Het wordt tijd voor een update van mijn boek! Dat verscheen in 2008, en sindsdien is er een hoop gebeurd. Ik ben dan ook druk bezig met het updaten van alle hoofdstukken. Streefdatum is 1 september.
Hebben jullie suggesties voor nieuwe inhoud of relevante onderwerpen?
Ik ga in ieder geval al
- de tekst voorzien van eindnoten met jurisprudentie of andere relevante bronnen
<li>genoemde rechtszaken updaten als er hoger beroep is geweest</li>
<li>mijn kronieken (<a href="https://blog.iusmentis.com/2007-kroniek-internetrecht/">2007</a>, <a href="https://blog.iusmentis.com/2008-kroniek-internetrecht/">2008</a> en <a href="https://blog.iusmentis.com/2009-kroniek-internetrecht/">2009</a>) als bijlage toevoegen</li>
<li>alle reeds gemelde taal- en spelfouten aanpassen (hoi Esther!)</li>
<li>een nieuw hoofdstuk toevoegen over de relatie tussen internetprovider en abonnee</li>
maar ik sta natuurlijk open voor alle input. Houd er wel rekening mee dat de doelgroep het algemene internettende publiek is en blijft, dus diepgravende juridische analyses zullen er niet in komen. Om diezelfde reden komen de noten aan het einde en niet onderaan elke pagina: dat verstoort de leesbaarheid.
Iedereen met nuttige suggesties (taal/spelfouten spotten mag ook) krijgt een gratis exemplaar. (Laat je postcode+huisnummer achter in het e-mailadresveld of mail me apart met een postadres.)
Arnoud
Goed idee! Wordt de hoogste tijd. Neem ook de FTD-zaken mee. In het merkenstuk komt natuurlijk het Google/Vuitton-arrest.
Je kronieken als bijlage? Ik weet niet of dat zinvol is. Verwerk liever de punten in de lopende tekst, en verwijs mensen naar je blog.
Hmmm, het is niet direct “internet” zaken, maar mischien een hoofdstuk over Val/Stoot/Waterschade bij apparatuur als touchscreen phones, en/of laptops? Gerelateerd onderwerp zie ik steeds meer op verschillende fora.
Je kronieken zijn leuk te lezen op deze blog, maar hoe handig is het in een boek waar je niet kunt doorlinken naar alle specifieke blogs?
Zit er al een stuk over de rechten/plichten van webshop(klanten) in het boek?
Een hoofdstuk over sociale netwerken en de invloed die het kan hebben op de relatie met je werkgever kan handig zijn. Een lijst van zaken die je beter niet kunt doen in je Facebook of Hyves profiel als je je baan wilt blijven houden. En dan natuurlijk ook vertellen over hoe de rechter oordeelt over arbeids-conflicten die gerelateerd zijn aan het online gedrag van werknemers. Aangezien sociale netwerken enorm populair worden is het best handig om hier veel aandacht aan te geven. Bij sociale netwerken, denk dan ook even over privacy-bescherming en dan niet zozeer van de persoon zelf maar bijvoorbeeld zijn familie en vrienden. Een vader die foto’s van zijn kinderen op Hyves plaatst mag dat wel leuk vinden maar of die kinderen er blij mee moeten zijn? Het is altijd heel vervelend wanneer familie je privacy online aan het schenden is. Mogelijk kun je ook tips geven over hoe dergelijke conflicten het beste opgelist kunnen worden zonder te ontaarden in familievetes. Als we het dan toch over sociale netwerken hebben, misschien ook wat regels betreffende het opgeven van een valse, maar niet-bestaande identiteit zonder dat deze bedoeld is om financieel gewin te krijgen. Er zijn best veel mensen die op allerlei sites een profiel aanmaken met een valse identiteit. Ze gebruiken dan een alias om hun echte identiteit te beschermen zonder hier een financieel gewin mee te krijgen. Ze willen alleen meedoen aan bepaalde discussies en sites. Een mooi voorbeeld zijn bijvoorbeeld forums voor lesbische vrouwen waar ze contacten kunnen uitwisselen. Het zou mij bij die sites niet verbazen dat de meerderheid van de leden toch stiekem man is, en alleen aanwezig is om spannende verhalen te lezen. Maar in hoeverre is zoiets toegestaan? Ik zou ook denken aan maatregelen om je identiteit online te beschermen