Ebook Archives - Ius Mentis

Bibliotheken mogen e-books net als papieren boeken uitlenen

Geplaatst op 11 november 201610 november 2016 in Intellectuele rechten, 20 reacties

Openbare bibliotheken mogen e-books uitlenen aan leden, net zoals zij dat doen met papieren boeken. Dat las ik bij Nu.nl. Het Hof van Justitie oordeelde (zaak C-174/15) gisteren dat het uitleenrecht voor bibliotheken techniekneutraal is geformuleerd: niet alleen papieren boeken mogen worden uitgeleend, ook digitale. Wel moet de bieb dan analoog uitlenen simuleren.

De Nederlandse Vereniging Openbare Bibliotheken wilde in een rechtszaak duidelijkheid krijgen over het uitleenrecht rond e-books. Boeken uitlenen is natuurlijk het bestaansrecht van een bibliotheek, en het kunnen uitlenen van ebooks ligt dan ook keurig in die lijn. Alleen uitgevers zien dat anders: “Wie betaalt er nog voor een e-book als deze straks (vrijwel) gratis via de bibliotheek verkrijgbaar zijn?” Ja precies, want de markt voor papieren boeken is ook compleet ingestort sinds de bibliotheek uitgevonden werd.

Het georganiseerd uitlenen van boeken is formeel een inbreuk op auteursrecht. Daar staat dan wel weer meteen een uitzondering over in de wet, een voor het publiek toegankelijke instelling mag dit doen onder afdracht van een leenrechtvergoeding. En het cruciale punt daarbij was dat de betreffende Europese regels niet duidelijk waren over of dat nu alleen ging over fysieke exemplaren, of ook over digitale.

Het Hof van Justitie bijt de tanden stevig in de taalanalyse en komt tot de conclusie dat het uitleenrecht voor allebei moet gelden. Mede omdat er destijds wel moeite is gedaan om elektronisch uitlenen van films wél en van boeken niet te verbieden in de wet. En uiteindelijk gewoon omdat bibliotheken van belang zijn:

Gezien het belang van de openbare uitlening van digitale boeken en om zowel de nuttige werking van de in artikel 6, lid 1, van richtlijn 2006/115 vervatte afwijking ten behoeve van openbare uitlening (hierna: „uitzondering voor openbare uitlening”) als de bijdrage van deze uitzondering aan de bevordering van culturele activiteiten te beschermen, kan dus niet worden uitgesloten dat artikel 6, lid 1, van richtlijn 2006/115 ook van toepassing is in gevallen waarin de door een voor het publiek toegankelijke bibliotheek verrichte handeling, met name met het oog op de in artikel 2, lid 1, onder b), van die richtlijn vervatte voorwaarden, kenmerken vertoont die in wezen vergelijkbaar zijn met die van de uitlening van gedrukte werken.

Wel moet het uitleenproces zo worden ingericht dat het zo dicht mogelijk aansluit bij analoog uitlenen. Dus: één ebook aankopen betekent één persoon tegelijk dit laten lenen. Twee keer tegelijk laten lenen? Dan twee ebooks (licenties) kopen. Oké, dat is een tikje geforceerd maar als dat de prijs is voor ebooks lenen, dan moet dat maar.

Arnoud

Tom Kabinet in hoger beroep alsnog verboden

Geplaatst op 21 januari 201520 januari 2015 in Intellectuele rechten, 25 reacties

De tweedehandsebooksite TomKabinet moet uit de lucht, omdat ze te weinig doet om handel in illegaal verkregen e-books tegen te gaan. Dat besliste het Gerechtshof Amsterdam gisteren in het hoger beroep van het vonnis uit juli waarin de site nog juist legaal werd verklaard met een beroep op het Usedsoft-arrest. Dat beroep erkent het Hof, maar ze verzint een nieuwe grond: TomKabinet had meer moeten doen om handel in überhaupt illegale ebooks te moeten voorkomen.

