Een lezer vroeg me:
Is het wettelijk toegelaten om enkele pagina’s uit een boek te scannen en deze scans vervolgens met vermelding van bron en auteur te delen via digitale fora binnen een discussie of dient men dit over te typen en de auteursrechten vervolgens te melden? In het laatste geval, waar voldoet men dan de rechten?
Hoofdregel uit het auteursrecht is natuurlijk dat het reproduceren en publiceren van een werk niet mag zonder toestemming van de rechthebbende, tenzij het auteursrecht al is verlopen. Voor dat laatste is geduld nodig: dat gebeurt pas 70 jaar na de dood van de maker, of bij een uitgave zonder genoemde auteur 95 jaar na eerste publicatie. Dit geldt bij pagina’s uit boeken net zo goed als bij foto’s, muziek en andere werken.
De belangrijkste uitzondering op het voorgaande zou zijn als je een geldig beroep op het citaatrecht kunt doen. Dan zeg je, ik doe zelf een publicatie en daarvoor is het nodig dat ik deze pagina’s uit het boek presenteer aan mijn lezers. Dat kan ter onderbouwing zijn, of juist omdat je erop wilt gaan schieten, of gewoon omdat je wilt melden wat dit boek erover zegt, zoals bij een aankondiging.
Probleem met citaatrecht is wel dat je niet meer overneemt dan nodig is om je punt te maken, of dan nodig is voor de aankondiging. Bij een boek kan ik me dat moeilijk voorstellen als het gaat om enkele pagina’s. Ik zou zelf eerder denken aan een alinea of twee. Maar het is denkbaar dat juist die pagina’s als geheel gelezen moeten worden om te begrijpen wat de auteur zegt, voordat de kritiek of reactie daarop te volgen is.
Als je gaat zoeken op bepalingen over boeken in de auteurswet dan vind je ook een bepaling die zegt dat je boeken geheel mag kopiëren als ze niet meer in de handel zijn (art. 16b lid 2 Auteurswet). Dat is echter een regel die alléén gaat over reproduceren, dus over het maken van een kopie. Het publiceren van die kopie is echter niet toegestaan onder dat artikel, dus voor het publiceren op een forum heb je er niets aan. (En het komt vaker voor dat je denkt dat er iemand een claim legt voor een boek dat al lang niet meer in de handel is.)
Arnoud
Wie data opslaat bij een online backupdienst, of gebruik maakt van een SaaS-dienst voor bijvoorbeeld boekhouding of klantenadministratie, zal al snel geneigd zijn te spreken van ‘zijn’ data. Logisch: die informatie is essentieel voor die persoon, en als hij het fysiek ergens opgeslagen had, dan waren die mappen of papieren ook gewoon zijn eigendom. Maar in de cloud is dat wezenlijk anders. Data is niets, juridisch gezien. Je kunt dus niet spreken van eigendom van data, en er is ook geen wettelijke manier om data op te eisen van een dienstverlener.
Een lezer vroeg me: