Nederlands bedrijf aangeklaagd wegens domeinnaamfraude

Het in Amsterdam en Heerhugowaard gevestigde Trademark Office wordt door een groep van ruim dertig ondernemers aangeklaagd wegens domeinnaamfraude. Dat meldde Nu.nl vorige week. Advocatenkantoor Berntsen Mulder, dat zich al een tijd vastbijt in deze praktijken, heeft namens die ondernemers een collectieve rechtszaak aangespannen om een claim wegens acquisitiefraude te verhalen. De beschreven truc is al vrij oud, en ik viel vooral van mijn stoel om te lezen dat een Nederlands bedrijf dit zou doen. Het leek me zodanig triviaal niet toegestaan dat ik me niet kon voorstellen dat iemand het risico wilde weten.

Kort gezegd is de truc als volgt. Het bedrijf belt organisaties met de mededeling dat iemand de .com versie van hun domeinnaam wil vastleggen, maar dat zij als controleur de organisatie nu de gelegenheid geven als eerste deze domeinnaam vast te leggen. Je hebt 24 uur om te beslissen en als je er op ingaat, blijk je een tienjarencontract voor dat domein te krijgen tegen prijzen die bepaald niet marktconform zijn.

Er is uiteraard niet daadwerkelijk iemand bezig met het vastleggen van die domeinnaam, en er is ook geen enkele wettelijke regeling dat de houder van de .nl domeinnaam (of het merk of de handelsnaam daarachter) een gelegenheid moet krijgen om die domeinnaam met .com extensie vast te leggen. Daarom riekt dit behoorlijk naar fraude. De advocaat van Berntsen Mulder motiveert het verder:

De kosten blijken ook nog eens veel hoger dan wat in de markt gebruikelijk is. Ook is er helemaal geen ander bedrijf dat de .com versie van jouw domeinnaam wilde hebben en Trademark Office is helemaal niet belast met de controle op dubbele domeinnamen. Ook het zogenaamde ‘eerste registratierecht’ bestaat alleen in de fantasiewereld van Trademark Office zelf. Door bedrijven zoals Trademark Office wordt een schijnurgentie gecreëerd, alleen om bedrijven over te halen met hen in zee te gaan.

De truc is al wijd en zijd bekend als een vorm van acquisitiefraude, alleen had ik hem dus alleen gehoord in de context van Aziatische (meestal Chinese) bedrijven die Europese domeinnaamhouders benaderen. Dat leek me logisch want gezien de afstand zou een slachtoffer niet snel naar de rechter stappen in China of Vietnam. Nu dus in Nederland, en dat vind ik raar want wij hebben een goed en snel rechtssysteem. Je neemt dus een serieus risico, of mis ik iets?

Arnoud

Ben je als werknemer aansprakelijk bij CEO fraude?

Een lezer vroeg me:

Een relatief nieuw concept in de cybercrime is CEO fraud. Hierbij doen criminelen of zij een hooggeplaatste manager of bestuurder (bijvoorbeeld de CEO, CFO, Group Executive of directeur van je bedrijf) zijn. Ze geven een ondergeschikte dan opdracht om geld over te maken. Stel dat je daarin meegaat, ben je dan persoonlijk aansprakelijk?

CEO fraud is voor mij een speciale vorm van social engineering. De truc is feitelijk niet meer dan een vervalste mail, een neptelefoontje of iets dergelijks die afkomstig lijkt van de CEO. Je krijgt dan een werkinstructie: maak even een zak geld over naar dit en dit rekeningnummer.

De truc is natuurlijk dat veel mensen blij verrast zijn dat de baas hén uitzoekt om zoiets belangrijks te doen. Want natuurlijk gaat het dan om een geheim project, ben jij uitgekozen om dit te gaan leiden als je dit even snel doet, en ga zo maar door. Een effectieve vorm van social engineering. Of, zo je wilt, acquisitiefraude.

Normaal heeft een bedrijf procedures voor betalingen, zoals een goedkeuring door de afdeling Finance of een handtekening van een aantal verantwoordelijken. Maar de truc is hier natuurlijk dat dit vanwege de spoed en het belang even niet kan, en dat je dan denkt, dan doe ik het even, ik zal eens laten zien hoe daadkrachtig ik ben.

Maar goed, dan komt uit dat dit helemaal niet de directeur was. Ben je dan aansprakelijk?

Waarschijnlijk niet. Een werknemer is alleen aansprakelijk naar zijn werkgever toe als sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid, en dat is een héle hoge lat. Gewone fouten vallen er zeer zeker niet onder. De schade van zulke fouten moet de werkgever gewoon zelf dragen.

Omdat de hele truc hier gericht is op een overtuigende indruk wekken dat hier de CEO spreekt, denk ik niet dat je snel kunt spreken van bewuste roekeloosheid. Dan moet het wel een héle neppe mail zijn geweest, waarvan iedereen meteen zou zien dat die niet echt van de CEO is.

Dat er een verbod is ingesteld op betalen buiten de procedures om, maakt daarbij niet uit. Van verboden mag immers worden afgeweken, zeker als de CEO dat zegt. En als we dus concluderen dat de werknemer redelijkerwijs mocht denken dat dit de CEO was, dan heeft hij terecht afgeweken van het verbod.

