Mag je je kinderen in de gaten houden op de PC?

Wellicht naar aanleiding van het Amerikaanse webcamgate waarin een school de webcams op uitgedeelde laptops bleek te gebruiken om leerlingen thuis te bekijken, vroeg een lezer me:

Mag je als ouder ongemerkt een programmaatje installeren op de pc van je eigen zoon of dochter met het doel hem of haar beter in de gaten te kunnen houden?

Ik denk dat het juridisch wel mag. Binnen de familiekring zal de privacyverwachting niet erg groot zijn. Bovendien hebben ouders een zorgplicht voor hun kinderen, en daar hoort ook bij dat je oppast dat ze geen verkeerde dingen doen.

Ik vind wel dat je als ouder heel heel erg terughoudend moet zijn met zo’n controle. Ook kinderen hebben recht op privacy en als ouder zomaar alles gaan bijhouden en bekijken vind ik een ernstige schending van dat recht. Hoofdregel bij privacy is dat er een aantoonbare noodzaak moet zijn op grond waarvan je kennis neemt van die gegevens.

Ik zou dus in ieder geval je kind uitleggen wat je bijhoudt en waarom, en zorgen dat je niet uit nieuwsgierigheid zomaar chats gaat lezen, foto’s bekijkt of privemails aan vriendjes of vriendinnetjes gaat doornemen.

Arnoud

25 reacties

  1. Helemaal mee eens. Kinderen moeten leren wat privacy is. En je geeft volstrekt het verkeerde signaal af als je ze gaat bespioneren. Aan de andere kant moet je ze wel tegen zichzelf (en anderen) beschermen. Je bent wel ouder. Je kunt ze dat gewoon uitleggen. En ook dat je om die reden wilt weten wat ze doen op internet.

    De computer zetten waar je ‘m kunt zien, gewoon in de huiskamer bijvoorbeeld, werkt heel goed. Uiteraard komt er ook een moment dat ze oud genoeg zijn om een computer op hun eigen kamer te hebben. En vanaf dat moment moet je gewoon hun privacy respecteren.

  2. Lastige kwestie. Homo’s komen door de toegenomen emancipatie steeds jonger uit de kast. Jongens van 13 die weten dat ze homo zijn zijn geen uitzondering meer. Vooraf gaat vaak een zoektocht vooraf op het internet. Daar kleven natuurlijk risico’s aan maar aan de andere kant heeft het kind ook recht op zo’n zoektocht naar zichzelf via het internet zonder dat papa daarvan op de hoogte is.

  3. Internationaal Verdrag Inzake de Rechten van het Kind http://www.defenceforchildren.nl/images/20/895.pdf

    Artikel 16 Privacy Ieder kind heeft recht op privacy. De overheid beschermt het kind tegen inmenging in zijn of haar priv?- en gezinsleven, huis of post en respecteert zijn of haar eer en goede naam.

    Artikel 3 Belang van het kind Het belang van het kind moet voorop staan bij alle maatregelen die kinderen aangaan. De overheid moet het welzijn van alle kinderen bevorderen en houdt toezicht op alle voorzieningen voor de zorg en bescherming van kinderen.

    Het antwoord lijkt te zijn: nee, je mag als ouder niet ongemerkt een programmaatje installeren op de pc van je eigen zoon of dochter met het doel hem of haar beter in de gaten te kunnen houden. Op grond van het bovengenoemde artikel 16 is dat een onrechtmatige daad.

  4. @4

    Praktisch punt wel: hoe kan tegen die OD worden geageerd? Het kind kan in beginsel niet procederen zonder toestemming van de ouders, en die gaat er in dit geval niet komen.

    Dat is een algemeen probleem bij kinderrechten. Nakoming vorderen is – zeker voor kinderen – niet eenvoudig. Er zijn wel gespecialiseerde advocaten (rechtkind.nl), maar hoe die de formele kant regelen weet ik niet. Kinderen horen ook zonder toestemming van ouders juridische bijstand te kunnen krijgen. Goeie vraag voor de kinderrechtswinkel.nl.

