De Nokia Xpress browser voor Asha en Lumia-toestellen heeft een proxy-server die vertrouwelijk HTTPS-verkeer middels een eigen certificaat ontsleutelt, zonder dat gebruikers zijn geïnformeerd. Dat schreef Webwereld vrijdag. Met die proxserver versnellen ze het verkeer naar mobiele apparaten, wat op zich handig is, maar dat bij versleuteld verkeer doen is opmerkelijk: alsof de taxichauffeur je koffers even opnieuw inpakt zodat het beter past in de achterbak. Maar is het verboden?
Het doel van de Nokia-proxy is dataverkeer versnellen. Dat doen er wel meer (Opera is er groot mee geworden) maar opmerkelijk bij Nokia is dat ze het ook doen voor beveiligd verkeer. Dat is bepaald niet de bedoeling, want beveiligd (SSL) verkeer is nu juist bedoeld om niet onderschept te kunnen worden. Maar ja, als je de browser controleert dan kun je zo ongeveer alles. Heel kort gezegd komt het erop neer dat Nokia’s proxy zich voordoet als je browser naar de site (van bv. je bank) toe, en naar jou toe zich voordoet als de bank. Daardoor denkt de browser (met dank aan een speciaal Nokiacertificaat) dat alles in orde is, en meent de bank gewoon met jou te communiceren. In securitytermen heet dit een “man in the middle attack”.
Is zo’n aanval strafbaar als je het als browserbakker doet? Ik zou geen wetsartikel weten eigenlijk. We hadden in 2011 een ietwat vergelijkbare discussie in de KPN DPI-affaire, waarbij het telecombedrijf met deep packet inspection-achtige technieken het verkeer van gebruikers analyseerde om onder meer te zien of men WhatsApp gebruikte. Dit leidde tot de netneutraliteitswet want dit moest toch écht niet kunnen.
Diverse partijen, waaronder ikzelf, hadden toen geroepen dat KPN de strafwet overtrad. Artikel 139c lid 1 Strafrecht verbiedt namelijk
opzettelijk en wederrechtelijk met een technisch hulpmiddel gegevens aftappen of opnemen die niet voor hem bestemd zijn en die worden verwerkt of overgedragen door middel van telecommunicatie of door middel van een geautomatiseerd werk.
Dit artikel gaat nadrukkelijk niet alleen om het afluisteren van inhoud maar ook om analyses van de gegevensoverdracht zelf. Daarmee leek me óók DPI een strafbare zaak. Mar
Bovendien is er lid 2 van dit artikel, dat bepaalt:
[Het verbod] is niet van toepassing op het aftappen of opnemen … ten behoeve van de goede werking van een openbaar telecommunicatienetwerk.
en zeker in de Nokia-situatie zie ik dit wel van toepassing zijn. Het enige doel (nemen we dan maar aan) is het netwerkverkeer versnellen, en dat valt toch wel onder “goede werking”. Een verwerking van persoonsgegevens lijkt het me ook niet echt, en voor zover het dat al zou zijn dan valt dit onder “uitvoering van de overeenkomst”. Wel behoort Nokia dan te melden dat ze dit doen, en het is opmerkelijk dat ze dit nergens documenteren. Maar juridisch gezien heet dat “een slordigheidje”, meer niet.
Ondertussen is Nokia zo geschrokken van de ophef dat ze nu gewoon geen SSL-verbindingen meer opzetten. De data wordt nog wel veilig opgehaald bij de beveiligde site, maar vanaf de Nokia-proxy onversleuteld doorgegeven. Eh. Dat is nou juist mínder handig. Update (15/1): Hoewel? Ze tunnelen https verkeer over deze onversleutelde verbinding. Zo komt het verkeer toch veilig aan.
Arnoud