Sinds het Usedsoft-arrest weten we dat gedownloade software tweedehands mag worden doorverkocht. In deze zaak staat centraal of dit ook geldt voor boeken. Zowel in eerste instantie als hier denkt de rechter van wel, met enige slagen om de arm:

Het hof sluit zich aan bij de overweging van de voorzieningenrechter inhoudende dat op dit moment niet met zekerheid kan worden gezegd wat de reikwijdte van het UsedSoft arrest is en dat er rekening mee moet worden gehouden dat de betekenis van dat arrest zich ook uitstrekt tot de handel in e-books. Ook de ‘koper’ van een e-book krijgt immers tegen betaling van een bepaalde prijs een niet in tijdsduur beperkt gebruiksrecht daarvan (en in zoverre is ook in dat geval een eventuele licentieverlening gelijk te stellen met verkoop).

In een kort geding is geen tijd om zoiets compleet uit te zoeken, het gaat hier om een snelle voorlopige beslissing omdat er iets acuut in dreigt te storten. En de rechter moet dan inschatten wie er waarschijnlijk gelijk zou krijgen in een echte rechtszaak, de bodemprocedure. Het Hof vindt de kans dat TomKabinet de bodemprocedure zou winnen, groot genoeg om niet nu een verbod uit te willen spreken. Dan zou TomKabinet immers failliet gaan om een reden die best eens onjuist kan blijken.

Vervolgens vindt men een andere stok om tóch deze vermaledijde niettraditioneelauteursrechtdenker aan te kunnen pakken:

NUV c.s. hebben immers (onder meer door het overleggen van en groot aantal producties) voldoende feitelijk onderbouwd dat de door Tom Kabinet geëxploiteerde website door derden niet alleen voor de doorverkoop van legaal gedownloade e-books wordt gebruikt maar dat via die website tevens in niet te verwaarlozen mate illegale exemplaren worden verhandeld.

Tomkabinet had daartegen twee argumenten: 1) ze is een tussenpersoon net als Marktplaats (haha Marktplaats want de advocaat van de uitgevers verdedigt altijd Marktplaats met precies deze zelfde argumenten.) en 2) ze had wél genoeg gedaan.

Met 1 is het Hof snel klaar: de site is speciaal ingericht om boeken te verkopen, Tomkabinet rubriceert ze en adverteert ermee, dan doe je meer dan Marktplaats dat immers alleen maar is ingericht om spullen te verkopen in rubrieken waar vervolgens advertenties voor verschijnen. Evident verschil natuurlijk. (Oké tikje flauw van me. Maar ik kan nergens ontdekken dat TomKabinet actief redactioneel bezig is met het aanbod, de site ademt voor mij de sfeer van een passieve marktplaats waar je advertenties ophangt en je contact krijgt met kopers.)

Bij 2 had TomKabinet onder meer aangedragen dat ze allerlei maatregelen nam om illegale ebooks (bijvoorbeeld gescande papieren boeken of van watermerken/DRM ontdane ebooks) te weren, maar dat was natuurlijk niet perfect. Ook waren verkopers te traceren via hun e-mailadres. Dat vindt het Hof echter niet voldoende, hoewel niet wordt uitgelegd waarom dan niet.

Bijgevolg is de conclusie dat het TomKabinet maar verboden moet worden om een online dienst aan te bieden “waarop illegaal gedownloade e-books kunnen worden verkocht”. Inderdaad, kúnnen. Omdat Tomkabinet niet goed genoeg haar best had gedaan om inbreuk tegen te gaan, moet ze nu maar zorgen dat er 100% geen inbreuk meer doorheen kan, en anders is het €1000 per dag dat er toch ergens een ebook illegaal verkocht wordt. Feitelijk dus het einde van TomKabinet tenzij ze iets héél creatiefs verzinnen.

Voor andere boekhandelaren zal de uitkomst van de bodemprocedure érg interessant zijn, aangenomen natuurlijk dat TomKabinet die doorzet ondanks de onmogelijkheid nog een florerende business op te zetten.