maar het boek is niet over beveiliging maar over wetgeving. Dan krijg je dus dat je meer moet kijken naar wat de wet biedt aan regels om je identiteit mee te beschermen. Misschien kun je ook uitleggen welke regels jij bij ICTRecht hebt ingesteld betreffende het Internet richting de werknemers. Gewoon de gedragscode in het kort. Het lijkt mij aardig om een praktijkvoorbeeld te zien in je boek. ๐ Verder nog een interessant voorbeeld om op te nemen in je boek: stel, je koopt een spelletje in de winkel maar als je het spel thuis opstart vraagt het om allerlei persoonsgegevens inclusief email adres en het spel weigert te spelen als je deze niet invult. (Kan ook andere software betreffen.) De verpakking vermeldt nergens dat je verplicht bent om te registreren maar het is software en daar gelden speciale regels voor om je geld weer terug te krijgen. Stel dat je je prive-gegevens niet wilt delen met de producent van de software, en je wilt ook geen valse informatie verstrekken, welke opties heb je dan nog? Lijkt mij leuk om uit te werken in je boek. ๐
Een hoofdstuk over consoles waarbij, na de koop, voorwaarden voor online gaming gewijzigd worden door de producent van de consoles (bijv. Xbox en Microsoft).
@Michiel en @Merijn: dank je voor de suggesties, ik zal de kronieken dan schrappen. FTD zal ik noemen, webshops staan er al in maar dat verdient wel een flinke update gezien de recente arresten.
@Wim: da’s een goeie suggestie. Ik heb in het hoofdstuk over privacy al wel iets over sociale netwerksites, dat zal ik nog eens oppoetsen dan.
@Gunnar: ik vrees dat dat wat kort wordt voor een heel hoofdstuk. Ik zal er wel een alinea over opnemen.
@Arnoud, het was ook iets wat ik in je boek een beetje miste. En dat terwijl het momenteel juist zo belangrijk aan het worden is. (En, zoals ik elders wel eens gezegd heb, omdat sociale media de grensen tussen werk en prive doen vervagen.) Vooral omdat sociale media heel populair beginnen te worden voor bedrijven om zichzelf verder te promoten krijg je op een gegeven moment het probleem dat prive en werk elkaar in de weg zitten. Bijvoorbeeld dat een LinkedIn profiel in de huisstijl moet van de werkgever…
Natuurlijk is er ook nog het cyber-bullying op deze sociale netwerken, vooral populair onder jongeren.
Betreffende FTD, ik weet niet zeker of je die moet noemen omdat jij niet helemaal onpartijdig staat in deze zaak. Je loopt het risico dat mensen jouw boek dan opeens gaan zien als propaganda voor de FTD zaak. Je zult dus goed moeten opletten dat je een neutrale toon houdt.
En misschien moet je ook aandacht geven aan hoe in het algemeen kleine zaken betreffende het Internet afgehandeld worden. Vooral als een zaak maar heel weinig schade lijkt te veroorzaken. Is er niet een minimum bedrag aan schade vereist voordat iets ook daadwerkelijk een zaak wordt? Hoe kun je eigenlijk de schade aantonen van dingen die via het Internet mis gaan? Zo kreeg ik in het verleden wel eens emails van totaal iemand anders omdat een mailserver foutief geconfigureerd was. Leken mij ook belangrijke emails maar wat moet ik nou met emails van iemand anders? En welke schade heeft de persoon die deze emailtjes dus is misgelopen? Ofwel, wat moet je doen om de schade aan te tonen?
Ik zou een hoofdstuk willen suggereren over de (on)ogelijkheden van (il)legaal downloaden. Wat mag in NL wel en niet? Mag je een CD downloaden van een illegale bron als je het orgineel al in de kast hebt staan en is het nou echt verboden om je PS3 of XBox om te bouwen? Een uiteenzetting van de verschillende technieken (torrent, p2p) en de juridische implicaties en risico’s van het gebruik ervan.
Dat komt erin, Sander. Het is wel lastig omdat er nog diverse rechtszaken lopen, waaronder twee (FTD/Eyeworks en FTD/BREIN) waar ik zelf bij betrokken ben.
Over modden zal ik een stukje opnemen in het hoofdstuk over computercriminaliteit.
