Recent logde ik in bij de ASN bank, en ik werd daar verrast door een scherm dat me uitvoerig uitlegde dat de voorwaarden gewijzigd zijn:
Per 1 juli 2015 veranderen de reglementen en/of (product)voorwaarden van uw ASN-rekening(en). ASN Bank is verplicht u te wijzen op deze wijzigingen. Wij vinden het vervelend dat u, uitsluitend door te bevestigen dat u dit bericht gelezen heeft, verder kunt met ASN Online Bankieren. Onze excuses daarvoor. Wij hebben het alternatief om deze nieuwe reglementen en voorwaarden aan u op papier toe te sturen afgewogen en niet duurzaam bevonden.
Heel netjes allemaal, inclusief een mooie overzichtspagina waar een en ander te printen was.
Toevallig kwam ook Microsoft onlangs met nieuwe voorwaarden, waarin alle diensten samengevoegd werden en alleen Skype nog een aparte naam overhield. Deze zijn sinds afgelopen weekend van kracht, las ik bij Tweakers, maar ik heb daar zelf nog niets van gehoord. Dus hoe zijn die voorwaarden dan van kracht verklaard, vraag je je af.
Kan dat zomaar, wordt me regelmatig gevraagd. Ja, dat kan, hoewel niet zomaar. Voorwaarden wijzigen van een langlopende dienst is in principe legitiem. Omstandigheden wijzigen, zakelijke inzichten ook en dan wil je je voorwaarden bijstellen.
Je zit dan met twee formele stappen:
- Wat staat er in je oude voorwaarden over het wijzigen daarvan?
- Hoe vraag je akkoord op de wijzigingen?
De eerste lijkt triviaal, maar menig algemene voorwaardendocument vermeldt niet dat de voorwaarden gewijzigd kunnen worden. Dat is pijnlijk, want zonder zo’n clausule kan dat eigenlijk niet. Afspraak is afspraak, en alleen in heel specifieke uitzonderingen kun je afspraken bijstellen.
De tweede, hoe vraag je akkoord, is een lastiger vraag. In principe gelden hierbij dezelfde regels als bij de originele contractsluiting. Dat betekent dus dat de voorwaarden aangeboden moeten worden zodanig dat ze later opgeslagen kunnen worden. Enkel een popup met “Dit zijn de nieuwe voorwaarden, klik op OK om akkoord te gaan” is dus niet genoeg, je kunt de inhoud van die popup immers normaliter niet opslaan. Wat ASN doet, is dus wel in orde: je krijgt de tekst in beeld, je kunt hem opslaan en je kunt akkoord geven wanneer je wilt.
Maar moet je eigenlijk wel akkóórd geven? Dat lijkt me van niet, wederom heel formeel sprekend. Er is immers afgesproken dat de voorwaarden anders mogen worden. Het is dus juridisch gezien niet meer dan een mededeling dat dit nu gaat gebeuren. Net zoals een prijswijziging in principe een mededeling is – in het contract staat dat we eens per jaar de prijs 3% mogen verhogen, bij deze is het moment gekomen. Een “ik heb het gelezen”-knop is dus eigenlijk genoeg.
Amerikaanse grapjassen volstaan daarbij nog wel eens met “deze voorwaarden kunnen wijzigen, lees ze dus elke dag voor het geval wij ze wijzigen”. Dát is dus niet genoeg, ook niet onder Amerikaans recht (voor zover ik weet). Je moet je wederpartij actief informeren over zo’n wijziging. En nee, dát kun je dus niet in de voorwaarden uitzonderen. Dit is dwingend recht.
Er wordt overigens vaak gezegd dat je mag opzeggen bij een contractswijziging. Dat is onjuist, behalve bij telecomcontracten waar dat expliciet in de wet staat (art. 7.2 Telecomwet). Bij gewone contracten is de regel juist andersom: die contracten mogen niet worden aangepast, tenzij afgesproken is van wel. En als afgesproken is van wel, waarom zou de wederpartij dan mogen opzeggen als een partij die afspraak inroept?
Arnoud