Eigenaar webwinkel opgepakt op verdenking van oplichting, maar is het wel oplichting?

| AE 13519 | Ondernemingsvrijheid, Regulering | 16 reacties

De politie heeft een 27-jarige man uit Vleuten gearresteerd op verdenking van oplichting via zijn webwinkel telefoondiscounter.nl. Dat meldde Nu.nl vorige week. Meer dan driehonderd mensen kochten een telefoon via de website, maar hebben deze nooit ontvangen. Slachtoffers die zich bij consumentenprogramma Radar hadden gemeld hebben deze zomer hun geld teruggekregen van de verdachte, maar overigen niet. Maar zoals ik in 2020 blogde: let op, de bekendste vorm van online oplichting, namelijk gewoon het geld pakken en niet leveren, is juridisch geen oplichting.

Het onderzoek naar de verdachte kwam tot stand na een melding van het Landelijk Meldpunt Internet Oplichting (LMIO), zo meldt de politie via een persbericht. De oplichting zou al langere tijd plaatsvinden via een online webshop gericht op mobiele telefoons: telefoondiscounter.nl. De site is uit de lucht, maar via de Wayback Machine nog te bekijken: een typische webshop, gericht op refurbished telefoons kopen. Je zoekt op merk of type, je krijgt het beschikbare aanbod en als je koopt krijg je niet alleen 14 dagen retourrecht maar ook 2 jaar garantie. Velen bestelden, maar zo te lezen kreeg niemand werkelijk een telefoon geleverd want overal waar ik zoek, regent het klachten.

Radar besteedde deze zomer aandacht aan de site. Opmerkelijk:

Opvallend is overigens dat mensen ondanks de slechte reviews wel een telefoon bij de prijsvechter bestellen. De reden wordt al snel duidelijk: in het verleden hebben mensen eerder een iPhone hier besteld en toen was er nog niets aan de hand. Dezelfde klanten kwamen terug bij de website voor een nieuwer model, maar ontvingen na betaling geen telefoon.
Bij een huisbezoek bij de winkel komt men achter de werkelijke reden; “het bedrijf is namelijk bijna failliet. Er wordt nog onderzocht of er een doorstart geregeld kan worden, met behulp van coronasteun.” Als dat de werkelijke reden is waarom de telefoons niet geleverd werden en er ook na ontbindingsverklaringen geen geld terug werd gegeven, dan zie ik niet hoe deze meneer aan het oplichten was. Dit is wat de wet zegt (art. 326 Strafrecht):
Hij die, met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen, hetzij door het aannemen van een valse naam of van een valse hoedanigheid, hetzij door listige kunstgrepen, hetzij door een samenweefsel van verdichtsels, iemand beweegt tot de afgifte van enig goed, tot het verlenen van een dienst, tot het ter beschikking stellen van gegevens, tot het aangaan van een schuld of tot het teniet doen van een inschuld, wordt, als schuldig aan oplichting, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie.
In 2016 zette de Hoge Raad de principes hierover nog eens op een rijtje. De kern is dat je niet iedere vorm van bedrog tot het misdrijf oplichting (vier jaar cel) wil verheffen. Het moet wel een ernstig geval zijn. Men citeert een voorbeeld van een internetondernemer die wist dat hij niet kon leveren maar desondanks de webshop open hield:
Niet elke vorm van bewust oneerlijk zakendoen levert het in artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht strafbaar gestelde misdrijf ‘oplichting’ op. Dat geldt eveneens wanneer kan worden bewezen dat men is benadeeld door een persoon die niet van plan of in staat was zijn verplichting na te komen en die zich in strijd met de waarheid heeft voorgedaan als een bonafide (ver)koper.
Die ondernemer zat ook met geldproblemen, hij gebruikte de betalingen van klanten om rekeningen te voldoen en kon daarna geen nieuwe producten meer inkopen. Ja, dat is oneerlijk en het hoort niet maar dat was volgens de Hoge Raad dus géén oplichting:
Het Hof heeft geoordeeld dat de enkele omstandigheid dat de verdachte via een website goederen te koop aanbood en bestellingen en betalingen van kopers accepteerde in het besef dat hij niet (langer) aan zijn leverings- of restitutieverplichtingen kon voldoen, niet kan worden aangemerkt als het aannemen van een valse hoedanigheid als bedoeld in art. 326 Sr van, in dit geval, een bonafide internetondernemer. Dit oordeel geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting.
(Die laatste zin is hogeraads voor “dat is juist”.) Ook als je weet dat je nooit van z’n leven een order kunt uitvoeren, dan nog is dat ‘gewoon’ een civiele kwestie. Pas als je kwade trucs gaat gebruiken kan het strafbaar worden. En ik zie hier dus een sterke vergelijking met die ondernemer uit de HR-zaak, en vraag me daarom zeer af wat hier dan wél de truc is geweest. Misschien hoe lang hij doorging? Dat klanten lang aan het lijntje werden gehouden (in plaats van een of twee berichten) waardoor een strafbaar “samenweefsel van verdichtsels” ontstond? Ik ben heel benieuwd.