@Wim, ik denk niet dat ik eraan ontkom om de zaken te noemen. Als ik het niet doe, krijg ik het verwijt onvolledig te zijn. Maar ik zal inderdaad neutraal moeten zijn (hoewel het boek natuurlijk uiteindelijk wel mijn
meningvisie op het internetrecht is.)En over je privacystuk: ik snap het maar ik heb nog even zitten denken en ik kan heel weinig juridisch relevants toevoegen denk ik. Dit is een heel open kwestie.
Misschien ook een stukje over wanneer nu een verkooptransactie tot stand komt? Een tijd geleden had ik iets gekocht (besteld en betaald) via internet en opgehaald in de shop. Toen ik het wilde retourneren conform de wet koop of afstand mocht dat niet, omdat de transactie gesloten zou zijn bij het ophalen, en het dus geen koop of afstand meer zou betreffen…
Een stukje over de UDRP bij domeinnamen zou leuk zijn.
@Arnoud, betreffende de privacy zou je dus kunnen waarschuwen dat alles nog open is voor discussie. Dus dat mensen toch voorzichtig moeten zijn als ze online aktief worden voor zowel hun werk als prive-zaken. Dit kan al heel eenvoudig als mensen op hun werk even in de pause hun Hyves pagina bijwerken. Of erger, hun LinkedIn pagina. (Want die laatste is meer zakelijk toegespitst.) Misschien ook even goed advies geven of je wel moet twitteren over je werk en je werkgever. En over ex-werkgevers, natuurlijk. Plus, wat mag een werkgever op hun bedrijfs-website plaatsen aan gegevens over hun werknemers? Een namenlijst inclusief verjaardags-kalender, mag dat binnen een bedrijf? (Denk hierbij aan de Intranet sites die bedrijven draaien en die intern ook complete, sociale netwerken kunnen vormen.)
Betreffende FTD, die zaak is nog gaande. Daar kun je nooit volledig over zijn. Je moet er ook rekening mee houden in hoeverre de uitwerking van deze zaak in jouw boek schade kan toebrengen aan de zaak en of je zelf niet teveel erin betrokken raakt als jij goedkeurt wat FTD doet als het ooit tot aan het hoogste hof doorgaat en FTD al die tijd de zaak alleen maar verliest. Misschien kun je erover melden in je voorwoord maar het lijkt mij niet handig om erg uitgebreid erop in te gaan. Die zaak kan nog alle kanten uit gaan.
“nieuw hoofdstuk toevoegen over de relatie tussen internetprovider en abonnee”
als dat ook zal gaan over mobiele internet providers dan wacht ik nog even met T-Mobile aanklagen ๐
Ik zou het erg interessant vinden te weten wat er precies verwacht kan worden van een (mobiele) internetprovider(als ze bijvoorbeeld zeggen “overal online” mag je er blijkbaar niet van uitgaan dat dat >99% dekking betekent, al zou ik dat in een dichtbevolkt gebied als Nederland toch wel redelijk vinden), en hoe je dit kan afdwingen. En als het niet geleverd wordt, wat je dan kan doen zonder meteen naar de rechter te gaan.
Wat betreft de kronieken: dat is misschien leuk om als een soort wistjedatjes tussen de rest door te plaatsen.
@Wim “De verpakking vermeldt nergens dat je verplicht bent om te registreren”. stel dat de verpakking het wel vermeld in hele kleine lettertjes op de achterkant, wordt je dan geacht die te lezen? Er staat meestal nogal veel op zo’n doosje. Het is maar een verpakking lijkt me, geen koopcontract.
Stukje EU recht: tekst op een server in NL kan onrechtmatige daad opleveren elders in de EU .. (de verschillende Brein zaken), nijntje/parodie/punt.nl, nekschot etc.
Sucess!
Komt er trouwens ook iets in over het hele “google verzamelt gegevens via onbeveiligde wifi” gebeuren? Dit is te vertalen naar iets veel breders, namelijk: is het passief ontvangen en opslaan van gegevens echt strafbaar? En is het uitzenden van je onbeveiligde netwerkdata niet hetzelfde als het op straat neer leggen van je beurs?