  5. Arnoud Dank je,

    Ik mistte deze vraag heel erg in een ouder artikel van de computer!totaal, die doodleuk software ging testen waarmee msn kon worden bekeken op afstand, afgesloten werd bij gebruik van bepaalde woorden etc. zonder de ethisch/juridische kwesties te bespreken. Zo blijkt maar weer dat computergebruik altijd meer is dan knoppenkunde.

  6. Er wordt wel heel makkelijk over het recht op privacy van een kind gesproken. Natuurlijk heeft je kind recht op privacy. Het simpelste voorbeeld dat ik kan bedenken is een dagboek. Als je als ouder daarin gaat lezen, ben je fout bezig. Daar heb je geen IVRK voor nodig, enkel gezond verstand.

    Als wettelijk vertegenwoordiger ben je echter verantwoordelijk voor het geestelijk en lichamelijk welzijn ?n de veiligheid van je kind. Hoe kan je je kind beschermen als je geen idee hebt waar het zich allemaal mee bezig houdt? Het is in ieder geval niet zo zwart/wit als hierboven wordt voorgesteld. Per geval zal een belangenafweging moeten worden gemaakt (zoals zo vaak). De leeftijd en levenservaring van het kind speelt daarbij een enorme rol. Zo kan ik me voorstellen dat de behoefte aan privacy bij een 17-jarige vele malen groter is dan bij een 10-jarige. Een OD zal het niet snel opleveren, ervan uitgaande dat de ouder te goeder trouw handelt (namelijk om de veiligheid van het kind te waarborgen).

  7. Leuk dat we het over kinderen hebben maar hoe zit het met mensen met verminderde geestelijke vermogens? Stel, iemand met het verstand van een 6-jarige zou toch prima op het Internet kunnen bladeren maar kan geen financiele zaken doen. Je zou zo’n persoon dus niet zomaar het internet op kunnen laten gaan. Maar kun je bij zo’n persoon dan software installeren om hun acties in de gaten te houden? Dit kan bijvoorbeeld ook bij dementerende ouderen die nog wel weten hoe ze een computer moeten gebruiken. Zij zouden dan ook zomaar kunnen besluiten om 500 kopieen van Arnoud’s boek te kopen. Misschien weten ze nog net hun creditcard nummer of jatten ze die gewoon elders. Of vullen ze een compleet vals nummer in. Hoe dan ook, het zou wel handig zijn om hun acties online te monitoren.

    Maar mag dat ook?

    Overigens vind ik het opvallend dat men zich meer druk maakt om kinderen online dan om geestelijk gehandicapte en/of dementerende mensen online. Maar 20 jaar geleden waren ouderen nog niet zo handig met computers als tegenwoordig, dus de kans is groot dat we binnenkort dementerende ouderen online krijgen die nog wel weten hoe ze met de computer om moeten gaan, maar hun kleinkinderen niet meer herkennen.

  8. @7

    Hoewel het je misschien wat flauw in de oren doet klinken: je weet waar je kind zich mee bezig houdt doordat je met hem of haar communiceert. Gewoon ouderwets praten dus: uitleggen hoe dingen in elkaar zitten, wat wel of niet verstandig is en hoe hij of zij iets wat niet fijn is altijd kan bespreken. Gebeurde vroeg?h ook; werkte meestal best goed.

    En natuurlijk kan je stellen dat kinderen soms dingen geheim houden, maar iets geheim houden voor je ouders lijkt mij ook een recht dat een kind moet hebben; wat surveillance software niet alsnog moet gaan onderscheppen. Dat zorgt voor wantrouwen, en dat is nou net weer dodelijk voor communicatie.

  9. Natuurlijk hebben kinderen recht op privacy, maar met de verantwoordelijkheid die je hebt als ouder komt ook de noodzaak tot (enige) controle.

    Uiteraard is gewoon praten over wat het kind bezighoudt en doet de eerste en belangrijkste stap die het mogelijk maakt om als goed ouder te kunnen optreden, maar het moet wel mogelijk zijn om het kind iets beter in de gaten te houden als daartoe een reden is, bijvoorbeeld als het kind al eerder in de fout is gegaan met internet, dan lijkt het me zeker geen slechte zaak om een iets beter oogje in het zeil te houden dan alleen af en toe een gesprekje.

