De legaliteit van die “Find my phone” documentaire

Een lezer vroeg me:

In het filmpje laat een student nav zijn gestolen iPhone een andere smartphone stelen maar deze keer met spyware erop om een documentaire te maken over de kwestie wie de dief is, maar ook om de privacy aspecten aan de kaak te stellen.

Het filmpje (een slordige 20 minuten) is zeer het bekijken waard, al is het maar om te realiseren wat er zoal kan met zulke apparaten. De documentairemaker voorziet een Android-smartphone van een compleet onverwijderbare spyware-app waarmee hij op afstand de telefoon kan benaderen. Vervolgens laat hij deze met enige moeite stelen (wat nog niet meeviel trouwens) waarna hij vastlegt wat er allemaal gebeurt met de telefoon.

Uitlokking van diefstal? Meh. Volgens de Hoge Raad is dat pas een ding als je iemand brengt “tot andere handelingen dan die waarop zijn opzet reeds tevoren was gericht.” Enkel een waardevol object onbeheerd achterlaten daar waar vaak gestolen wordt, is geen uitlokking. Dus nee, dit is totaal geen issue.

Met de geïnstalleerde spyware kan het toestel precies worden gevolgd, kunnen foto’s en video’s worden gemaakt en kan de microfoon worden uitgeluisterd. Zo kon men bijvoorbeeld ontdekken dat de telefoon een andere simkaart kreeg, en kon vervolgens alles worden geregistreerd dat vervolgens werd gedaan.

In hoeverre mag dat nou, al dat meekijken. Er is geen wet die dit keihard verbiedt (of toestaat), zoals wel vaker in het ICT- of internetrecht moet je een belangenafweging maken. Informatie achterhalen over je eigen telefoon valt onder de informatievrijheid en dat is een grondrecht. Maar de privacy is óók een grondrecht, zelfs tot op zekere hoogte voor de dader van een misdrijf. De schandpaal is immers afgeschaft, heet dat dan onder beschaafde juristen.

Voor mij komt uiteindelijk die afweging in het voordeel van de documentairemaker uit, vooral omdat hij een en ander netjes in beeld brengt en er geen heksenjacht van maakt. Hij maakt een punt – je kunt alles achterhalen als je iemands telefoon beheerst – en is er niet op uit die dader als persoon te beschuldigen of te veroordelen. En het punt wordt mooi in beeld gebracht, met een minimale privacyschending.

En wat nu als de telefoon ondertussen tweedehands is doorverkocht? Dan zit je dus bij een mogelijk onschuldige derde te kijken. Dit is een beetje dezelfde discussie waarom je je eigen gestolen fiets niet terug mag pakken als je die ergens ziet staan. Het komt neer op de vraag hoe groot de kans is dat de huidige houder van dat ding te goeder trouw is, en hoe zwaar je dat belang wilt laten wegen tegen het eigendomsbelang van de bestolen partij. Hier zie ik ook dat niet: de maker laat overtuigend zien dat het echt de dief is die de telefoon verderop gebruikt.

Alles bij elkaar zie ik dus niets strafbaars aan het maken en publiceren van deze documentaire. (En wie aan de Wbp denkt: de belangenafweging uit art. 8 sub f valt uit in het voordeel van de documentairemaker, mede gezien de uitingsvrijheid die als legitiem belang heeft te gelden.)

Het zou anders worden als iemand het zou houden bij een data-dump an sich, of de data gebruikt om de dader te lokaliseren en dat publiceert met een “Pak hem” bordje erbij.

Arnoud