Vrijspraak voor smaad op MSN

Het gerechtshof heeft een vrouw (39) in hoger beroep vrijgesproken voor smaad via MSN, meldde Cops in Cyberspace. Ze had aan haar vrienden op MSN bepaalde berichten gestuurd, maar het Uit het Hof vindt dat geen smaad omdat de groep beperkt was. Pas als de teksten kenbaar waren geworden voor een bredere kring van betrekkelijk willekeurige derden, kan dat smaad opleveren. We hebben er dus weer eentje in de discussie over openbaarheid van sociale media.

MSN is op zich een 1-op-1 communicatiemiddel (afgezien van groepsgesprekken), maar er is een manier om een bericht meteen aan je hele contactenlijst te sturen: voeg aan je MSN-naam of -status de tekst toe. Iedereen in de lijst krijgt dat dan meteen te zien. Dat had deze vrouw ook gedaan, met opmerkingen als

mensen pas op met klusjes door [slachtoffer] want hij licht iedereen op met materiaal halen en zegt een bedrag dat het niet is’ en/of – ‘[slachtoffer] moet wel oplichten met zo’n duur wijf die alles moet hebben, anders is ze chagarijnig als ze niks heeft’ en/of – ‘mensen pas op met [slachtoffer] hij licht mensen op voor duizenden Euro’s met klussen, trap er niet in’

Het Gerechtshof had er geen twijfel over dat deze uitingen op zich smadelijk kunnen zijn, maar twijfelt over één punt: voor smaad is vereist dat er “ruchtbaarheid” aan de uitingen wordt gegeven. Daarvoor moeten ze ter kennis komen van een bredere kring van betrekkelijk willekeurige derden. In principe, zo oordeelt het Hof, kan dat het geval zijn. Je kunt via MSN (of andere digitale netwerken zoals Facebook of Hyves) prima zo’n kring met mensen bereiken.

Alleen, er moet dan wel bewijs zijn dat in dit geval ook een brede groep mensen bereikt werd. En dat is waar de zaak hier op stukliep. De vrouw had gesteld dat haar contactenlijst slechts tien personen telde, allen afkomstig uit haar directe omgeving (familie). Ook had ze de berichten al snel weer van MSN gehaald, zodat “niemand de berichten gelezen kon hebben”. Het was in ieder geval niet haar bedoeling dat iedereen de berichten kon lezen. Het OM had daar niets tegenover gesteld:

In de onderhavige zaak is door de politie geen nader onderzoek verricht naar de omvang van de groep van personen (“vriendenkring”) die verdachte tot haar MSN-account had toegelaten en evenmin is er onderzoek verricht naar de samenstelling van deze groep. Ook ontbreekt verdere informatie omtrent de vraag hoe lang de teksten op MSN voor anderen zichtbaar zijn geweest.

Het Hof vindt de groep van tien familieleden te klein om van “kring van betrekkelijk willekeurige derden” te mogen spreken. Daarom volgt vrijspraak.

De discussie over de openbaarheid van sociale media loopt al langer. In een Bossche zaak ging het om slechts 10 à 12 personen (voornamelijk familieleden) die toegang hadden tot de gewraakte krabbels op Hyves. Dat was ook een te kleine kring om van smaad te spreken. In een Leeuwardse zaak werd een groep van 25 Hyvesvrienden wél groot genoeg geacht, omdat hier sprake was van

een in potentie ruimere kring van personen, die kennelijk naar eigen inzicht en zonder enige restrictie over de uitlatingen mocht beschikken, waarbij daarnaast een verdere verspreiding van de gewraakte tekst door de oorspronkelijk geadresseerden -gezien de aard van de beschuldiging- voor de verdachte niet alleen in theorie voorzienbaar was maar ook op voorhand feitelijk te verwachten viel.