    Daarnaast kun je ook nog zo redeneren dat de computer waarschijnlijk het bezit van de ouders is, ik ben er wel voorstander van om de bezitter ook ruime mogelijkheden te geven om iets te installeren, waaronder ook een programma om de gebruiker van die computer af en toe in de gaten te kunnen houden. Ik ben er overigens geen voorstander van als een school dat gaat doen, ook niet als de school eigenlijk eigenaar van de laptops is (zoals geloof ik het geval was bij dat verhaal dat onlangs in het nieuws was), dat gaat dan weer drie stappen te ver.

    Samenvattend, kinderrechten zijn goed en een ouder moet moeite doen zich eraan te houden, maar het lijkt zo langzamerhand wel of van een gezagsverhouding tussen ouder en kind geen sprake meer is en of er geen sprake meer van zou mogen zijn, persoonlijk vind ik dat een slechte zaak.

  10. Die situatie lijkt me hetzelfde als thuis. Je hebt een zorgplicht voor de kinderen onder jouw hoede, maar je hebt ook rekening te houden met hun privacy. Leeftijd en andere omstandigheden zijn alles. Zo zou ik niet met alle chats meelezen vanaf een centrale PC, net zo min als dat ik zonder enige aanleiding alle tassen zou doorzoeken tijdens het avondeten.

    Ontstaat er consternatie rond een bepaalde PC in de mediatheek, dan kan ik me voorstellen dat je even meekijkt om te zien wat er aan de hand is. Is in feite hetzelfde als erheen lopen, maar dan zonder dat het bewijs weggeklikt wordt.

  11. Hoe verschillend is dit voor werknemers? Ik werk voor een callcenter, alwaar spionagesoftware is geinstalleerd die bij een random geselecteerd aantal calls niet alleen het gesprek, maar ook het scherm van de agent opneemt.

    Saillant detail is dat niet alleen de tijd van de call wordt weergegeven, maar ook enige seconden ervoor (als de agent nog geen tijd heeft gehad om zijn prive browsing weg te klikken) en tot soms 5 minuten erna, in de privetijd van de agent die zit te wachten tot er weer een keer een call komt.

  12. @Jasper, het is geen antwoord op je vraag maar wel een alternatieve oplossing. Als je prive wilt internetten op je werk, dan kun je dit ook via een mobiele telefoon of een netbook computer doen. Er zijn tegenwoordig veel providers die mobiel internet aanbieden voor op netbooks en bij veel abonnementen krijg je er zelfs een gratis netbook bij cadeau. En dit is wat ik zelf doe, op mijn werk. Mijn eigen netbook gebruik ik voor prive-zaken en deze is op geen enkele manier gekoppeld aan het bedrijfsnetwerk en dus kunnen ze deze ook niet monitoren.

    Maar goed, die spionage-software op jouw werk-PC heeft natuurlijk een doel, namelijk controleren of medewerkers wel efficient werken. Je browse-gedrag wordt sowieso in de gaten gehouden doordat al het internet-verkeer door een centrale server op je werk gaat. Mochten er dan opeens porno-links of massale muziek-downloads geconstateerd worden dan kan men vrij snel nagaan vanaf welke computer dit gebeurt en dus door wie dit is gedaan. Men heeft echter wel een geldige reden nodig voordat deze gegevens geraadpleegd mogen worden.

  13. @15: ik geloof dat dit gaat over het wel/niet mogen (en ethisch door de bocht kunnen gaan) van het in de gaten houden van je kinderen d.m.v. instrumenten die de privacy van je kind schaadt. Wat werkGEVERS kunnen/mogen doen met hun werkNEMERS lijkt mij een compleet andere discussie.

    Als kersverse vader denk ik dat je (voor jezelf en je gezin en je kind) verplicht bent om het beste te willen voor je kind.

