Er zijn nu ook al merkentrollen, las ik bij Slashdot. Een merkentrol is een partij met een gedeponeerd merk dat vrij generiek is en dus niet heel sterk. Maar omdat de meeste dienstverleners vrij strak reageren op merkenclaims – account dicht, project weg – kun je met een merk toch best aardig andere mensen dwarszitten. Wat is daar nu aan te doen?
Een merk is een woord of logo dat is vastgelegd, en daarmee is beschermd tegen gebruik door concurrenten. Dit komt voor in twee smaken: letterlijk en gelijkend, waarbij in het laatste geval sprake moet zijn van verwarring. Iets dat lijkt maar geen verwarring geeft, is geen merkinbreuk. Maar gebruik je letterlijk dezelfde term als iemands merk, dan heb je een merkprobleem.
Althans: als je concurrent bent. Of iets preciezer, als je het teken gebruikt voor iets waarvoor het merk is gedeponeerd. En dat is beperkt tot een aantal klassen of categorieën van producten of diensten. Die kunnen naast elkaar bestaan: er is een merk Ajax voor schoonmaakmiddel naast een merk Ajax voor brandblussers, en dan is er ook nog een voetbalclub die zo heet. Dat overlapt elkaar niet, dus hier wordt geen merkinbreuk gepleegd.
Op internet is dit iets ingewikkelder, omdat de meeste online diensten zo opgezet zijn dat er maar ééntje een naam kan gebruiken. Je kunt niet ajax.nl door twee partijen tegelijk laten gebruiken (tenzij je moeilijk gaat doen met doorverwijspagina’s) en ook op Twitter kan er maar eentje @ajax heten. Dan geldt in principe “wie het eerst komt, die het eerst mailt”.
Wat nu als iemand je merk schendt door zo’n domeinnaam of account te registreren? Daar zijn allerlei regels en procedures voor, maar in het simpele geval dat het een concurrent is die met exact de merknaam aan de haal is, dan is die regel simpel: sluiten die hap. En in de praktijk is dat simpel genoeg ook, stuur een mail of vul een klachtformulier in, en de beheerder grijpt in.
Logisch, maar het wordt vervelend als de ander wél een legitieme reden heeft om het merk te gebruiken. Zoals bij de Slashdot-vraagsteller: hij had een app gemaakt met een simpel, bestaand woord als naam, en dat was in een andere context als merk vastgelegd maar de app ging ondertussen wél mooi de Android Play Store uit na een claim.
Of dit nu echt tróllen is in de zin van “geld vragen met een dubieuze IP-claim”, dat betwijfel ik. Merken worden vaak eerder ingezet om een stukje eigen terrein te claimen: ga weg, blijf af, mijn merk. En daarbij is de nuance van die andere categorieën al snel verdwenen. Of van andere legitieme redenen, zoals in deze blog uit 2014 waar iemand een merknaam vastlegde om perspublicaties over zijn bedrijf te kunnen blokkeren.
Vervelend is het wel, want net zoals bij veel andere takedown-systemen is er niet echt een tegenclaim te doen. En waar je bij auteursrecht nog wel eens wat kunt betogen over citaatrecht of parodie, is het bij “ja, mijn naam is exact dat merk máár” een stuk lastiger om die ‘maar’ over het voetlicht te krijgen.
Arnoud