Wanneer is een algemene voorwaarde ongeldig?

Een lezer vroeg me:

Kun je eens uitleggen hoe dat nu precies zit met algemene voorwaarden en wanneer ze ongeldig zijn? Hoe ver gaat dat? Als er bijvoorbeeld één foute bepaling in de AV staat, is dan het hele artikel of het hele document ongeldig?

Het concept van algemene voorwaarden blijft fascineren. Niemand die ze leest, totdat het te laat is. En er doen allerlei mythes de ronde, zoals de mythe dat algemene voorwaarden niet tegen de wet mogen zijn of dat online voorwaarden (EULA’s) per definitie ongeldig zijn.

Algemene voorwaarden zijn in het algemeen (haha) rechtsgeldig. Als ze in strijd zijn met een dwingende wetsbepaling, of onredelijk bezwarend zijn, dan kan de wederpartij ze ongeldig verklaren (“vernietigen”) maar hij moet dat wel expliciet even doen. Dat kan met een simpele verklaring naar de partij die die voorwaarden hanteert.

Het is niet zo dat één ongeldige voorwaarde meteen het hele document ongeldig verklaart. De hele AV ongeldig verklaren lukt eigenlijk alleen als deze niet op de goede manier ter hand gesteld zijn. Bij strijd met de wet gaat alleen de voorwaarde in kwestie onderuit.

De vraag wat dan precies een voorwaarde is, is een hele leuke. De wet gaat niet verder dan “een voorwaarde is een algemene als deze bestemd is in meerdere contracten te worden gebruikt”. Hij hoeft dus niet eens in een document te staan dat Algemene Voorwaarden héét – een voorgedrukte zin op je briefpapier of een standaardfrase uit je offertes is ook een algemene voorwaarde.

Maar stel nu dat je een artikel hebt dat bestaat uit drie leden, waarvan lid 3 vijf zinnen bevat. En de derde zin daaruit vermeldt iets dat tegen de wet is, bijvoorbeeld dat je opzegtermijn drie maanden is. Gaat dan heel lid 3 onderuit? Alle zinnen vanáf zin 3? De zinnen tot en mét zin 3?

Waarschijnlijk moet je dit opvatten als “elke zin die als een zelfstandig recht of plicht te construeren is” maar je zou ook kunnen zeggen “elke alinea die bedóeld is als een aparte voorwaarde”. In dat laatste geval zou zo’n alinea die meerdere dingen in één keer wil regelen dus in de gevarenzone komen.

Arnoud

21 reacties

  1. Hoe zit dat nu eigenlijk bij het ter hand stellen van de AV? Stel (bestaat ook) een leverancier zet onder de getekende offerte dat de AV bij de KvK depeoneerd zijn en verder niet. Dan zou ik als klant (ook al teken ik de offerte/contract) deze vernietigbaar kunnen maken op het moment dat het mij uitkomt, want ik heb ze niet gekregen zoals het hoort van de leverancier? Ik weet wel waar ze te vinden zijn en met wat moeite kan ik ze dus ook wel krijgen. Mag ik ze “expres” niet opvragen om ze dan naderhand vernietigbaar te maken? De leverancier zal als tegenargument hebben dat je weet waar ze te vinden zijn. Net als met ze op een website plaatsen. Dat laatste mag wel als ik jouw vorige blogposts hierover nalees? Ook die kan ik toch “express” niet ophalen van de site, zodat ze voor mij niet gelden? Gelden de AV trouwens wel als ik wel de moeite neem om ze te krijgen, terwijl het niet geleverd is zoals het moet?

  2. De AV moeten zijn meegeleverd, punt. Enkel en alleen als dat redelijkerwijs onmogelijk is, mag je verwijzen naar een KVK-depot. Denk Albert Heijn of de ijscokar.

    Die handtekening levert bewijs op dat jij wist dat de AV bij de KVK liggen. Maar de gebruiker van de AV moet bewijzen dat jij ze gehád hebt. Het argument “ze waren eenvoudig te vinden” is écht niet genoeg. In 2011 oordeelde de Hoge Raad dat je niet mocht volstaan met “de bekende FENIT voorwaarden zijn van toepassing”, ook niet als je met één Google-opdracht die bekende FENIT voorwaarden kon vinden.

    Lastiger wordt het dus als er staat “Ik verklaar de AV gehad te hebben” terwijl dat feitelijk niet zo is. Want die handtekening onder die zin levert bewijs op dat die verklaring juist is (akte met handtekening = dwingend bewijs). Maar de verklaring is ónjuist. Dus wat dan? Hier moet ik volgende week eens over bloggen.

