Is een lijst van bekende roodharigen in strijd met de AVG?

Deze discussie kan ook alleen op Wikipedia: mag je een lijst van bekende mensen met rood haar publiceren in je online encyclopedie, of is dat in strijd met de AVG? (Dit speelde in januari, maar ik kom er pas net achter dankzij een tipgever.) Je kunt je natuurlijk afvragen hoe encyclopedisch zo’n lijst is, maar als je in de pers rondkijkt dan zie je ook regelmatig lijstjes met de tien langste mensen, tien beroemdheden met een tic en wat al niet meer. Dus waarom zou dit dan ineens een AVG probleem zijn?

Het eerste argument voor verwijdering is volgens mij ook het meest relevant: dit is eigen onderzoek (dus geen bronnen gebruikt) en het is alleen een opsomming, dat is niet encyclopedisch. Dat laatste is de kern van Wikipedia; het moet relevant voor het publiek zijn, waarom is dit nieuwswaardig, naslagwaardig of hoe je dat maar wil zeggen bij Wikipedia.

Het argument daartegen is dat er al vele lijsten rondzwerven van “famous redheads”, dus dat het kennelijk relevant voor het publiek is. Er zijn dan weer geen lijsten van “mannen met blauwe ogen” of “personen met behaarde voeten”, dus het is kennelijk een maatschappelijk relevant criterium, dat rood haar hebben.

En toen kwam de AVG in het spel:

De Autoriteit Persoonsgegevens is hier duidelijk over, mag niet tenzij je aan een van de uitzonderingen voldoet. Een lijst op Wikipedia voldoet niet aan de uitzonderingen. Is rood haar herleidbaar tot iemands ras/etniciteit? Ja, de connectie rood haar en ras/etniciteit is redelijk beschreven in de wetenschappelijke literatuur. Als je dat ook nog eens combineert met iemands land van herkomst en de geboortedatum, ja dan zegt dat zeker wat over ras en etniciteit. Dat maakt dat er toch wel gerede twijfel is of de lijst daarmee in lijn is met de AVG.
In iets juridischer taal is het argument dat “hebben van rood haar” een persoonsgegeven over etnische afkomst is, namelijk mensen wier oorsprong in Groot-Brittannië en Ierland ligt (de Kelten, met name). En dergelijke persoonsgegevens mag je eigenlijk niet verwerken, net zo min als medische gegevens, zonder – kort gezegd – uitdrukkelijke toestemming of een wettelijke regeling die zegt dat het mag. Aan allebei voldoet Wikipedia niet met die lijst.

Nou heb ik zelf de nodige twijfels of dít nu een “etnische afkomst” kenmerk is. Want allereerst is de koppeling tussen dat oorspronggebied en rood haar ondertussen wel behoorlijk vervaagd, als het al zo was dat rood haar primair uit die regio kwam. Want elders lees ik dat rood haar eigenlijk overal ter wereld wel gevonden wordt. En ten tweede heb ik niet het idee dat hiermee een groep wordt afgebakend, zoals de bedoeling is van dat kenmerk.

Maar belangrijker: Wikipedia heeft als encyclopedie iets meer ruimte onder de AVG. Haar publicaties zijn namelijk equivalent aan journalistiek: zij publiceert feiten, meningen en ideeën die van belang zijn voor het publiek. Weliswaar niet actueel, maar als naslag. En daarmee kwalificeert de vrije encyclopedie voor de uitzondering voor journalistieke doeleinden onder de AVG, wat als gevolg heeft dat ze wél bijzondere persoonsgegevens mag gebruiken in haar publicaties als dat relevant is.

Bij een lemma van zeg Geri Halliwell of James Joyce hun rode haar noemen lijkt me op zich wel relevant, gezien beiden daarmee opvielen binnen hun kringen van bekendheid. (Of Vladimir Lenin, ik las het en ik was verrast, dus kennelijk heeft het feit nieuwswaarde.) Dus zelfs als dat een etnisch kenmerk is, dan mag dat.

Een letterlijke lijst, zonder verder enig journalistiek oogmerk anders dan “dit zijn ze allemaal”, is dan weer een stuk twijfelachtiger. Daar is de uitzondering niet op van toepassing, en dan moet je dus wel de discussie gaan voeren of dit gewone dan wel bijzondere persoonsgegevens zijn.

Maar voor mij zou belangrijker zijn: is dit wel encyclopedisch relevant? Ik zie hem niet. Er zit niet eens een poging in om er wat van te maken, in tegenstelling tot de bekende roddelbladen en clickbaitsites met hun “Ook deze mensen waren redheads, van nummer zeven val je van je stoel” artikelen.

Arnoud