Arnoud

Tom Kabinet mag voorlopig tweedehands ebooks blijven verkopen

Geplaatst op 22 juli 201422 juli 2014 in Intellectuele rechten, 18 reacties

De verkoop van tweedehands ebooks door de Nederlandse website TomKabinet.nl is niet evident illegaal. Dat vonniste de Amsterdamse rechter gisteren. De site had een rechtszaak aan de broek gekregen van het Nederlands Uitgeversverbond, dat meende dat bij tweedehandsebookhandel geen sprake van uitputting zou zijn.

Sinds het Usedsoft-arrest weten we dat gedownloade software tweedehands mag worden doorverkocht. Of dat ook voor andere werken geldt, is nu de grote vraag. Ik blijf erbij dat er geen verschil is tussen software en books, maar het NUV meende dat dat er wel degelijk is: twee kopieën van software zijn identiek, maar een papieren boek slijt veel harder dan een ebook. Bovendien verstoort de grootschalige piraterij van TomKabinet de broze opkomende markt voor e-books.

TomKabinet beroept zich verrassend genoeg (voor mij dan) niet op het Usedsoft arrest maar op het Nederlandse Beeldbrigade-arrest. Software kun je kopen, bepaalde de Hoge Raad toen: de regels over koop van fysieke zaken zijn van toepassing op software die je tegen eenmalige vergoeding krijgt. Ongeveer hetzelfde criterium als Usedsoft inderdaad, maar vanuit een andere benadering: dat is gewoon handig, dat alle regels over aankopen, betalen, herstel en vervanging op digitale goederen van toepassing zijn:

Deze toepasselijkheid is ook wenselijk omdat de kooptitel een uitgewerkte regeling geeft inzake conformiteit, klachtplicht en verjaring, en omdat met die toepasselijkheid de rechtspositie van de koper wordt versterkt (met name in het geval van consumentenkoop en koop op afstand). In al deze opzichten bestaat geen aanleiding de aanschaf van standaardsoftware te onderscheiden van de koop van zaken en vermogensrechten.

Bovendien had de site een controlemechanisme ingebouwd dat mensen niet twee keer hetzelfde e-boek konden verkopen, en werd een watermerk toegevoegd waarmee piraterij kon worden opgespoord. Er is dan eigenlijk geen reden meer om de handel bij TomKabinet te verbieden: men verkocht het ebook zonder kopieerbeveiliging, men kreeg een eenmalige vergoeding net als bij gewone boeken, dus wat is het probleem als dat boek 1-op-1 doorverkocht wordt net als bij gewone boeken?

De kortgedingrechter zit met de handen in het haar, zo lees ik tussen de regels door. Usedsoft en Beeldbrigade gaan beiden over software, maar het is geen zekerheid dat het Europese Hof voor andere werken anders zou redeneren. Men legt de nadruk op het maatschappelijk belang van uitputting (van software), en dat belang is er ook bij boeken. Bovendien is de prijs van e-books ongeveer hetzelfde als bij fysieke boeken, dus die redelijke vergoeding heb je al binnen als uitgever.

Verder heeft TomKabinet zeker haar best gedaan, aldus de rechter, om te zorgen dat er bij haar alleen legaal gehandeld kan worden. Ze reageert op klachten, hanteert notice en takedown net als Marktplaats en doet haar best in overleg te komen met de industrie. Die had daar alleen geen zin in (de rechtbank was al gebeld voor een zittingsdatum toen het overleg met TomKabinet nog moest plaatsvinden). En dat lijken ze nu indirect terug te krijgen: de eis wordt afgewezen.

Nou ja oké, de eigenlijke reden is dat het te complex is voor een kort geding. Daar moet snel een knoop worden doorgehakt om acute schade te voorkomen. Maar het is niet evident fout wat TomKabinet doet, en de knoop vereist waarschijnlijk de juridische hulplijn van het Europese Hof van Justitie. En dan is een kort geding niet de passende plek voor een tijdelijk verbod. Het NUV mag alvast € 23.469,56 aan proceskosten van de ebooksite vergoeden en moet nu een bodemprocedure starten om uit te zoeken hoe het écht zit. Ik ben héél benieuwd.