Iedereen tot nu toe bedankt voor de suggesties. Er zit veel leuks tussen, maar lang niet alles is eenvoudig en kort uit te leggen. Die Google-case bijvoorbeeld is een stuk complexer dan “is het ontvangen van signalen strafbaar”, want het gaat onder andere om de inhoud van de signalen, wat Google ermee wilde doen, of ze bedoeld hadden die inhoud te verzamelen, enzovoorts.
Softwarepatenten? kan je daar iets over schrijven i.c.m. Open Source software?
domeinnamen: Waar op te letten bij de voorwaarden van je registrar. Wie is de eigenaar van een domeinnaam? Hoe gemakkelijk is het om over te stappen naar een andere registrar? Hoe om te gaan met domeinkapers? ICANN regels.
reverse engineering: wanneer is het toegestaan en wanneer niet? Mag je aanpassingen aan je persoonlijke exemplaar doen? Mag je je wijzigingen verspreiden als patches.
abandonware: het feit dat software al jaren niet meer verkocht of ondersteund wordt geeft je helaas niet het recht om het te mogen verspreiden (een veelgehoord misverstand).
copyright van werken gecre?erd in opdracht / in de tijd van de baas / terwijl in dienst om hetzelfde werk te doen.
octrooien: risico als eindgebruiker (mp3’tje encoden?) en als (Open Source) ontwikkelaar. Open standaarden en octrooivalkuilen.
aansprakelijkheid bij een gebrekkige eigen beveiliging: open access points, schade aangericht vanaf jouw besmette PC, etc.
EULA’s (wanneer je na koop op afstand extra voorwaarden voorgeschoteld krijgt, om het gerelateerd aan het internet te houden).
kun je copyright hebben op idee?n?
hoe je gelijk te halen (daar valt wel een hoofdstukje aan te besteden…). Vernietiging van algemene voorwaarden, ombudsmannen (“ombudslui”? “ombudsmensen”?) en andere bemiddelaars, juridische stappen.
@David: goed idee, dat mist inderdaad. Verdient op zijn minst een eigen sectie in het hoofdstuk open source.
@SvdB: wow, hoop suggesties! – domeinnaamregels is iets te specifiek, parkeer ik voor ons boek “Domeinnamen: deskundig en praktisch advies” begin 2011. – abandonware: moet ik zeker noemen bij het stuk “wat nu als je de rechthebbende niet kunt vinden” – rechten van de werkgever: moet erbij in hoofdstuk auteursrecht – octrooien: neem ik mee – aansprakelijkheid bij open wifi: is speculatief, ik heb gezocht maar er is geen rechtspraak over (de 4chan zaak noem ik wel maar gaat over meesurfen) – EULAs worden al genoemd, maar niet het stuk over zichzelf wijzigende voorwaarden
@Joost: ik vrees dat “leuk geprobeerd” ietwat kort is ๐ Maar misschien kan ik het gebruiken in een stuk over geschillenbeslechting. Commissies, ombudslui, mediators.
Je moet ook zeker een rondje geenstijl doen: Geenstijl en het dronken corpsmeisje, Geenstijl en digitale nieuwsvoorziening, Geenstijl en het AD.
Da’s een goed idee als ik 16.000 reaguurders langs wil hebben ๐ Kan ludieke marketingactie zijn ja.
Komt zomaar in mij op… Heeft het zin om het een en ander te melden over de webbrowser-oorlog die in het verleden heeft geheerst en het probleem van bedrijven die een monopolie-positie krijgen op het Internet doordat ze de meest populairste zijn? Denk ook aan de Google search-engine die nu zo oppermachtig is dat concurrenten het enorm zwaar hebben. Dat betekent weer dat Google enorm veel macht heeft. Idem dus met Internet Explorer, die de laatste jaren weer enige concurrentie heeft. En MS-Office die ook vrijwel geen alternatieven kent, behalve Open Office. Dankzij het Internet is het overigens best mogelijk om spontaan een monopolie-positie te krijgen als je product maar populair genoeg wordt. Google heeft concurrentie, net als Internet Explorer. Toch zien velen hun succes als een monopolie-positie. Bij B2B producten kan dit ook ontstaan maar is er door de doelgroep veel minder ruchtbaarheid aan die monopolies. Maar zijn er nog zaken waar je als bedrijf op moet letten als je opeens de marktleider wordt binnen je marktsegment, wettelijk gezien dan? (Denk ook aan patenten die je kunt hebben op bepaalde technieken en zo.)