  3. Ik stel mij het volgende voor: om te kunnen bestellen bij een webwinkel moet je je eerst registreren waarbij je je email adres moet opgeven. De registratie-pagina bevat een link naar een PDF met daarin de algemene voorwaarden. Na registratie verstuurt de webwinkel per email nogmaals de algemene voorwaarden per email naar de geregistreerde persoon zodat deze de voorwaarden ontvangen moet hebben. En bij iedere wijziging in de AV wordt een kopie verstuurd aan alle geregistreerde klanten.

    Moet je daarna bij iedere bestelling nog steeds de klant wijzen op de algemene voorwaarden? Of kun je stellen dat de klant deze bij registratie heeft ontvangen en dus dat deze niet meer weergegeven hoeven te worden? (En dat ook vermelden in de AV!)

    Of zou dat onredelijk bezwarend zijn?

  4. @4 En hoe lang telt dat? Als ik elk jaar kerstkaarten koop bij dezelfde drukker, kan ik dan niet aanvoeren dat ik na betalen alles met betrekking tot die transactie heb weggemikt? Of moet ik dan 5 jaar wachten.

    Het spijt me, techneut hè, die willen alles hard vastleggen.

  5. Een meer inhoudelijke vraag mbt een voorwaarde van de ING:

    “De ING is jegens de Klant niet aansprakelijk voor door de Klant geleden schade als gevolg van waardedaling, koersdaling of welke andere oorzaak ook.”

    Dat laatste stukje “of welke andere oorzaak ook”: dat betekent toch dat ING nooit aansprakelijk is voor wat ze doen? Ik zou ING dus een vrijbrief geven als ik hiermee akkoord ga?

    Dus terug naar de AV: mag je ook een regel schrappen en die terugsturen aan de andere partij?

    En ook altijd leuk: twee grote bedrijven die zaken met elkaar willen doen, de ene (de leverancier) met leveringsvoorwaarden, de andere (de inkoper) met inkoopvoorwaarden. En, je kan het raden, die voorwaarden zijn conflicterend. Mijn ervaring: dat wordt genegeerd, omdat de personen die zaken willen doen niet gediend zijn met maanden- of jarenlang rekken door juridische onderhandelingen …

  6. @2 Arnoud: Dank voor de info. Soms staat er ook op een offerte/contract iets in de geest van: met ondertekening verklaar ik mij akkoord met de AV. Ook al heb je ze dus niet gehad. Zit je er dan wel aan vast? Je gaat tenslotte akkoord?

  7. @Sjoerd: Dat is niet helemaal eenduidig te zeggen. Ik zit te zoeken in de rechtspraak, en het maakt bijvoorbeeld uit of je zélf schrijft/typt “ik heb de AV ontvangen” of dat het een voorgedrukte zin is op een standaardofferte. In het laatste geval noemt de rechtbank het een “verklaringsfictie”, of zelfs een algemene voorwaarde dat je moet verklaren de AV gehad te hebben. En een verklaring die in AV alvast maar namens jou wordt gedaan, wordt minder snel geaccepteerd dan een eigen, geschreven verklaring.

  8. Ik ontving gisteren een boek met factuur erbij maar zit me af te vragen of het niet verstandig is om daar ook nog een verwijzing bij te plaatsen naar de eventuele algemene voorwaarden. Is wel meteen betaald maar vroeg mij gewoon af of er bij zo’n bestelling niet ook nog even een extra vermelding van de AV zou moeten.

    Leuk boek eigenlijk. Heet “Cloud”, kost EUR 19.95 en de auteur heeft hem nog persoonlijk getekend. 😉

  9. Yep, weet ik nog. 🙂 Was ook maar een constatering aangezien de factuur nog op mijn bureau lag. Dit onderwerp maakte mij alleen even nieuwsgierig. Zit nu ook opeens de AV door te lezen en zie dat er wordt gesproken over opdrachten, cursussen en abonnementsdiensten maar ik mis eigenlijk een onderdeel over de webwinkel. Geen retourtermijn, geen garantievoorwaarden, niets dat over de aankoop van boeken gaat. zijn in zo’n geval de algemene voorwaarden wel toepasbaar?

    Of anders gesteld: de AV vermeldt in de eerste alinea: “Deze algemene voorwaarden maken deel uit van elke overeenkomst tot dienstverlening door [BEEP] (hierna: de Overeenkomst).” Betekent dit dat deze AV dan niet toepasbaar is op eventuele webwinkel-activiteiten van de betreffende organisatie? Want een webwinkel verkoopt producten en is in die hoedanigheid dus geen dienstverlener. 🙂

  10. Ja, dat is eigenlijk wel een goeie. Afgezien van de boeken verrichten we alleen diensten, dus daarom beginnen de AV over diensten. Bij de boeken is natuurlijk sprake van productverkoop, en daar hebben de AV geen aparte regels over. Ik zou eigenlijk ook niet weten welke dat zouden moeten zijn. De wet is duidelijk genoeg.