Arnoud

Uitgevers willen tweedehandsebooks-site platleggen

Geplaatst op 1 juli 201429 juni 2014 in Intellectuele rechten, 16 reacties

Amper een week na de livegang van het platform voor tweedehands ebooks Tomkabinet.nl heeft de site al een sommatie aan zijn broek van de Nederlandse uitgeverswereld, zo meldde Sprout vorige week. Het platform maakt het mogelijk je ebooks tweedehands door te verkopen, net zoals tweedehandsboekhandels en Marktplaats het mogelijk maken fysieke boeken tweedehands door te verkopen. Tomkabinet verwacht dat dit mag, op grond van het Usedsoft-arrest uit 2012. De uitgeefbranche vindt uiteraard van niet, dus dat gaat juridisch vuurwerk opleveren.

We hadden het een paar weken terug over het tweedehands doorverkopen van ebooks, op grond van Usedsoft. Op zich is het arrest duidelijk: heb je een licentie gekocht die eeuwigdurend en tegen een eenmalig (en economisch reëel) bedrag is, dan heb je het werk gekocht en mag je het dús doorverkopen.

Echter: Usedsoft ging over software, en voor software is er een aparte Richtlijn naast de gewone Auteursrechtrichtlijn. Beide richtlijnen (Europese wetten) bepalen iets over uitputting, maar in de Usedsoft-uitspraak baseerde de hoogste Europese rechter zich alleen op de aparte Softwareauteursrechtrichtlijn. Logisch, in een softwarezaak.

Er is geen reden waarom men wél uitputting voor software maar niet voor ebooks en andere werken zou willen toestaan. Maar gezégd is het niet. Dat mag ook niet, want een rechtbank mag alleen oordelen over de zaak die er ligt en geen uitstapjes doen naar andere wetten om dan te zeggen “oh ja hier geldt het ook voor”. En dat biedt dus het argument voor handige advocaten om te roepen dat het arrest niet zo gelezen moet worden.

En toegegeven, er is (Duitse) jurisprudentie die zegt dat Usedsoft inderdaad niet voor andere werken dan software geldt (dank, Bas).

De redenering is dat het een speciale wet is en je het arrest dus niet mag toepassen, en dat in de gewone Auteurswet staat dat uitputting van digitale kopieën niet kan, dús kan het niet. Alleen: dat staat óók in die Softwarerichtlijn en het Hof van Justitie had er geen moeite mee dat te passeren door haar constructie van “eeuwige licentie tegen economische prijs = koop”. Het Duitse hof had wellicht even kunnen toelichten waarom dát criterium niet zou kunnen bij gewone werken.

Mocht u meer juridische diepgang willen, dan is de werkelijk schuimbekkende tirade van Quaedvlieg tegen Usedsoft lezenswaardig.

Wat denken jullie, gaat Tomkabinet het halen?

Arnoud

Tweedehands doorverkopen van ebooks, mag dat?

Geplaatst op 11 juni 20147 juni 2014 in Intellectuele rechten, 44 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik heb een aantal ebooks gekocht waar ik geen interesse meer in heb. Deze wil ik nu doorverkopen net als mijn tweedehands papieren boeken. Maar mag dat eigenlijk wel?

Ebooks doorverkopen is problematisch: het verkopen van auteursrechtelijk beschermd materiaal wordt gezien als een nieuwe openbaarmaking, oftewel inbreuk. Papieren boeken mag je echter wel doorverkopen: dit heet “uitputting”. Wie een exemplaar van een werk op de markt brengt, kan zich niet langer verzetten tegen verdere verspreiding van dat exemplaar.

Ebooks zijn geen ‘exemplaren’, geen stoffelijke dingen zoals papieren boeken. Lang werd dan ook aangenomen dat dit gewoon niet mag, aangezien uitputting alleen geschreven was voor stoffelijke exemplaren. Maar in 2012 kregen we het Usedsoft-arrest van het Hof van Justitie, dat bepaalde dat digitale downloads van software ’tweedehands’ mochten worden doorverkocht. De redenering was kort gezegd dat uitputting ook hóórt te gelden voor digitaal.

