Geen principiële uitspraak over acquisitiefraude in proefproces MKB Nederland

verlengen-fax-fraudeGrr. Ik begin me steeds meer te ergeren aan het onderwerp acquisitiefraude en hoe rechters daarmee omgaan. Want in een recent vonnis wordt wederom op zeer formele gronden een claim tegen acquisitiefraude afgewezen. Oké, het was een proefproces en daarin mag je best wat principiëler zijn, maar toch.

Brancheorganisatie MKB Nederland had het proefproces in 2011 gestart tegen drie online telefoongidsen waar de nodige klachten over waren gekomen. En dan denk je al snel aan acquisitiefraude: een vaag telefoontje of je je gegevens wilt controleren, een fax die met 5 punts Arial vermeldt “dit is een offerte mompelmompel 150 euro per maand mompel drie jaar” en dan ineens een factuur. MKB was het zat en besloot een principiële zaak te starten tegen deze drie gidsen.

MKB had stevig ingestoken en een verklaring voor recht geëist dat acquisitiefraude (zoals door haar op een rijtje gezet) altijd misleidend zou zijn. Met zulke jurisprudentie is het dan véél eenvoudiger om toekomstige claims aan te pakken. Maar dat wijst de rechter af, omdat het toch van de precieze omstandigheden van het geval afhangt of een telefonische acquisitie telt als misleiding. Argh. Wéér zo’n formalistische opstelling. Het zal wel aan mij liggen maar als je zo’n “bevestigingsbrief” ontvangt met in kleine lettertjes “dit is een offerte en het kost 150 euro per maand voor 3 jaar”, welke omstandigheden kunnen dát dan rechtbreien?

Ook wil de rechtbank niet in het algemeen verklaren dat de regels over oneerlijke handelspraktijken ook kleine ondernemers mogen beschermen. Reflexwerking is echter wederom iets dat per geval moet worden beoordeeld. In het algemeen verklaren dat MKB-ondernemers altijd recht hebben op dezelfde bescherming als consumenten bij misleidende handelspraktijken is niet de taak van de rechter maar die van de wetgever.

De in het proefproces meeprocederende gedupeerde ondernemer krijgt echter wél reflexwerking: (a) Stichting Gilde is een kleine vrijwilligersorganisatie met een beperkt budget, terwijl Telefoongids.com een commerciële onderneming is die zich beroepshalve bezig houdt met het sluiten van overeenkomsten als de onderhavige; (b) Stichting Gilde heeft een contract gesloten buiten het eigenlijke terrein van haar werkzaamheden (vrijwillgerswerk); (c) Telefoongids.com heeft in casu het initiatief genomen tot het opnemen van telefonisch contact; (d) De overeenkomst die tussen Stichting Gilde en Telefoongids.com is gesloten betreft de vermelding in een zogenaamde online-telefoongids en is een overeenkomst die ook door een consument zou kunnen worden gesloten.

Op grond van de Wet oneerlijke handelspraktijken mag de rechter de bewijslast omkeren: het bedrijf moet bewijzen dat er volledig en juist is geïnformeerd over de prijs en wijze van contracteren. En dat vindt de rechter hier passend, want Telefoongids.com heeft het als core business om langs deze weg contracten te sluiten, dus mag je verwachten dat ze dit goed kunnen. Maar hee, wat vervelend nu, nét van het eerste gesprek is geen geluidsopname gemaakt. De fax is ook niet heel expliciet over de kosten, en in het verificatiegesprek werd “nauwelijks hoorbaar” iets over 150 euro gezegd maar níet dat de totale contractswaarde 5400 euro zou zijn.

In de beschikbare gegevens is naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende bewijs gelegen dat Stichting Gilde juist en volledig is geïnformeerd en (dus) dat de bejegening door Telefoongids.com niet misleidend is geweest. Telefoongids.com heeft geen nader bewijs aangeboden van haar stellingen op dit punt. Daarom dient Stichting Gilde gevolgd te worden in haar standpunt dat zij voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst is misleid.

De eisen tot rectificatie van de publiciteit die MKB had gekregen nadat ze aangekondigd had juridische stappen te nemen, worden afgewezen. MKB Nederland mócht hard in actie komen tegen acquisitiefraude, mede gezien wat er in de uitzending van TROS Opgelicht?! voorbij was gekomen.

Arnoud<br/> Ja, er ging wat mis in de tekst. Excuses, ik had kennelijk de enalaatste versie livegezet.

9 reacties

  1. Juist in een proefproces vind ik het volkomen terecht dat de rechter zich dermate formalistisch opstelt. Proefprocessen zijn bedoeld om jurisprudentie te creeeren op vlakken waar de wetgever onduidelijk is geweest. De wetgever is hier niet onduidelijk geweest maar heeft gesteld dat dit een zaak van ‘Brussel’ is en dat in de tussentijd de rechter individuele gevallen kan beoordelen. De rechter stelt dan ook terecht dat hij of zij alleen bereid is om de reflexwerking in individuele gevallen toe te passen, zoals de wetgever bedoeld heeft.