Arnoud

Twitter en Google niet aansprakelijk voor bitcoinscamreclames

| AE 13344 | Ondernemingsvrijheid | 13 reacties

Google en Twitter zijn niet aansprakelijk voor nepadvertenties voor zogenaamde investeringen in cryptovaluta met de naam en/of foto van bekende Nederlanders, onder wie @jortkelder en @AlexanderNL. Dat twitterde Bart Schellekens afgelopen woensdag. De platforms doen al genoeg om deze vervelende oplichterij tegen te gaan, meer kan niet echt worden verwacht dus handelen ze niet onrechtmatig. Dit nog los van de vraag of ze als platform überhaupt aansprakelijk zijn.

De nepadvertenties kennen de meeste mensen wel: een foto van een BN’er met een ietwat cryptische mededeling, zoals “Nederland neemt afscheid van Jort Kelder” of “Klöppings laatste investering jaagt bankiers angst aan” en pas na doorklikken kom je erachter dat het gaat om ‘beleggen’ in cryptovaluta. Waarbij de scam dan is dat je geld betaalt en er niets voor terugkrijgt.

Op Twitter en Facebook blijven deze dingen maar opduiken, en dat waren de heren meer dan zat. In navolging van onder meer John de Mol stapten ze naar de rechter. Maar waar die nog een succesje boekte in november 2019, krijgen de eisers nu nul op het rekest.

Kort gezegd doet Twitter al genoeg, maar scammers zijn slim en hoeven maar af en toe geluk te hebben:

Twitter International neemt in zijn algemeenheid allerlei maatregelen, onder meer met haar advertentie-beoordelingssysteem, waarmee scam tweets zo veel mogelijk worden geweerd. Een verwijzing naar bitcoin of andere cryptovaluta of financiële producten komt in de scam tweets overigens niet voor. De scam tweets bevatten vaak een onbegrijpelijke tekst. De naam van [eiser] komt daarin (op een uitzondering na) evenmin voor. Het systeem kan ook niet herkennen of een afbeelding het portret van [eiser] bevat. De scam tweets maken bovendien gebruik van een verhullende techniek, waarmee het advertentiebeoordelingssysteem wordt misleid door dat systeem te leiden naar een andere webpagina dan de pagina waarnaar de link in de tweet verwijst.
Tegelijk lijkt het erop dat het aantal scams behoorlijk afgenomen is: in deze procedure werd slechts een beperkt aantal scam tweets overgelegd. Die omstandigheden samen maakt dat Twitter niet onrechtmatig handelt, want gewoon je best doen en adequate resultaten laten zien tegen ongein is zoals het hoort. Perfectie wordt in het recht zelden verlangd.

De eisers hadden ook betoogd dat sprake was van een oneerlijke handelspraktijk door dit soort advertenties toe te laten. Oplichting is immers een vorm van oneerlijk handelen, en je kunt civielrechtelijk optreden tegen dat soort handelspraktijken. Alleen moet je dan wel een consument zijn (of een concurrent of toezichthouder), iemand die tegen wil en dank in de advertentie wordt opgevoerd is niet een van die categorieën en heeft dus geen bevoegdheid om hierover te klagen.

Helaas voor de heren dus, zowel Twitter als Google hoeven niet meer te doen dan ze al doen. Enig ongemak ook van deze soort moet je kennelijk voor lief nemen.

Arnoud

Kabinet wil telecomproviders verplichten om telefoonspoofing aan te pakken

| AE 12738 | Ondernemingsvrijheid | 17 reacties

Het kabinet komt later dit jaar met een voorstel om de Telecommunicatiewet zo aan te passen dat telecomproviders worden verplicht om telefoonspoofing aan te pakken. Dat las ik bij Security.nl, dat zich baseert op een brief aan de Tweede Kamer van demissionair minister Grapperhaus. Een logische maatregel lijkt me dat je niet zomaar toestaat dat iedere klant ieder nummer als afzender kan sturen, waar ik vorig jaar over blogde. Eind vorig jaar besloten banken na overleg met minister Hoekstra om slachtoffers van telefoonspoofing met terugwerkende kracht te vergoeden. 96 procent van de slachtoffers is inmiddels vergoed. Dat voelt als een stuk meer geld dan zo’n maatregeln.

Helaas komt het steeds vaker voor dat oplichters (“phishers”, in het jargon) gebruik maken van gespoofte telefoonnummers. Dat is logisch, want als een slachtoffer het werkelijke nummer van een bank als beller ziet, zal hij eerder het verhaal geloven natuurlijk. En technisch is dit simpel: telecomproviders hanteren in de praktijk geen enkele beperking , zoals dat het ingestelde nummer ergens aan jouw bedrijf gekoppeld moet zijn in de administratie van de telecomprovider. Ik weet niet waarom dat niet gebeurt.