Hoewel de redenering werd gedaan in de context van software, denk ik dat deze uitspraak echter breder is dan alleen het software-auteursrecht. De basis voor het arrest is immers de algemene regel van de uitputting van het auteursrecht uit de Auteursrecht-richtlijn (2001/29) en niet een software-specifieke richtlijn. En men spreekt vervolgens wel van het distributierecht zoals dat volgt uit de softwarerichtlijn (2009/24, de opvolger van 91/250) maar ik kan daar weinig écht softwarespecifieks aan ontwaren.

De eis uit de Usedsoft-uitspraak is wel dat de verkoper en koper kunnen bewijzen dat echt het enige exemplaar is overgedragen. De verkoper moet dus kunnen bewijzen dat zijn kopie (of kopieën) is gewist, en de koper moet bewijzen dat hij het legaal tweedehands heeft gekocht. Oh, en de auteursrechthebbende mag een audit uitvoeren om te zien of echt aan deze eis is voldaan. Het zou handig zijn als tweedehands-ebook-platforms hier middelen voor voorzien, ongeveer zoals Usedsoft dat doet bij softwarelicenties.

Sommige ebookdiensten (zoals Adobe) hebben gekoppelde DRM (kopieerbeveiligingen). Het is dan buitengewoon lastig om een gekocht ebook tweedehands door te verkopen, aangezien het bestand zelf versleuteld is en de sleutel alleen beschikbaar is bij de originele koper. Ik weet van geen officiële manier om zo’n sleutel of code over te dragen aan een ander.

Natuurlijk zijn er cracks en trucs om de DRM eraf te slopen, maar het is onrechtmatig om die te gebruiken (art. 29a Auteurswet). En het is onduidelijk of deze onrechtmatigheid blijft bestaan als je de DRM eraf haalt voor een legale tweedehands verkoop. Het lijkt logisch maar het stáát er niet dat het mag.

Sterker nog, lid 4 van dat wetsartikel bepaalt expliciet dat de minister een algemene maatregel van bestuur kan invoeren om te regelen onder welke voorwaarden men DRM mag kraken voor legitieme doelen als toegankelijkheid voor gehandicapten, onderwijs of thuiskopiëren. Oftewel dit mag niet totdat die AMvB er is. Maar de uitputting (artikel 12) wordt daar niet genoemd, net zo min als citeren trouwens.

Ik heb zelf ook een aantal ebooks via Adobe gekocht, en maak me af en toe best zorgen wat er gaat gebeuren als men besluit de stekker uit die dienst te trekken. En het voelt onrechtvaardig dat alles dat ik daartegen kan doen, onrechtmatig is.

Arnoud

OM mocht uploader 5000 e-books niet vervolgen wegens strijd met eigen beleid

Geplaatst op 30 januari 201428 januari 2014 in Intellectuele rechten, Regulering, 18 reacties

Een 23-jarige man die vijfduizend e-books verspreidde via de torrentsite The Pirate Bay, mag niet worden vervolgd voor auteursrechtenschending. bij Nu.nl. Hoewel het uploaden van ebooks strafbaar is, is het Openbaar Ministerie in deze zaak niet ontvankelijk omdat ze in strijd heeft gehandeld met haar eigen beleid.

Opzettelijke inbreuk op auteursrecht is een misdrijf, zo staat in de wet (art. 31 Auteurswet). Maar in Nederland wordt niet ieder misdrijf vervolgd. De politie en het OM beslissen welke zaken belangrijk genoeg zijn om te vervolgen. Om dat een beetje formeel vast te leggen, is er een Aanwijzing intellectuele-eigendomsfraude opgesteld door het OM die de criteria noemt waaronder besloten kan worden tot strafrechtelijke vervolging van auteursrechtinbreuk. En die Aanwijzing opent heel duidelijk met:

Het uitgangspunt van het openbaar ministerie bij de bestrijding van inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten is dat in beginsel civielrechtelijke handhaving door de rechthebbende zelf, voorop dient te staan

Afwijkingen van dit uitgangspunt kunnen zich voordoen bij

Bedreiging van de volksgezondheid of de veiligheid van de samenleving
Grootschalige namaak en piraterij, gepleegd in beroep of bedrijf, die de markt verstoren
Het bestaan van aanwijzingen van betrokkenheid van criminele organisaties of georganiseerde criminaliteit
Recidive
Niet voldoen aan transactievoorstel van de offcier van justitie ex art. 74 WvSr.