    Datzelfde geldt voor de hele lijst van vage acties, waarvan MKB NL wil dat deze op voorhand als oneerlijke handelspraktijk worden gekenmerkt. De rechter stelt “De vorderingen onder I, V en IX komen niet voor toewijzing in aanmerking omdat daarin een algemene uitspraak wordt verlangd over tal van verschillende gedragingen, terwijl voor elk van die gedragingen geldt dat de eventuele misleiding/onrechtmatigheid slechts kan worden vastgesteld in het concrete geval.”

    Ik zie niet helemaal in waarom MKB NL dit zo aanpakt. (Bij de reflexwerking wel, dat schept heel snel duidelijkheid en dat zou fijn zijn). Maar deze hele lijst definities die dan als oneerlijke handelspraktijk moeten worden beschouwd, wat voegt die nou concreet toe? Wanneer de betreffende acquisitiefraudeur net tussen die definities door laveert, ben je weer even ver van huis. Daarnaast is de samenhang van al die definities onhandig. Tien punten met allemaal en/of. Dat zijn dan 1023 geldige combinaties? Ik kan me voorstellen dat de rechter stelt dat dit wel heel veel onverwachte bijeffecten kan hebben en daarvan terugschrikt.

  2. Waarom treedt de wetgever hier sowieso niet tegen op. Bij alle bedrijven die telefonisch werven zou vastlegging in een opname verplicht moeten zijn en zou in die opname alle (financiële) verplichtingen van de afnemer duidelijk moeten worden vermeld. Daarbij hoeft geen onderscheid gemaakt te worden in bescherming tussen bedrijven en particulieren.

  3. Het zal wel aan mij liggen maar als je zo’n “bevestigingsbrief” ontvangt met in kleine lettertjes “dit is een offerte en het kost 150 euro per maand voor 3 jaar”, welke omstandigheden kunnen dát dan rechtbreien?

    Het probleem is dat een formele definitie die MKB Nederland het net een stuk wijder uitstrekt dan jij hier vermeldt. Het aannemen van de bewuste eis zou ook alle onderstaande oneerlijke handelspraktijken zouden zijn:

    “U kunt tijdens de verbouwing bij Albert Hein blijven winkelen!” (in een huis-aan-huis folder die dus ook bij niet-AH-klanten in de bus valt)
    “Kamer te huur – 350 Euro”
    Niet tegen een klant vertellen dat een gesprek wordt opgenomen om de kwaliteiten van de verkoper te verbetern. (ongewenst uit privacy-oogpunt, maar een oneerlijke handelspraktijk?)
    Niet tegen een klant vertellen dat een gesprek wordt opgenomen als het ook daadwerkelijk niet wordt opgenomen. (is NIET liegen ook al oneerlijk?)
    Ok, u wilt dus een twee hamers van 3 Euro elk? (het totaalbedrag wordt niet genoemd)
    Twee hamers van 3 Euro, dat wordt dan 6 Euro. (de klant wordt niet gevraagd of hij met dat totaalbedrag akkoord is)
    Als je een regel wilt die de meeste of alle acquisitiefraude omvat, en die niet allerlei normale zaken verbiedt, ben ik bang dat je niet verder komt dan het voor rechte verklaren dat het misleiden van potentiële klanten misleiding is.

    1. Oké oké oké ik liet me meeslepen door mijn ergernis. Maar wat is er mis met iets als: “een mededeling met de kennelijke strekking dat er een verbintenis bestaat met de afzender krachtens welke de ontvanger een bedrag moet betalen”?

      Dan heb je al die nepfacturen met 3 points Arial “let op dit is een offerte” meteen afgedekt. Door het “kennelijke strekking” moet het evident zijn dat je wil zeggen “je moet betalen”, dus “hee kreeg ik nou nog geld van jou” is geen misleiding.

      De telefonische fraude: “een mededeling met de kennelijke strekking dat de afzender een handeling om niet (of krachtens een gestelde bestaande overeenkomst) zal verrichten”. Ik fax u zometeen uw adresgegevens uit onze gids, wilt u die controleren?

      En meer algemeen zou ik héél gelukkig worden van “Een beding in algemene voorwaarden kan nimmer worden uitgelegd op een wijze die in strijd is met de strekking van een reclame-uiting; onder dergelijke bedingen worden mede verstaan mededelingen in de reclame-uiting die in een ondergeschikte vormgeving zijn opgenomen”.

      “De vriendenradar-app: zie live waar je vrienden zijn! Let op: laat niet zien waar je vrienden zijn.

  4. Het valt mij weer bijzonder tegen dat er geen correct onderscheid wordt gemaakt tussen een misleidende handelspraktijk en een oneerlijke handelspraktijk in dit vonnis, het eerste leidt immers slechts tot het tweede als is voldaan het manipulatievereiste (art. 6:193b lid 2 onder b BW).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.