    Laten we deze discussie een draai geven:

    • “Mag ik een babyfoon plaatsen op de kinderkamer? (vindt iedereen doodnormaal)

    • “Mag ik naast die babyfoon een webcam plaatsen op de kinderkamer zodat ik met mijn laptop via wifi/internet mijn kind in de gaten kan houden? (bijna hetzelfde…)

    • “Mag ik mijn kind in de gaten houden op de PC?”

    Mij lijkt: (het belang van) je kind in de gaten houden is een plicht als ouder. Echter is er een zeer groot verschil tussen een babyfoon en al het internetverkeer van je tiener in de gaten houden.

  14. Laat ik maar meteen antwoord geven op: “Mag ik een babyfoon plaatsen op de kinderkamer? (vindt iedereen doodnormaal)” Dat hangt af van de leeftijd van het kind. Het is immers een babyfoon… Plaats hetzelfde op de kamer van je tienerdochter en het begint een beetje enge trekjes te krijgen. Doe daar nog eens een webcam bij en mensen zullen je al snel verdenken van wat minder frisse praktijken.

    Een babyfoon is normaal gesproken een hulpmiddel om een baby aan te leren om alleen in een eigen kamer te slapen. Nieuwe babies beginnen met het delen van het bed met de moeder en verhuizen dan naar een wieg in de slaapkamer van de ouders. Op een gegeven moment verhuist de baby naar een eigen kamer maar willen de ouders nog steeds snel reageren op het gehuil van de baby. Ouders willen graag wat privacy als ze bezig gaan om de volgende baby te produceren. En na twee, drie jaar is de baby een kleuter geworden die dan ook zelfstandig in zijn/haar eigen kamer kan slapen. Dat is het doel van een babyfoon!

    Maar ik kan mij voorstellen dat ouders steeds meer technische middelen gebruiken om hun kinderen mee in de gaten te houden. En sommige ouders gaan duidelijk ver over de normale grenzen heen. Bij een winkel als de http://www.spywebshop.nl/ kun je allerlei technische gadgets kopen om zo’n beetje iedereen mee in de gaten te houden. Als je ziet wat je allemaal kunt kopen (lees ook de disclaimer!) en kunt gebruiken, dan word je al snel een beetje paranoide. Die wekker die jij van je moeder kreeg… Is dat echt een normale wekker? Die telefoon van de zaak, is die niet hjou aan het bespioneren? Dat zwarte plekje op de muur? Is dat niet een knoopcamera? Je zou er als volwassene al aardig paranoide van kunnen worden. (Waar is de aluminium-folie? Ik moet een nieuwe hoed maken!) Laat staan als je als kind opgroeit in een omgeving waar je ouders allerlei technische middelen gebruiken om je te bespioneren…

    En natuurlijk zal men voor dat spioneren altijd wel een gerechtvaardigd doel kunnen bedenken. Maar weegt dat doel op tegen de inbreuk van de privacy? Waarom wil je je kind in de gaten houden achter de computer? Of via een webcam? Het lijkt mij een gebrek aan vertrouwen in je kind en de opvoeding van jouw kind… Eeuwenlang konden ouders prima zonder dit soort hulpmiddelen en miljarden kinderen zijn zonder dergelijke spionage gewoon opgegroeid. Dus waarom is het tegenwoordig zo belangrijk?

  15. Ja lekker kletsen allemaal over de rechten van het kind, maar waar blijven die grote monden als je kind stiekem een afspraakje maakt met mensen op internet, en je kind verdwijnt ??krijgen de ouders dan te horen “had je maar beter moeten opletten?” terwijl je dus die rechten moet respecteren ? Zolang er nog via internet wordt bedreigd, gepest, ontvoerd, afgeperst, gechanteerd, verlijdt, neem ik mijn kinderen in bescherming tegen zichzelf en die idioten op internet die daar misbruik van maken, en als dat betekent dat ik ze verbied om met 12 jaar bv. een account op facebook, Twitter i.o.d. te hebben, dan is dat zo. Wat mij betreft 18 en ouder dan zoeken ze het zelf maar uit, voor die tijd acht ik mezelf verantwoordelijk!