Wie e-books op internet zet, valt niet evident onder deze vijf punten. Daarmee is eigenlijk de discussie al klaar: dit is geen taak voor het OM.

Sterker nog, iets verderop staat:

Schadelijk en zeer marktverstorend is internetpiraterij. Men biedt via de site bestanden met muziek, films en/of games ter download aan. ‘Prerelease’-materiaal is daarbij zeer gewild. Vaak levert dit geen geldelijk gewin op voor de aanbieders, maar vormt het wel een ernstige inbreuk met grote economisch schade voor de branche. Civielrechtelijk handhaven staat hier voorop. Wanneer duidelijk wordt dat de aanbieder zich niks gelegen laat liggen aan civielrechtelijke handhavingsmodaliteiten (geconstateerde recidive), is strafvorderlijk optreden geïndiceerd.

Wanneer het dus gaat om niet-commerciële inbreuk, dan ligt de bal in eerste instantie bij Brein en collega’s. Pas als iemand zich ‘niks’ gelegen laat aan hun dwangsommen en vonnissen, zou het OM alsnog in actie kunnen komen. Maar daarvan was hier geen sprake.

Als je als Openbaar Ministerie dergelijk beleid formuleert, dan is dat bindend voor het OM. Zulk beleid is een belofte aan de samenleving, dit is hoe wij als OM zullen handelen. En belofte maakt schuld. Omdat het hier gaat om een first offender die zonder winstoogmerk eenmalig een grote bak e-books heeft gedeeld, valt hij buiten de Aanwijzing zodat het OM hem niet mág vervolgen.

Volgens mij is dit principe al vrij oud en het verbaast me dan ook hogelijk dat het OM überhaupt heeft gemeend te moeten vervolgen. Als ik nu “ga bóeven vangen” zeg, dan ben ik vast een tendentieuze auteursrechthater.

Arnoud

‘E-bookverkopers mogen klantinformatie doorspelen aan Brein’

Geplaatst op 4 oktober 20133 oktober 2013 in Intellectuele rechten, Privacy, 21 reacties

Aanbieders van e-books mogen in Nederland klanteninformatie doorspelen aan stichting Brein, las ik bij Nu.nl. Nou ja, mag: mag met apart gegeven toestemming onder de privacywet. Een beetje flauw dus, want met dergelijke toestemming mag zo ongeveer alles.

Naar aanleiding van eerdere berichtgeving dat Brein dit zou hebben afgesproken met ebookverkopers werden Kamervragen gesteld. In het antwoord hierop zegt de minister nu dat zoiets een verwerking van persoonsgegevens is en dat “de meest voor de hand liggende verwerkingsgrond” de uitdrukkelijke toestemming is.

Eh ja. Wanneer iemand zegt dat het gebruiken van privacygevoelige gegevens mag mits met toestemming, bedoelt hij eigenlijk dat het niet mag tenzij dat expliciet apart is gevraagd, na een stukje uitleg én mensen die toestemming mogen weigeren. Dat is immers de definitie van ’toestemming’ onder de privacywet. Een e-boekverkoper kan dus Breindoorgiftetoestemming bedingen als deel van de verkoop, maar zal dat wel met een apart aanvinkvakje moeten vragen:

We weten van de cookiewet dat je bij een weigering weer mag weigeren je dienst te leveren. Een ebookverkoper kan dus zeggen, ik verkoop je dat ebook niet want je hebt me geen Breindoorgiftetoestemming gegeven.