Het gaat er echter niet alleen om hoe veel mensen er bereikt worden, maar ook welke relatie ze hebben tot de plaatser van het bericht en of er expliciet of impliciet een sfeer van vertrouwelijkheid bestaat. Je kúnt dus met 100 familieleden chatten zonder smaad te plegen, of juist aan 20 vreemden iets vertellen en dan wél een boete krijgen wegens smaad.

Arnoud

Berispt vanwege een MSN-chat, mag dat?

Een lezer vroeg me:

Recent kreeg ik een berisping op het werk. Dit was naar aanleiding van een MSN-chat die ik met een collega had gehad. Deze stond toevallig leesbaar op haar computerscherm op het werk, maar de chat zelf was tijdens de lunchpauze vanaf priveadressen gevoerd. Mag mijn werkgever me dan toch aanspreken op zulke privegesprekken? Ze mogen toch ook niet onze gesprekken in de kantine afluisteren?

Nee, afluisteren mag niet, maar de werkgever mag natuurlijk wel meeluisteren als hij toevallig ook in de kantine zit. En om diezelfde reden mag hij ook lezen wat er op openstaande beeldschermen vertoond wordt. Ik zie dan ook werkelijk niet hoe je dit als privacyschending zou kunnen opvatten.

Een werkgever mag zulke gesprekken niet met technische middelen aftappen (bv. via de server alle chats opnemen of een remote desktop tool installeren om stiekem mee te kijken) maar als jij je schermpje open laat staan, dan zijn de negatieve gevolgen voor eigen risico.

Een grensgeval lijkt me als je het MSN-schermpje geminimaliseerd had of achter een ander scherm had staan. Dan moet de langslopende manager actief gaan rondzoeken voor hij het ziet, en dat lijkt me niet echt de bedoeling. Maar is het met één oogopslag te zien, dan kan men dat gewoon gebruiken.

Arnoud

Mag je je kinderen in de gaten houden op de PC?

Wellicht naar aanleiding van het Amerikaanse webcamgate waarin een school de webcams op uitgedeelde laptops bleek te gebruiken om leerlingen thuis te bekijken, vroeg een lezer me:

Mag je als ouder ongemerkt een programmaatje installeren op de pc van je eigen zoon of dochter met het doel hem of haar beter in de gaten te kunnen houden?

Ik denk dat het juridisch wel mag. Binnen de familiekring zal de privacyverwachting niet erg groot zijn. Bovendien hebben ouders een zorgplicht voor hun kinderen, en daar hoort ook bij dat je oppast dat ze geen verkeerde dingen doen.

Ik vind wel dat je als ouder heel heel erg terughoudend moet zijn met zo’n controle. Ook kinderen hebben recht op privacy en als ouder zomaar alles gaan bijhouden en bekijken vind ik een ernstige schending van dat recht. Hoofdregel bij privacy is dat er een aantoonbare noodzaak moet zijn op grond waarvan je kennis neemt van die gegevens.

Ik zou dus in ieder geval je kind uitleggen wat je bijhoudt en waarom, en zorgen dat je niet uit nieuwsgierigheid zomaar chats gaat lezen, foto’s bekijkt of privemails aan vriendjes of vriendinnetjes gaat doornemen.

Arnoud

Privacy binnen het huwelijk

Een lezer mailde me:

Is het strafbaar, als je het vermoeden heb dat je vrouw vreemd gaat, en naar aanleiding daarvan haar MSN gesprekken die op haar pc zijn opgeslagen, stiekem gaat lezen. Het is mij niet verboden om aan haar pc te komen, en ze heeft geen wachtwoord, dus de logbestanden kun je zo lezen. Door de MSN gesprekken te lezen ben ik er achter gekomen dat ze inderdaad afspraakjes had met die man, en heb haar hiermee geconfronteerd. De man met wie zij stiekeme afspraakjes maakte dreigde met een advocaat als ik dit tegen zijn vrouw zou vertellen, omdat ik onrechtmatig in de MSN gesprekken van mijn vrouw heb gekeken. Dit zou volgens hem strafbaar zijn?