    Het enige dat eigenlijk mist is dat je het boek binnen zeven werkdagen mag retourneren als je het als consument koopt. Nu dat er niet staat, hebben consumentboekkopers drie maanden na ontvangst om het boek te retourneren. Maar ik vind dat op zich prima, wie na drie maanden het boek écht tegenstaat mag het zonder meer retourneren en die krijgt dan z’n geld terug.

  11. Even een uitstapje naar de EULA.

    Zo kocht ik twee weken geleden een computer. De AV van de winkel kon ik terplekke op een PC bekijken, ik heb niet gevraagd of ik een exemplaar mee kon krijgen, maar daar heb ik verder geen problemen mee.

    In de doos met de computer zat echter ook een apart doosje met de Office 2010 licentie en activeringscode. Dat doosje zag ik pas toen ik de heleboel had uitgepakt (weest niet eens dat er een office licentie bij zat, dus was een aangename verassing). Hierdoor kreeg ik na de koop pas te lezen dat die licentie gekoppeld is aan deze specifieke PC. Betekent dit dan dat ik die ‘algemene voorwaarde’ nietig zou mogen verklaren en het pakketje doorverkopen? Best interessant omdat ik al in bezit ben van de meest uitgebreide office 2010 licentie en dus weinig heb aan zo’n home use versie.

  12. Yep, die zeven dagen retourtijd miste ik eigenlijk. Dus eigenlijk is het een webwinkel met de wettelijke standaard-algemene voorwaarden. 🙂 Het is dus eigenlijk gewoon mogelijk om webwinkels zonder algemene voorwaarden te hebben. Goed, je gaat als webwinkelier dan wel accoord met een zeer ruim voordeel voor de consument maar het kan en mag dus?

    Overigens, ik heb om maatwerk gevraagd. Vroeg namelijk om een gesigneerde versie en kreeg deze ook. Ook daar staat eigenlijk niets over in de AV, tenzij dit als een opdracht beschouwd wordt. Denk dat voor mij de AV weer wel van toepassing zou kunnen zijn. Kan een enkel krabbeltje op verzoek in een boek er meteen voor zorgen dat de AV opeens wel van toepassing is?

  13. @Arnoud (11): Dat vinkje zetten zou je dan toch ook kunnen zien als dat ik op papier teken voor akkoord met de AV, zonder ze gehad te hebben, zoals ik bij #8 aangaf? In #9 geef je aan dat dat niet zo eenduidig te zeggen is..

  14. @Sjoerd: het vinkje zetten vind ik hetzelfde als op papier zetten “ik heb ze gehad”. Dat is jouw actieve keuze. Dubieus is een voorgedrukte zin “ik heb de AV gehad”, want mag je wel écht er vanuit gaan dat iemand dat is als zijn handtekening op de offerte staat? Wilde hij dat echt bevestigen?

  15. ik heb een heel apart probleem met Ebay! ik verkocht aan mijn handelsparner in de UK een vintage horloge waarde 200 euro(was zijn bod)hij heeft betaald met Paypal en het pakketje is door mij aangetekent opgestuurd naar deze man,(Oplichter)vervolgens 3 weken later ineens een Email vanuit Engeland met de mededeling Watch never received!,ik het bewijs van verzending naar de man gemaild maar hij blijft hardnekkig ontkennen dat hij mijn item (horloge) heeft ontvangen, vervolgens is de zaak bij ebay voorgelegd in Engeland,ik heb tevens een uitgebreid onderzoek door postN.L. laten uitvoeren en ja hoor 2 weken later een officieel bericht ook met een bijlage van Post U.K.the parcel is delivered on 20 june!,ik alle bewijsstukken naar Ebay.NL. gemaild (omdat alles in de Nederlandse taal is) en daar kreeg ik de toezegging dat alles naar de collegas in de UK gestuurd zou worden! mooi dacht ik en maar afwachten,wat gebeurt er tot mijn grote onsteltenis (ultimatum Case) 2 augustus verlopen zonder bewijs vanuit Nederland,u raad het al case is closed,koper valt onder de Paypal koperbescherming ,ik geld kwijt,horloge kwijt verzendkosten en Ebay provisie kwijt schade 240 euro totaal, bij de gratie gods kreeg ik met de geleverde bewijstukken van post.nl. vandaag mijn negative feedback van mijn account af en met de mededeling sorry dat het zo gelopen is,vraag? het gaat niet om een erg groot bedrag maar deze oneerlijkheid daar heb ik grote moeite mee, de koper lacht zich nu een slag in de ronde! is hier ook maar iets aan te doen,ik heb alle Emails bewaard dus kan het zonder meer aantonen!Dus uiteindelijk is mijn verlies te wijten aan de nalatigheid van de medewerkers van Ebay.nl.waar ik ze ook mee geconfronteerd heb!

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.