Echter wat zegt nu de minister:

In casu lijkt daarvoor doorslaggevend of een klant ondubbelzinnig en uit vrije wil ingestemd heeft met de gegevensverwerking met het oog op handhaving van de op eboeken rustende intellectuele eigendomsrechten. Bij deze beoordeling zal – mede gelet op een vrije toegang tot informatie en cultuur – een rol spelen of een klant ook langs andere weg kennis kan nemen van het boek.

Oftewel: als dit boek niet óók op papier te koop is, dan is er in feite sprake van een afgedwongen toestemming want toegang tot boeken, tot informatie is zo belangrijk dat “dan lees ik wel géén boek” geen optie is. Dat is wel een opmerkelijke visie, die zeker ook in andere internetsituaties leuke toepassing kan opleveren.

Iets logischer lijkt mij de grond van het “dringend eigen belang” – wie écht absoluut die gegevens nodig heeft en redelijkerwijs niet om toestemming kan vragen, mag zonder toestemming werken mits hij maar de privacy van de betrokken personen zo veel mogelijk respecteert. Dat schemert hier door:

Webwinkels kunnen zelf belang hebben bij het bewaren van klantgegevens bijvoorbeeld ten behoeve van het optreden tegen distributie van e-boeken zonder toestemming van de rechthebbende.

Dat zou dan formeel onder “goede uitvoering van de overeenkomst” vallen. Maar of het dan noodzakelijk is de gegevens aan Brein te geven?

Meer algemeen: gaat dit nut hebben? Wie zal zich laten afschrikken door deze gegevensregistratie?

Arnoud

Aansprakelijk voor schoonmaakkosten van een virus van je ebookleverancier

Geplaatst op 13 november 201212 november 2012 in Ondernemingsvrijheid, Security, 21 reacties

Even geen gratis e-books meer, las ik via Twitter bij de blog van Jan Willem Alphenaar. Hij had deze ondergebracht bij een externe site die het “betaal met een tweet”-principe voor hem implementeerde. Dus verplicht twitteren dat je het boek hebt, en dan gratis downloaden. Maar die site bleek rare software (‘Mystart Incredibar’) te installeren bij een geïnteresseerde in het e-book. En deze dreigt nu een factuur te sturen voor de uren van zijn ICT-er om deze weer te verwijderen. Eh, wacht, wát?

Na enig puzzelen bleek het probleem hem te zitten in dit schermpje:

Ziet u ook dat knopje “Download” rechts? Inderdaad, dat downloadt niet het e-book maar een gezellige browserbalk die héél hard blijft plakken. Malware dus. En die verwijderen is geen eenvoudige zaak.

Maar of je de rekening daarvoor bij Alphenaar kunt zeggen, betwijfel ik. Natuurlijk, had hij dit systeem niet gebruikt dan was de infectie niet opgetreden. Maar dat is niet genoeg om automatisch hem alle rekeningen te laten betalen.

Specifiek voor virussen is er een aparte strafbepaling in de wet (art. 350b Strafrecht): als het je te verwijten is dat er een virus (verder) verspreid werd, ben je strafbaar én civiel aansprakelijk voor de schade. Je hebt schuld aan de verspreiding als je de verspreiding had kunnen voorzien met de nodige veiligheidsmaatregelen of onderzoek, en het onzorgvuldig is dat je dat niet hebt gedaan.

Is browserbalkmalware een virus? In principe niet, want het heeft niet als doel schade aanrichten in de computer waar het geïnstalleerd is. Maar volgens het Kournikova-arrest hoeft het doel niet heel expliciet te zijn. Ook het per ongeluk laten vastlopen van systemen (bv. doordat het virus zich te enthousiast verspreidt) telt als ‘schade’. De kosten van het opruimen zijn echter geen ‘schade’ die die balk beoogt of indirect beoogt. De maker van die balk wil integendeel juist dat deze goed werkt, anders gaan mensen ‘m te snel verwijderen.

Echter ook als het geen virus is, gaat die norm van “had je het redelijkerwijs kunnen voorkomen” wel op in het civiele recht. Als die browserbalk in het e-book zelf zat, dan zou ik wel grond zien voor een claim: natuurlijk haal je zo’n e-book even door een scanner voordat je deze uploadt. Wie dat niet doet, is dus nalatig en moet de schade vergoeden.