Als je in gemeenschap van goederen getrouwd bent, dan is het niet strafbaar om het gemeenschappelijk eigendom te gebruiken. Wel kan het een inbreuk op de privacy van je vrouw zijn, ook in het huwelijk heb je enige privacy. Niet heel veel lijkt me, je bent tenslotte getrouwd omdat je alles met elkaar wilt delen.

Privacy is vooral een vertrouwenskwestie. Zeker in een huwelijk heb je weinig privacy naar elkaar, maar toch wel een beetje. Verder is niet meteen alles wat je te weten komt al schending van de privacy. Het gaat er meer om wat je ermee doet. Zo mag u bv. erotische foto’s van elkaar maken. Dat kan in een huwelijk. Maar zet u die foto’s op internet, dan schendt u de privacy van uw partner. Dat was niet de bedoeling.

Juridisch gezien zal het van het soort gebruik afhangen of het strafbaar is. Wil je in een echtscheidingsprocedure deze logfiles inbrengen zodat de rechter kan zien hoe het zit, dan lijkt me daar weinig mis mee. Die man benaderen en eisen dat hij bij je vrouw wegblijft kan ook nog wel – het gaat hem niets aan hoe jij te weten bent gekomen dat je vrouw met hem vreemdgaat. Ga je in de buurt flyers ophangen of publiceer je de gesprekken op Hyves, dan kan je vrouw een schadeclaim indienen. Dat is een vorm van smaad.

Ook een vorm van smaad is het als je dit aan de partner van die man vertelt. Je zit dan, plat gezegd, te stoken in andermans huwelijk en daar kan men je op aanspreken. Als zij de relatie verbroken heeft, wat heeft u er dan nog bij te winnen om het bij die ander te vertellen? Maar dat is meer een moreel oordeel.

Arnoud

MSN toch merk voor chatten

De naam MSNLOCK maakt inbreuk op het merk MSN van Microsoft, besliste de rechter gisteren. Eind april werd het bedrijf Unicaresoft gedaagd door Microsoft over de naam MSNLOCK voor antichatsoftware. De vraag was of de kreet “msn’en” ondertussen verworden was tot synoniem voor chatten met een instant messenger. Van Dale vindt van wel, en ik ook – maar de rechter ziet nog steeds een duidelijke link met de MSN Messenger van Microsoft.

Om te kijken of een merknaam verworden is tot soortnaam moet je allereerst kijken wat het relevante publiek is. In dit geval is dat duidelijk: chatters. Als je dan marktaandelen van messengersoftware bekijkt, dan is duidelijk dat MSN (Live) Messenger verreweg het meest gebruikt wordt. Gebruikers noemen dat “msn’en” of “chatten”. Daarnaast wordt ook veel gebruikt van Hyves om te chatten. Ik Hyves niet (en msn ook niet trouwens), maar dat zou bekend staan als “hyven, kwekken of chatten”.

De vergelijking met Hyves snap ik niet helemaal, maar de redenering is terecht. Nergens bleek uit dat mensen iets anders gaan doen dan de MSN Messenger gebruiken als ze aankondigen “te gaan msn’en”. En dat is op zich een argument om het merkrecht op MSN overeind te houden.

Als Unicaresoft andere chatsoftware had kunnen vinden die veel gebruikt wordt en waarbij mensen ook zeggen te gaan msn’en, dan had dit anders uit moeten vallen.

Arnoud

Mag een antichatprogramma MSNLOCK heten?

Microsoft daagt moeder wegens antichatprogramma, meldden o.a. Zibb en Spitsnieuws gisteren. Het gaat om een Nederlandse vrouw uit Hoofddorp die een programma bedacht tegen overmatig chatten en dat MSNLOCK noemde. Een beetje zieligdoenerij is dat “moeder” wel: de software wordt gewoon bedrijfsmatig verkocht.

De juridische discussie gaat over de vraag of de naam MSNLOCK voor deze software inbreuk is op het merk MSN. MSN is beschermd als naam voor o.a. chatdiensten, en een programma dat chatten beperkt of blokkeert is een daaraan verwante dienst. Het is niet zomaar toegestaan om een sterk gelijkende naam voor verwante diensten te gebruiken.

