Het Zwitserse Protonmail, een bekende voorvechter van privacyvriendelijk mailen, blijkt op bevel van de Zwitserse autoriteiten IP-adressen te loggen. Dit terwijl ze zeggen dat niet te doen. Dat meldde TechCrunch onlangs, op gezag van Etienne – Tek op Twitter. Het bevel is gegeven op gezag van Europol, naar aanleiding van een Frans onderzoek naar klimaatactivisten die in Parijs ophef creëren rond gentrificatie. Oei, wat nu?
Het mailadres van Protonmail werd gebruikt door de activisten om met elkaar te communiceren. Een niet onbekende truc: log allemaal in en typ drafts die de rest dan kan lezen, dat is effectiever dan mails naar elkaar sturen. Maar het staat of valt natuurlijk met de toegang tot die ene mailprovider.
Protonmail zegt “Standaard houden wij geen IP-logboeken bij die gekoppeld kunnen worden aan uw anonieme e-mailaccount. Uw privacy staat voorop.” Dus dat klinkt goed. Alleen, dan zegt de CEO naar aanleiding van deze zaak:
“Proton must comply with Swiss law. As soon as a crime is committed, privacy protections can be suspended and we’re required by Swiss law to answer requests from Swiss authorities.”Dit gaf veel ophef, want hoezo kan Proton ineens IP-adressen geven aan de autoriteiten als ze die niet loggen? Wordt er stiekem dan toch gelogd? Dat zou in strijd zijn met het privacybeleid dat men hanteert. Daarin staat namelijk niet “wij houden wel IP-adressen bij voor het geval Justitie langskomt”.
Als ik het goed lees, dan gaat het echter niet om afgeven van reeds gelogde IP-adressen, maar om het actief loggen op bevel. Uit het transparency report:
In addition to the items listed in our privacy policy, in extreme criminal cases, ProtonMail may also be obligated to monitor the IP addresses which are being used to access the ProtonMail accounts which are engaged in criminal activities.Dit lijkt de motivatie te zijn geweest voor deze keuze, maar ik zie dan gelijk een hoop vraagtekens bij “extreme criminal case”. Wat wordt daaronder verstaan? Proton vult die term niet zelf in, dus ik zie dan twee mogelijkheden: 1) het is PR-taal voor “heel uitzonderlijke gevallen” om te verhullen hoe vaak dit speelt of 2) het is half-begrepen juridisch jargon uit het Zwitsers strafrecht.
Vrijwel elk land kent namelijk categorieën van strafrechtelijke overtredingen. Niet alleen overtredingen en misdrijven, maar ook subcategorieën. Bijvoorbeeld bij ons misdrijven waar vier jaar of meer op staat – art. 67 Strafvordering. En dat lijstje noemt er nog veel meer, waaronder het kraakverbod (art. 138a Strafrecht). Dit terwijl daar maar één jaar cel op staat, maar toch is het “ernstig” onder Nederlands recht.
En dat is opmerkelijk, want die Franse zaak gaat dus over kraken en gezien de vele berichten over de nieuwe strenge Franse anti-kraakwetgeving zou het me dus niets verbazen als er in de Franse strafwet ook een wat hogere categorie aan dit delict is gegeven. Dat zou dan het internationale bevel verklaren en de reden dat de Zwitsers er aan meewerken. Dat is dan juridisch gezien volkomen logisch en in het geheel niet opmerkelijk.
Arnoud