De tweedehandsebooksite TomKabinet moet uit de lucht, omdat ze te weinig doet om handel in illegaal verkregen e-books tegen te gaan. Dat besliste het Gerechtshof Amsterdam gisteren in het hoger beroep van het vonnis uit juli waarin de site nog juist legaal werd verklaard met een beroep op het Usedsoft-arrest. Dat beroep erkent het Hof, maar ze verzint een nieuwe grond: TomKabinet had meer moeten doen om handel in überhaupt illegale ebooks te moeten voorkomen.
Sinds het Usedsoft-arrest weten we dat gedownloade software tweedehands mag worden doorverkocht. In deze zaak staat centraal of dit ook geldt voor boeken. Zowel in eerste instantie als hier denkt de rechter van wel, met enige slagen om de arm:
Het hof sluit zich aan bij de overweging van de voorzieningenrechter inhoudende dat op dit moment niet met zekerheid kan worden gezegd wat de reikwijdte van het UsedSoft arrest is en dat er rekening mee moet worden gehouden dat de betekenis van dat arrest zich ook uitstrekt tot de handel in e-books. Ook de ‘koper’ van een e-book krijgt immers tegen betaling van een bepaalde prijs een niet in tijdsduur beperkt gebruiksrecht daarvan (en in zoverre is ook in dat geval een eventuele licentieverlening gelijk te stellen met verkoop).
In een kort geding is geen tijd om zoiets compleet uit te zoeken, het gaat hier om een snelle voorlopige beslissing omdat er iets acuut in dreigt te storten. En de rechter moet dan inschatten wie er waarschijnlijk gelijk zou krijgen in een echte rechtszaak, de bodemprocedure. Het Hof vindt de kans dat TomKabinet de bodemprocedure zou winnen, groot genoeg om niet nu een verbod uit te willen spreken. Dan zou TomKabinet immers failliet gaan om een reden die best eens onjuist kan blijken.
Vervolgens vindt men een andere stok om tóch deze vermaledijde niettraditioneelauteursrechtdenker aan te kunnen pakken:
NUV c.s. hebben immers (onder meer door het overleggen van en groot aantal producties) voldoende feitelijk onderbouwd dat de door Tom Kabinet geëxploiteerde website door derden niet alleen voor de doorverkoop van legaal gedownloade e-books wordt gebruikt maar dat via die website tevens in niet te verwaarlozen mate illegale exemplaren worden verhandeld.
Tomkabinet had daartegen twee argumenten: 1) ze is een tussenpersoon net als Marktplaats (haha Marktplaats want de advocaat van de uitgevers verdedigt altijd Marktplaats met precies deze zelfde argumenten.) en 2) ze had wél genoeg gedaan.
Met 1 is het Hof snel klaar: de site is speciaal ingericht om boeken te verkopen, Tomkabinet rubriceert ze en adverteert ermee, dan doe je meer dan Marktplaats dat immers alleen maar is ingericht om spullen te verkopen in rubrieken waar vervolgens advertenties voor verschijnen. Evident verschil natuurlijk. (Oké tikje flauw van me. Maar ik kan nergens ontdekken dat TomKabinet actief redactioneel bezig is met het aanbod, de site ademt voor mij de sfeer van een passieve marktplaats waar je advertenties ophangt en je contact krijgt met kopers.)
Bij 2 had TomKabinet onder meer aangedragen dat ze allerlei maatregelen nam om illegale ebooks (bijvoorbeeld gescande papieren boeken of van watermerken/DRM ontdane ebooks) te weren, maar dat was natuurlijk niet perfect. Ook waren verkopers te traceren via hun e-mailadres. Dat vindt het Hof echter niet voldoende, hoewel niet wordt uitgelegd waarom dan niet.
Bijgevolg is de conclusie dat het TomKabinet maar verboden moet worden om een online dienst aan te bieden “waarop illegaal gedownloade e-books kunnen worden verkocht”. Inderdaad, kúnnen. Omdat Tomkabinet niet goed genoeg haar best had gedaan om inbreuk tegen te gaan, moet ze nu maar zorgen dat er 100% geen inbreuk meer doorheen kan, en anders is het €1000 per dag dat er toch ergens een ebook illegaal verkocht wordt. Feitelijk dus het einde van TomKabinet tenzij ze iets héél creatiefs verzinnen.
Voor andere boekhandelaren zal de uitkomst van de bodemprocedure érg interessant zijn, aangenomen natuurlijk dat TomKabinet die doorzet ondanks de onmogelijkheid nog een florerende business op te zetten.
Arnoud