Toch zijn er wel uitzonderingen. De belangrijkste is dat het programma bestemd is om samen te werken met MSN. Aangeven wat de bestemming is van je product mag, ook als je daarbij andermans merknaam moet gebruiken. Je moet het dan alleen wel bij een zakelijke, neutrale vermelding houden. “Blokkeert MSN-gesprekken” mag je dus gerust bij je software vermelden. De bestemming onderdeel maken van de productnaam is twijfelachtig: mensen zullen dan snel denken dat dit een onderdeel is van het officiële product, en dan is er sprake van merkinbreuk.

Het voornaamste probleem hier lijkt te zijn dat de naam MSN werd gebruikt als synoniem voor “chatprogramma”. MSNLOCK blokkeert namelijk meer dan alleen de software van Microsoft. En Microsoft wil natuurlijk voorkomen dat ze haar merkrecht verliest omdat “MSN” een beschrijvende term wordt. Net zoals Google altijd ageert tegen “googelen” en Startpagina boos werd over Startpagina.tv.

Maar veel kans geef ik Microsoft niet. In Nederland is de term “msnenal lang ingeburgerd als synoniem voor “chatten”. Dat maakt de beschermingsomvang van het merk MSN niet bepaald groot, waardoor Microsoft zal moeten tolereren dat mensen software maken die met onder andere MSN samenwerkt.

UPDATE: (23 april) zie ook mijn column Wanneer is msn’en merkinbreuk bij Marketingfacts.

Het programma is ondertussen omgedoopt naar Benzoy. In het ND verklaart de moeder dat het programma “absoluut niet te hacken” is. Het wachten is dus op de eerste twaalfjarige Tweaker die langer wil chatten dan zijn ouders toestaan.

Arnoud

Veroordeling voor publicatie naaktfoto’s ex-partner op internet

Afgelopen vrijdag is een man tot 6.000 euro schadevergoeding veroordeeld voor het verspreiden van naaktfoto’s van zijn exvriendin via internet (Emule en MSN), las ik op Nu.nl. De foto’s bleken via Emule, een filesharing netwerk, aangeboden te worden. Ook had de verdachte deze foto’s via MSN gedeeld met allerlei mensen. Gauw het vonnis erbij gepakt, want zo’n hoge boete had ik nog niet eerder gezien. Waarom is dat nu strafbaar?

De grondslag blijkt smaadschrift: aantasting van de eer en goede naam van de vrouw in kwestie door het verspreiden van geschriften. Logisch. Door het publiceren van pornografische foto’s kun je iemands goede naam behoorlijk schaden. Zelfs als de foto’s, zoals hier, met toestemming waren gemaakt. En digitale foto’s zijn prima te zien als geschriften.

Met het verweer dat het wellicht iemand anders was geweest, maakt de politierechter korte metten:

Naar eigen zeggen is verdachte de enige persoon die gebruik maakt van zijn computer, is zijn Windows gebruikersnaam [usernaam] en zijn e-mailadres [e-mailadres]. Bij de hierboven aangehaalde via MSN Messenger gevoerde gesprekken, waarbij de genoemde bestanden werden verzonden, werd gebruik gemaakt van het genoemde e-mailadres, terwijl er was ingelogd onder de genoemde gebruikersnaam. Hiermee staat voldoende vast dat verdachte de genoemde MSN Messenger gesprekken heeft gevoerd en ook de genoemde bestanden heeft verzonden.