Ik weet niet wanneer jullie de updates willen uitvoeren; maar ik kan me voorstellen dat je inmiddels het gedeelte omtrent de bewaarplicht wat kan concretiseren; nu er steeds meer bekend wordt hierover (toch?).
Daarnaast kan je wellicht nog e.e.a. schrijven met betrekking tot het moderaten met het oog op Mininova?
User Generated Content, wanneer en waar ben je als website eigenaar verantwoordelijk voor?
@SvdB, @Arnoud, mbt aansprakelijkheid open wifi, toch nog wat gevonden:
In Duitsland is het volgens onderstaand recent arrest niet meer toegestaan om slecht beveiligde wifi netwerken te gebruiken: http://juris.bundesgerichtshof.de/cgi-bin/rechtsprechung/document.py?Gericht=bgh&Art=pm&Datum=2010&Sort=3&nr=51934&pos=0&anz=101
Verder zou ik zeggen: wanneer er geen beveiliging op het netwerk zit (een open netwerk, of gewoon je voordeur open) dan kan er geen sprake zijn van enige vorm van beveiliging en kan er geen computervredebreuk zijn. Ik zou gebruikers daarom aanraden in geval van slechte of geen beveiliging het SSID ‘prive’ of ‘verboden toegang’ te noemen zodat duidelijk is dat het netwerk niet gebruikt mag worden.
Ik heb hier recent nog een reactie gelezen van iemand die een brief van getty kreeg omdat hun zoon een beschermde afbeelding op z’n homepage had gebruikt. Wat doe je in zo’n geval om de schade te beperken? Mag je zo’n brief publiceren als daarin staat dat dat niet mag, maar je wilt toch advies vragen aan anderen?
En nog even mbt aansprakelijkheid bij open wifi: In Duitsland is daar wel rechtspraak over. Dat geeft misschien een hint voor de situatie in Nederland. Samengevat ben je daar deels aansprakelijk als je je wlan niet “marktconform” beveiligd op het moment van aankoop. (bundesgerichtshof.de)
Wimmel heeft een goed punt. Misschien een toelichting over minderjarigen die online zijn en waar hun ouders vervolgens rekening mee moeten houden, qua wettelijke verantwoordelijkheid. Want als je 11-jarige zoon via BitTorrent een complete muziek-collectie van 100.000 nummers aanlegt en deelt, wie is er dan verantwoordelijk? Of als je dochter van 10 blootfoto’s van haarzelf op haar eigen Hyves-profiel plaatst, wat zijn dan de gevolgen? (Sowieso, 10 jaar en al op Hyves???) Ik las laatst op een forum een vraag van een vrouw die wilde weten of het een goed idee was om haar dochter van 6 een digitale camera te geven. Ik kan dan ook voorstellen dat er kinderen tussen de 6 en 12 jaar zijn met dure computer-apparatuur die ze zonder supervisie van hun ouders gebruiken en daarmee dus ook online gaan. Dus enige tips voor de moderne ouders in je boek? (Vooral voor ouders die zelf weinig kennis van computers hebben!)
Als je met je boek ook erg bij de tijd wilt blijven: Unilevers ijsautomaat ziet gezichten en uploadt foto’s! Leuk artikel, een ijs-automaat die foto’s maakt om klanten uit te nodigen voor een mogelijk gratis ijsje of zo. Interessant is ook dat de machine de foto’s naar Facebook kan uploaden, met toestemming van de klant natuurlijk. Leuk om eens te melden tegen welke wetten een dergelijk apparaat kan aanlopen. ๐
Misschien een soort checklists wat te doen als je slachtoffer bent van internet gerelateerde misdrijven zoals oplichting via dubieuze webwinkels en internetveilingsites of smaad/belediging/bedreiging op een site of forum.
Het is voor veel internetter vaak onvoldoende duidelijk welke stappen ze moeten en kunnen nemen en wie ze het beste kunnen aanspreken en in welke volgorde.
