Bij Buzzfeed las ik een intrigerend artikel: het einde van de power user. Daarin het relaas van de populaire Facebookextensie Social Fixer, die op zeker moment de nek werd omgedraaid door het sociale netwerk wegens “overtreding van de gebruiksvoorwaarden”. U weet wel, die voorwaarden die op elk moment kunnen wijzigen zonder dat dat iemand hoeft te worden verteld. Waarbij je niet eens in bezwaar kunt (of hooguit tegen een chatscript kunt aanklagen). Het is merkwaardig: willen bedrijven geen powerusers meer? Dat zijn toch vaak de grootste fans.
Veel software heeft ook eigen aanpasbaarheid: je kunt plugins installeren, of met een scriptingtaal eigen programma’s of functies maken. Zo heb ik een knopje dat mijn algemene voorwaarden aan een mail hangt (handig voor offertes) en een knopje dat een afbeelding in LibreOffice Presenter automatisch centreert en op maximale grootte weergeeft. Erg handig.
En kan de software het niet, dan zijn er vaak wel dingen van anderen die het wél mogelijk maken. Ik gebruik bijvoorbeeld Autohotkey, waarmee ik aan zo ongeveer alles een toetsenbordcombinatie kan hangen plus alles dat ik wil scripten en toegankelijk maken. Van het snel oproepen van een Notepad waar meteen het klembord in geplakt wordt (om snel te editten) tot het opruimen van mijn bureaublad op zondagmiddag.
Wil ik echter op Facebook iets simpels doen als mijn timeline op chronologische volgorde, dan móet je toch een partij moeilijk doen binnen de gewone interface. Plus na een week zet Facebook het gewoon weer terug naar je topverhalen. Argh. Gelukkig zijn ook dáár opties voor, zoals dat Social Fixer of F.B.Purity (dat ikzelf gebruik). Alleen, dat mag dus niet. Kennelijk, want voornoemd chatscript komt niet verder dan “het spijt me” of “dit is ons bedrijfsbeleid”.
Een juridisch argument voor het onderscheid heb ik niet. “Omdat het kan”, lijkt ook de conclusie uit het Buzzfeed-artikel te zijn. Als je een stuk software uitbrengt, heb je er gewoon geen controle over. Mensen kunnen scripts en dingen draaien die de werking aanpassen. Dat tegenhouden is zo goed als onmogelijk, tenzij je met zware DRM gaat werken of héél diep in het OS gaat ingrijpen. En dat kost een hoop developer-tijd, die je ook nuttiger kunt besteden (hoewel het bij spellen wél nuttig kan zijn, denk aan anticheatsoftware). Bij een online dienst kun je wél meer, het draait immers altijd op jouw server dus je kunt zo iets toevoegen dat de extensie of het script hindert, of een detector installeren die vervolgens de gebruiker bant.
Hier zit een diepere gedachte achter die niet per se des Sinterklaas is. En ik krijg daardoor steeds meer de overtuiging dat het tijd wordt eens wat wetten te maken speciaal voor online dienstverlening. We hadden in 2011 de zwartelijstweek, items die wat mij betreft verboden algemene voorwaarden mogen worden. En daar zou voor mij ook onder mogen vallen het verbieden van extensies of uitbreidingen die objectief gezien het genot voor de eindgebruiker ten goede komen (een beetje zoals een verhuurder niet mag eisen dat objectieve verbeteringen aan het pand moeten worden gesloopt bij einde huur). Wat jullie?
Arnoud