Hetzelfde gaat op voor het delen via het P2P programma Emule: de verdachte had zelf gezegd dat hij verstand had van computers, en daarom vond de rechter het onwaarschijnlijk dat de foto’s per ongeluk in een gedeelde map terecht waren gekomen. Wat ook meewoog, is dat alle foto’s hernoemd waren van de bekende nietszeggende naam (DSC00007.JPG) naar “Ex-vriendin [bestandsnaam], uit [plaatsnaam]”. Dat kan alleen iemand gedaan hebben die weet hoe de ex-vriendin heette en waar deze woont. Een willekeurige grapjas die de foto’s toevallig had gevonden, had ze waarschijnlijk niet hernoemd, of in ieder geval niet naar die specifieke namen.

De gevolgen voor de ex waren zeer ernstig:

Bij de uitoefening van haar beroep en in haar woongenot heeft zij zodanig problemen ondervonden dat zij klanten verloor en is verhuisd.

De verdachte kreeg dan ook een boete van 1500 euro opgelegd, plus een schadevergoeding voor het slachtoffer van 5860,50 euro.

Update (16 mei 2012) de Hoge Raad bepaalt dat het fotograferen an sich geen ontucht is. Je moet meer doen.

Arnoud

Beledigen en bedreigen via MSN ook strafbaar

Net als op straat is beledigen en bedreigen via het chat-programma MSN strafbaar, meldt De Stentor. Onlangs legde de rechtbank hiervoor een boete van 750 euro op aan een chatter die via msn een donkere, homoseksuele Amsterdammer beledigde en doodwenste.

Franklin Hill (32) uit Amsterdam meldde zich in de vroege morgen van 18 juli 2006 aan op msn. De hem onbekende ‘Marleen’ nodigde hem uit voor een gesprek. Toen hij die aanvaarde, scholden ‘Marleen’ en drie anderen hem uit voor ‘kankerhond, vieze flikker en zwarte’ en ze bedreigden hem met de dood. Hill meldde zich na een paar minuten weer af, maar sloeg het gesprek op en leverde de spullen in bij de politie.

De tekst van de chatsessie is via de Volkskrant beschikbaar.

Weet iemand waar dit vonnis te vinden is? Rechtspraak.nl lijkt het niet te hebben.

Via Geenstijl.

Arnoud

Chatlogs als bewijs bij ruzie over geldschuld

Een chatlogfile is prima als bewijs te gebruiken, ook al is deze triviaal te vervalsen.

Onlangs wees ik op een artikel van Jurofoon over de rechtsgeldigheid van e-mail. Daarin werd verwezen naar prints van MSN-gesprekken als bewijs.

Een lezer wees mij op het LJN van die chatzaak: LJN AZ2287. In deze zaak ging het om de vraag hoe veel de gedaagde nog schuldig was aan de eiseres. De gedaagde zei 600, de eiseres had meer verwacht. Dat was het moment om de chatlogs er even bij te pakken (wie wat logt, die heeft wat):

[21:08:07] [gedaagde]: eej..weet je nog van die berekening van het geld? was toen 600..heb ik nu 2 of 3 x 50 gegeven..ik dacht zelf 2x..
[21:08:42] [gedaagde]: ik ga [x en y] om geld vragen en wil ik vanalles in 1x afbetalen..dan heb ik nog maar 1 pot
[21:08:56] [eiseres]: ja was volgens mij nog maar 2x idd
[21:09:02] [gedaagde]: ja dacht ik ook al
[21:09:03] [eiseres]: ow mja da’s wel handig 😀
[21:09:53] [gedaagde]: ja joh..want [z] heb ik ook gegeven (…) maar ik wil nu gewoon van alles af! maar dan hoor je dat nog van me en krijg je het in 1x.

Wat zien wij daar op 21:08:07? Inderdaad, gedaagde die 600 euro meent schuldig te zijn. En, belangrijker, op 21:08:56 eiseres die impliciet toegeeft dat dat klopt. Hier had zij dus moeten piepen dat het meer dan 600 euro was.

Natuurlijk zijn logfiles triviaal te vervalsen, maar daar ging het hier niet om. Bewijs is zo veel waard als de rechter het waard vindt. En in deze zaak waren beide partijen het eens over de inhoud van de chat op die datum. En dan is een logfile prima bewijs.

Arnoud