(Mobiele SMS) abonnementen met oog op: – Algemene voorwaarden vaak niet of slecht bereikbaar (floepvensters, javascript nodig) – Niet voldoen aan de wet kopen op afstand en binnen 7 dagen op te zeggen. – Niet voldoen aan de SMS gedragsregels en reclamecode SMS diensten – Online afsluiten van abonnementen door minderjarigen. – Niet leveren van nuttige aangeboden diensten, of diensten door bedrijven met andere algemene voorwaarden. – Mijn moeder zat ineens aan een SMS abonnement vast, zo ook enkele ex-collega’s. Het gaat hierbij vaak om kleinere bedragen, maar ik vermoed een hele sloot aan gedupeerden.
De partij in deze: – bood algemene voorwaarden aan achter een floepvenster op een flash-site zonder fallback. – Voldeed niet aan de SMS gedragsregels door niet toegestane afkortingen te gebruiken – Wilde de dienst niet afsluiten binnen 7 dagen – Kon niet tijdig aantonen welk tijdstip het “mobiele contract” was aangegaan. – Alleen langdurig dreigen met de OPTA en consumentenbond kon ervoor zorgen dat er 70E werd teruggestort.
Na wat onderzoek blijkt dat er hier miljoenen mee gemoeid zijn (een moppenabbonement kost al snel 50E per maand), dat er veel mensen klagen nooit een overeenkomst te zijn aangegaan en toch facturen krijgen voor het meedoen aan een online ipod-quiz, en dat de rechten van de consument met handen en voeten worden getreden.
Veel SMS-diensten komen op mij over als ordinaire oplichterij, bijna maffiapraktijken. Sommige BlueTooth telefoons zijn bijvoorbeeld vatbaar voor hackers die mensen in de trein abboneren, om zo een affiliate zakcentje bij te verdienen. Het lijkt mij dus niet een gegeven dat alle activiteit vanaf een mobiele telefoon direct te herleiden valt naar een legale entiteit die er voor verantwoordelijk is.
Verder vind ik user-generated-content en de eindverantwoordelijkheid voor de beheerder een interessant onderwerp. Zo ook de legale gevolgen van het aanbieden van website die niet voldoet aan accessibility guidelines: wat als je algemene voorwaarden niet te lezen zijn door blinden of mensen met screenreaders? Voldoe je dan nog wel volledig aan je informatieplicht? In het buitenland is het reeds verboden voor dienstverleners om ontoegankelijke websites te publiceren.
Aangezien ik het net tegenkom op internet: Apple registreert & deelt locatie gebruikers je zou wellicht iets kunnen doen schrijven over dit soort ‘bad practices’ (als niet juridisch dan wel moreel gezien) waarbij grote bedrijven dit soort dingen afdwingen?
@Lagg: da’s een leuke voor een rant over wet en praktijk inderdaad, misschien iets voor het nawoord.
@iedereen: allemaal hartstikke leuke onderwerpen, ik ga proberen er in ieder geval iets over te schrijven. Maar soms is er juridisch niet meer dan een bijzin of alinea over te bakken…
Minstens twee kanten zijn er te onderscheiden bij iedere wetgeving: 1. Naar de letter (vaak het voordeligst voor de wetgever c.q. staat c.q. handel). 2. De gedachte of ethiek achter een wetsartikel? Dat schijnt na het bedenken van het woord ergens verdwenen te zijn…
Is er ook aandacht voor de ethische kant van internet en recht (bijvoorbeeld dat internet niet -meer- het eigendom is van enige overheid laat staan bedrijven)? Dat er over het downloaden wel wat meer te zeggen is dan, tenminste zo zouden veel grof-geld-verdieners het graag zien, dat het in veel gevallen als illegaal wordt voorgedaan? Mogelijk dat de kruideniers van BREIN het redden met de steun van het bedrijfsleven en overheid en dat het i.d.d. illegaal wordt? En in dat geval: wat wordt er dan illegaal (type bestanden)?
Een basale toegang tot internet voor iedere burger gratis zou moeten zijn? De hele infrastructuur is grotendeels door de belastingbetaler opgehoest (PTT heette dat bedrijf toen nog).
Succes en graag van dienst waar mogelijk!
Ik zit daar een beetje dubbel in. Aan de ene kant wil ik vooral vertellen hoe het is, maar er zijn diverse plekken waar ik graag mijn mening over geef. Ik heb uiteindelijk gekozen voor het vertellen hoe het is, maar met mijn mening er duidelijk als zodanig gemarkeerd bij.