Internetplatform SplinQ overtreedt niet de Wet op de vaste boekenprijs door mensen een cashback te geven bij een boekaankoop die via hun site tot stand komt. Dat blijkt uit een arrest van het Hof Amsterdam (via) in een zaak tussen SplinQ en het Commissariaat voor de Media. Daarmee wordt het vonnis vernietigd dat deze constructie juist wél in strijd met de wet verklaarde. (Maar de Telegraaf kletst uit haar nek met de stelling dat de vaste boekenprijs nu is afgeschaft.)
SplinQ exploiteert sinds februari 2008 websites waarop bedrijven adverteren ten behoeve van de verkoop van producten. De grap daarbij is dat SplinQ de advertentie-inkomsten deelt met de koper. Een cashbackconstructie (zoals dit heet) is op zich een prima regeling, alleen bij boeken ontstaat er dan een probleem. Een cashback kun je namelijk zien als een korting, maar het verlenen van kortingen op boekverkoop aan eindafnemers is namelijk alleen onder bijzondere omstandigheden mogelijk, zo blijkt uit de Wet op de vaste boekenprijs (Wvbp).
De korting werd echter niet verleend door de boekhandel, maar door SplinQ. Daarmee draait het om de vraag in hoeverre je het de boekverkoper kunt toerekenen dat deze cashback wordt verleend wanneer er via SplinQ een boek wordt verkocht. Het Hof vindt dat dit niet kan bij SplinQ, omdat de boekverkoper niets te zeggen heeft over wat SplinQ doet met de advertentie-inkomsten die het binnenhaalt.
Dat het riekt naar omzeilen van de strekking van de Wvbp, is voor het Hof geen reden deze wet dan maar om te gaan buigen:
Indien de verantwoordelijkheid van de boekverkoper zo ver strekt dat hij rekening moet houden met derden die de verkoop van boeken betrekken in een algemeen voor hun website geldend beloningssysteem, zoals hier aan de orde is, had de wet daarvoor een uitdrukkelijke grondslag moeten bieden.
En terecht. Zoals het Hof zelf ook al opmerkt, de Wvbp is een inbreuk op het Europese grondrecht van een vrij verkeer van goederen, en deze wet moet dus zo beperkt mogelijk worden toegepast. Bovendien gaat de Wvbp in principe alleen over de relatie boekverkoper-boekkoper, en in die relatie wordt geen korting verleend door de verkoper.
Een boekhandel mag dus adverteren op sites als SplinQ, ook als hij weet dat die sites een deel van de advertentie-inkomsten terugbetalen aan de koper van een boek.
Update (21 december 2012): de Hoge Raad laat het arrest in stand.
Voor een zo vergaande verantwoordelijkheid van de boekverkoper als door het Commissariaat bepleit – die zich zou uitstrekken tot de werkwijze van een derde (in dit geval SplinQ) – biedt de Wvbp geen wettelijke grondslag. Uitgaande van zijn hiervoor in 3.4, tweede alinea, gegeven oordeel heeft het hof met juistheid geoordeeld dat een beroep op de algemene doelstelling van de Wvbp niet volstaat.
Arnoud
Het is gewoon tijd dat de “Wet op de vaste boekenprijs” gewoon wordt afgeschaft zodat uitgeverijen beter moeten concurreren en lezen gewoon betaalbaar wordt. Is vooral ook handig als het gaat om studieboeken en dan vooral die studieboeken die scholieren nodig hebben om hun opleiding mee af te ronden.
Waarom is deze wet ooit in gebruik genomen, weet iemand dat? Welk doel dient het?
Doel is een diversiteit aan Nederlandstalige en Friese boeken te waarborgen. Enige wat ik kan bedenken is dat er verwacht wordt dat de buitensporige winsten die je zo op bestsellers maakt de winkeldochters subsidieert.
De vaste boekenprijs geldt niet voor vreemdtalige boeken. Hoe het dan komt dat ik in zo’n beetje elke winkel dezelfde prijs voor Engelstalige boeken zie en deze duurder zijn dan bestellen op het internet inclusief de verzendkosten is mij vooralsnog een raadsel.
@Wim: helemaal mee eens dat we van die absurde vaste boekenprijs af moeten; maar ik vrees dat het voor het goedkoper maken van schoolboeken weinig zal uitmaken, die markt is in handen van een kartel dat effectief de marktwerking heeft uitgeschakeld. Dat hele gedoe over “gratis schoolboeken” had er alles mee te maken dat de pijngrens voor ouders echt was bereikt, en dus de aankoopbeslissing naar het collectief moest, waarbij mensen die de boeken niet hoeven te gebruiken beslissen hoe andermans geld besteed moet worden; zo’n beetje de slechts denkbare manier om een aankoopbeslissing te nemen, maar ideaal voor de schoolboekenuitgevers, die daardoor ongebreideld door kunnen gaan met het opdrijven van de prijzen.
Het oorspronkelijke idee was kruissubsidie mogelijk maken: populaire titels zouden op die manier meebetalen aan minder populaire maar “cultureel hoogstaande” titels. Natuurlijk totale onzin, want ook hoogstaande cultuur moet op eigen benen staan om zijn bestaansrecht te bewijzen, dus weg met die afgrijselijke wet!