Mag je beelden maken van gevaarlijk rijgedrag en dat op sociale media publiceren? De vraag kwam de afgelopen dagen vaak langs. De afgelopen dagen sneeuwde het zo hard dat code rood werd uitgeroepen: ga liever niet de weg op, tenzij het echt moet. Maar natuurlijk heb je mensen die zichzelf Max Verstappen wanen en gewoon stevig doorrijden, al dan niet naast een school of over het fietspad. Dat wordt even zo natuurlijk massaal gefilmd en onder afkeurend commentaar op internet gezet. Mag dat?
Hoofdregel is dat je mag filmen op de openbare weg wat en wie je wilt. Dat is onderdeel van de vrije nieuwsgaring. Maar wanneer je die beelden gaat publiceren of aan anderen geven, moet je een afweging maken of de reden van publicatie of verstrekking wel opweegt tegen de privacy, en wat je eventueel kunt doen om het privacyaspect te beperken.
De bekendste maatregel die je kunt nemen, is mensen onherkenbaar maken. Denk aan het nummerbord of iemands hoofd uitblurren, of misschien even opletten dat niet zijn huisnummer en straatnaam in beeld komen. Je zou ook uit kunnen zoomen zodat die informatie onleesbaar wordt. In principe is je pulicatie daarna legaal, omdat je dan geen privacygevoelige informatie meer publiceert. (Ga je erbij zetten “Wie weet wie dit is” dan wordt het natuurlijk weer wél een privacyprobleem.)
En ja, ook kentekens vallen onder de privacywet. Deze zijn immers aan personen – de auto-eigenaren – te linken. Dat de RDW-database geheim is, doet daarbij niet ter zake. Waar het om gaat, is of die koppeling redelijkerwijs te maken is.
Vind je dat een specifiek persoon echt met naam en toenaam (of gezicht) moet worden genoemd, dan kun je natuurlijk publiceren zonder blur. Maar wanneer die persoon het daarmee oneens is, dan kan hij een rechtszaak aanspannen en rectificatie, weghalen en een schadeclaim vorderen. Die laatste is niet ondenkbaar, ook niet als op de beelden een verkeersovertreding te zien is. Naar Nederlands recht verlies je niet je volledige privacy enkel omdat je een gevaarlijke verkeerssituatie creëert. En daarbij komt dat rechters allergisch zijn voor alles dat riekt naar eigenrichting. Ik zou dat dus afraden.
De beelden mag je te allen tijde aan de politie geven als je denkt dat de verkeersovertreding strafbaar is, en bij gevaarlijk rijgedrag is dat eigenlijk altijd het geval (artikel 5 Wegensverkeerswet overtreden is strafbaar als overtreding). De privacy van de gefilmde personen doet er op dat moment even minder toe, omdat de politie een eigen afweging maakt over wat ze mogen met de beelden.
Ik zie ook mensen beelden aan televisieprogramma’s of vloggers geven. Dat mag ook, omdat die organisaties ook zelf een afweging (moeten) maken over nieuwswaarde versus privacy. Zij zijn zelf aansprakelijk als ze niet goed blurren terwijl dat wel had gemoeten. Natuurlijk zou het ‘slachtoffer’ bij jou verhaal kunnen komen halen omdat jij die beelden zomaar opstuurt en hij daar veel last van krijgt. Dus ook dit zou ik zelf niet doen zonder de beelden zelf al te blurren.
(Vanaf 25 mei krijgen we een nieuwe, strengere privacywet die ook het vastleggen van fotografische en filmbeelden reguleert. Maar ook onder die AVG of GDPR geldt dat het mag wanneer je een adequate privacyafweging maakt.)
Arnoud