Maar is het redelijk om te moeten voorzien dat je e-bookverspreider misleidende downloadknoppen toevoegt aan jouw schermpje met “betaal met een tweet”? Dat lijkt me toch niet. Ik kan me moeilijk voorstellen dat een verspreidingssite dit opzettelijk doet, dat kost ze hun reputatie. En googelen naar het bedrijf levert me geen resultaten op die wijzen op boze intenties.

Oké, ze kunnen per ongeluk zijn geïnfecteerd (dat overkomt zelfs Google) maar daar hoef je als e-bookuploadende gebruiker van die dienst geen rekening mee te houden. Dus ook dan zie ik geen grond voor een claim.

En nog iets anders: ik heb zelf een paar keer die “pay with a tweet”-diensten gebruikt maar nog nooit zo’n downloadknop aan de zijkant gezien. Je gaat je dan haast afvragen of een eerder stukje malware niet die webpagina bewerkt heeft.

Arnoud

Mag je de DRM van ebooks kraken?

Geplaatst op 19 januari 20128 september 2012 in Security, 45 reacties

Een lezer wees me op een discussie bij Fok! over ebooks en DRM daarop:

volgens mij mag je best je eigen drm eraf slopen. weet niet of FOK daar posts over wilt zien ivm de discussie die kan ontstaan, maar drm is vaak reteirritant.

Dat het irritant is, klopt zonder meer. Maar dat je het eraf mag slopen, nee, dat niet.

De Auteurswet kent speciale artikelen over het omzeilen of uitschakelen van kopieerbeveiligingen. Het belangrijkste is artikel 29a: het bewust omzeilen van “doeltreffende technische voorzieningen” is onrechtmatig, oftewel kan leiden tot schadeclaims van de rechthebbende. (Het is niet strafbaar en je krijgt dus geen boetes of celstraf.)

Er is bij de invoering van dit wetsartikel niet heel uitgebreid ingegaan op wanneer een beveiliging nu “doeltreffend” is. De minister liet het bij de opmerking dat het “uiteindelijk aan de rechter” is om dit te toetsen. Het proefschrift van Kamiel Koelman over auteursrecht en technische voorzieningen (PDF, 1,5MB, pagina 88 e.v.) gaat er iets dieper op in maar begint al meteen met “Het is echter onduidelijk wat ermee wordt bedoeld”.

Tot nu toe is er in Europa één vonnis geweest over dit onderwerp, en wel in Finland. De Finse rechter oordeelde toen dat de CSS beveiliging van DVD’s niet doeltreffend was, omdat de crack zó wijd en zijd bekend was dat iedereen deze meteen kon downloaden en toepassen.

Bij ebooks is het meestal niet zó eenvoudig om die beveiligingen eraf te halen, dus ik denk dat de rechter die best nog eens “doeltreffend” zou kunnen vinden.

Natuurlijk heb je het recht om kopieën voor eigen gebruik te maken van werk. Maar a) dat geldt niet voor boeken en b) artikel 29a maakt geen uitzondering voor het geval dat je dat recht zou willen uitoefenen. Oftewel, het blijft onrechtmatig om een doeltreffende beveiliging te omzeilen als je dat doet voor een legitiem doel.

De wet heeft een mogelijkheid voor de minister om nadere maatregelen te stellen als blijkt dat er daadwerkelijk problemen ontstaan met dit verbod. Daarmee kan de minister rechthebbenden verplichten aan de gebruiker van een werk middelen te verschaffen om van de wettelijke auteursrechtbeperkingen te profiteren, ondanks de beveiliging.

Ik zie het niet snel gebeuren dat zo’n verplichting er komt, want dit is een té obscuur probleem. Een klein stukje citeren uit een ebook kun je ook door overtypen, en dat is zo ongeveer de enige auteursrechtelijke uitzondering die Kamerleden direct zullen snappen. De meeste noobs hebben geen echte last van DRM, want ze denken dat dat gewoon zo hoort.

Arnoud