  16. @Willem, leuk gezegd maar waarom zou je dan als ouder ophouden als het kind 18 jaar is? Alsof 20-jarigen slim genoeg zijn om geen domme dingen te doen. Waarom laat je de verantwoordelijkheid van een ouder ophouden bij 18? Als je erover nadenkt is het voor de ontwikkeling van een kind het beste indien ze geleidelijk steeds meer zelfstandigheid leren. Sommige kinderen willen ook al op jongere leeftijd al de nodige zelfstandigheid terwijl er ook kinderen zijn die rustig tot na hun 25e bij hun ouders blijven wonen en hun ouders hen dus mee blijven helpen. Waarom nou een harde grens stellen als de realiteit gewoon aantoont dat die grens er niet is?

  17. @Willem:

    Dit heeft inmiddels weinig meer met recht te maken, maar wordt snelaan een ethische discussie. Je bent inderdaad verantwoordelijk voor je kinderen, maar die verantwoordelijkheid gaat verder dan het voorkomen van vervelende confrontaties: je hebt ook de verantwoordelijkheid, de plicht, om je kinderen te helpen met het opbouwen van een normaal sociaal leven, en te leren omgaan met eigen verantwoordelijkheid en risico’s.

    Bij een normaal sociaal leven hoort voor kinderen in deze tijd ook een online-leven, met de bijbehorende accounts. Kinderen de toegang tot dergelijke sites ontzeggen vind ik net zo’n verkeerd idee als kinderen thuis opsluiten om te voorkomen dat ze op straat met de verkeerde mensen praten. In plaats daarvan kun je ze beter helpen om de gevaren te leren herkennen! (En ja, dat betekent dat je als dat als ouder eerst zelf moet leren.)

    De gulden middenweg is van te veel factoren afhankelijk om een vaste handleiding te kunnen geven, maar ik ben ervan overtuigd dat extremen moeilijk in het belang van een kind kunnen zijn: compleet vrijlaten of compleet tegenhouden? Liever niet.

    Je schrijft “zolang er nog via internet wordt bedreigd, gepest, ontvoerd, afgeperst, gechanteerd, verleid, neem ik mijn kinderen in bescherming [en verbied ik bepaalde vormen van sociale omgang]”. Maak van het woord “internet” eens “speeltuin”, “schoolplein”, of zelfs “school”. Ben je het dan nog steeds met je uitspraak eens?

  18. Beetje late reactie, maar: op veel scholen wordt er tegenwoordig ‘begeleid zelf geleerd’: je zit in een ruimte op je laptop, er loopt wel een docent rond, maar je moet zelf leren. Nu zijn er scholen die dan moeten/willen bewaken of er dan ook wel geleerd wordt. Er is software om schermen te bewaken/bekijken. Daarop zie je meestal een sterk verkleinde weergave van vele PC’s: het geeft je een indruk waar men mee bezig is (herken je leer-software, of wordt er gegamed, gefacebook-ed etc?), maar je ziet vaak niet wat er precies gebeurt, getikt wordt etc. Is dat dan wel toegestaan? Wat men wil is gekoppeld aan waar de school op afgerekend wordt: mensen opleiden.

  19. Niks van privacy voor je kinderen , ik ben verrantwoordig voor ze dus mag ze in de gaten houden tot ze een bepaalde leeftijd.. hoe bedoel je ze uitleggen wat ik in de gaten houden! Als ze weten dat mama hun whatsapp kan lezen gaan ze via snapchat of email stiekem doen wat ze willen zodat mama niet er achterkomt. Als je kind stiekem doet zal ze alles doen om via welke weg dan ook op internet om verder haar ding te doen . Ik weet wat ik erover heb want ik heb zo’n dochter. Nu dat ze vermoeden heb dat ik alles lees van van whatsapp praat ze via snapchat met een zogenaamde vriendje . Ze is pas 15 jaar dus nog lang niet aan toe aan vriendjes. Straks als ze zwaniet raakt gaat privacy haar helpen nee dus. Ik bepaald voor haar tot ze 18 jaar is alles voor haar betaald en onder mijn dak woont. Niet voor niks ben ik de ouder.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.