Nu is er dus een plan om de wet aan te passen om hier regels voor te maken:

De regels voor nummerdoorgifte (de afzenderinformatie van een oproep of bericht) zullen daarbij worden aangepast en ook zal het gebruik van alfanumerieke informatie worden betrokken door hieraan passende voorwaarden te verbinden. Het wetsvoorstel omvat voorts een beperking van het extraterritoriale gebruik van nummers uit het nummerplan. Bij de regels voor nummerdoorgifte zullen concrete verplichtingen bij telecomaanbieders worden gelegd, en zal nadrukkelijk ook de rol van de aanbieder van de telecomdienst van waaruit de oproep plaatsvindt of het bericht wordt gestuurd, worden geadresseerd.
De kern van het probleem – als ik het ondertussen goed begrijp – is dat telecomproviders vaak geen eigen infrastructuur hebben, maar deze inkopen bij een grotere partij. Dat kan zelfs bij meerdere lagen (ik koop bij A, die inkoopt bij B, die weer bij C, enzovoorts tot ergens bij X of Y). En als je dan als X of Y dat mogelijk wil maken, dan is controleren of de klanten van A wel gerechtigd zijn tot die nummers wel héél veel rompslomp. Zeker omdat het dan gaat om A1 t/m A9001 bij wijze van spreken.

Desondanks lijkt me een check als deze de enige mogelijkheid. Het enige alternatief dat ik kan bedenken is een zwarte lijst – gij zult niet toestaan dat er met deze nummers outbound gebeld wordt, behalve provider K want die hééft de bank als klant – maar dan moet dat continu geupdate worden en is er discussie over wie er wel of niet op mag. Alleen banken, ook betalingsproviders, en hoe zit het met pakketbedrijven zoals DHL waar ook veel oplichting plaatsvindt (“Uw pakketje vereist inklaringskosten”)?

Arnoud

Bol.com trapte in phishingmail en maakte 750.000 euro over naar oplichters

| AE 12647 | Ondernemingsvrijheid, Regulering | 28 reacties

Bol.com heeft 750.000 euro overgemaakt naar oplichters nadat het bedrijf in een phishingmail was getrapt, las ik bij Tweakers. De rechtbank Midden-Nederland oordeelde recent dat men argwanender had moeten zijn. Weliswaar klopte het afzendermailadres (door een computerhack) en leken ook layout en namen correct, maar het taalgebruik was van het niveau Google Translate halfbakken Engels en… Lees verder

Banken gaan namen en adressen van internetoplichters geven

| AE 12496 | Privacy, Regulering | 18 reacties

De Nederlandse banken gaan op verzoek de namen en adressen van internetoplichters verstrekken aan slachtoffers van internetfraude. Dat las ik bij Privacynieuws. Slachtoffers kunnen dan via een civiele procedure proberen hun gestolen geld terug te vorderen. Na een gesprek met justitieminister Grapperhaus hebben banken eind vorig jaar besloten om onder voorwaarden de NAW-gegevens te overhandigen. Het… Lees verder

Wacht, Marktplaatsoplichting is geen oplichting?

| AE 12345 | Informatiemaatschappij | 22 reacties

Een verrassing voor velen: de bekendste vorm van online oplichting, namelijk gewoon het geld pakken en niet leveren, is juridisch geen oplichting. Kwam recent nog langs en het blijft verwarrend. Maar de kern is dat we niet iedere vorm van wanprestatie tot een strafbaar feit willen verheffen, zeker omdat het wetsartikel voor oplichting uitgaat van echt… Lees verder

Advocaat VS die fraudeerde met gedeelde pornofilms krijgt celstraf

| AE 11339 | Intellectuele rechten | 6 reacties

Een Amerikaanse advocaat die online fraudeerde met gestolen en eigen porno, krijgt een gevangenisstraf van veertien jaar. Dat meldde de NOS onlangs. De advocaat, bekend onder de handelsnaam Prenda Law, deelde pornografische films en klaagde downloaders aan vanwege het schenden van auteursrechten die zogenaamd bij zijn cliënten zouden berusten. Een lucratieve business, in een slordige… Lees verder

John de Mol start rechtszaak tegen Facebook om nepadvertenties

| AE 11312 | Ondernemingsvrijheid, Uitingsvrijheid | 28 reacties

Talpa-oprichter John de Mol spant een kort geding aan tegen Facebook. Hij eist dat het sociale netwerk stopt met het tonen van nepadvertenties voor bitcoinproducten waarin zijn naam en foto worden gebruikt. Dat meldde het FD onlangs. De ondernemer is niet de enige: ook foto’s van zanger Waylon, presentator Matthijs van Nieuwkerk en techondernemer Alexander… Lees verder