Arnoud

Geen principiële uitspraak over acquisitiefraude in proefproces MKB Nederland

verlengen-fax-fraudeGrr. Ik begin me steeds meer te ergeren aan het onderwerp acquisitiefraude en hoe rechters daarmee omgaan. Want in een recent vonnis wordt wederom op zeer formele gronden een claim tegen acquisitiefraude afgewezen. Oké, het was een proefproces en daarin mag je best wat principiëler zijn, maar toch.

Brancheorganisatie MKB Nederland had het proefproces in 2011 gestart tegen drie online telefoongidsen waar de nodige klachten over waren gekomen. En dan denk je al snel aan acquisitiefraude: een vaag telefoontje of je je gegevens wilt controleren, een fax die met 5 punts Arial vermeldt “dit is een offerte mompelmompel 150 euro per maand mompel drie jaar” en dan ineens een factuur. MKB was het zat en besloot een principiële zaak te starten tegen deze drie gidsen.

MKB had stevig ingestoken en een verklaring voor recht geëist dat acquisitiefraude (zoals door haar op een rijtje gezet) altijd misleidend zou zijn. Met zulke jurisprudentie is het dan véél eenvoudiger om toekomstige claims aan te pakken. Maar dat wijst de rechter af, omdat het toch van de precieze omstandigheden van het geval afhangt of een telefonische acquisitie telt als misleiding. Argh. Wéér zo’n formalistische opstelling. Het zal wel aan mij liggen maar als je zo’n “bevestigingsbrief” ontvangt met in kleine lettertjes “dit is een offerte en het kost 150 euro per maand voor 3 jaar”, welke omstandigheden kunnen dát dan rechtbreien?

Ook wil de rechtbank niet in het algemeen verklaren dat de regels over oneerlijke handelspraktijken ook kleine ondernemers mogen beschermen. Reflexwerking is echter wederom iets dat per geval moet worden beoordeeld. In het algemeen verklaren dat MKB-ondernemers altijd recht hebben op dezelfde bescherming als consumenten bij misleidende handelspraktijken is niet de taak van de rechter maar die van de wetgever.

De in het proefproces meeprocederende gedupeerde ondernemer krijgt echter wél reflexwerking: (a) Stichting Gilde is een kleine vrijwilligersorganisatie met een beperkt budget, terwijl Telefoongids.com een commerciële onderneming is die zich beroepshalve bezig houdt met het sluiten van overeenkomsten als de onderhavige; (b) Stichting Gilde heeft een contract gesloten buiten het eigenlijke terrein van haar werkzaamheden (vrijwillgerswerk); (c) Telefoongids.com heeft in casu het initiatief genomen tot het opnemen van telefonisch contact; (d) De overeenkomst die tussen Stichting Gilde en Telefoongids.com is gesloten betreft de vermelding in een zogenaamde online-telefoongids en is een overeenkomst die ook door een consument zou kunnen worden gesloten.

Op grond van de Wet oneerlijke handelspraktijken mag de rechter de bewijslast omkeren: het bedrijf moet bewijzen dat er volledig en juist is geïnformeerd over de prijs en wijze van contracteren. En dat vindt de rechter hier passend, want Telefoongids.com heeft het als core business om langs deze weg contracten te sluiten, dus mag je verwachten dat ze dit goed kunnen. Maar hee, wat vervelend nu, nét van het eerste gesprek is geen geluidsopname gemaakt. De fax is ook niet heel expliciet over de kosten, en in het verificatiegesprek werd “nauwelijks hoorbaar” iets over 150 euro gezegd maar níet dat de totale contractswaarde 5400 euro zou zijn.

In de beschikbare gegevens is naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende bewijs gelegen dat Stichting Gilde juist en volledig is geïnformeerd en (dus) dat de bejegening door Telefoongids.com niet misleidend is geweest. Telefoongids.com heeft geen nader bewijs aangeboden van haar stellingen op dit punt. Daarom dient Stichting Gilde gevolgd te worden in haar standpunt dat zij voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst is misleid.

De eisen tot rectificatie van de publiciteit die MKB had gekregen nadat ze aangekondigd had juridische stappen te nemen, worden afgewezen. MKB Nederland mócht hard in actie komen tegen acquisitiefraude, mede gezien wat er in de uitzending van TROS Opgelicht?! voorbij was gekomen.

Arnoud<br/> Ja, er ging wat mis in de tekst. Excuses, ik had kennelijk de enalaatste versie livegezet.

Waarschuwing voor acquisitiemisleiding afgestraft door rechtbank

Zelden zó veel jeuk gehad als bij het lezen van dit vonnis. Een zakenman die wilde waarschuwen voor de praktijken van acquisitiemisleiding, moet van de rechter op LinkedIn een rectificatie plaatsen, las ik bij Emerce. Hij had op LinkedIn een boze reactie geplaatst over een telefoontje over zijn vermelding in een bedrijvengids, en daarna een brief gekregen die een contractsduur van 12 maanden à 99 euro vermeldde. Dat klinkt als hét voorbeeld van acquisitiefraude, maar de rechter vond dat meneer zijn boze statusbericht toch wel even had moeten onderbouwen. Oh, en omdat hij geen factuur had gehad kan er geen sprake zijn van oplichting en dús mag je dat niet zeggen ook. Argh. Wát een naïeve reactie.

Standaardtruc nummer 1 bij acquisitiefraude is dat je een ondernemer belt en hem wijst op een vermelding in een bedrijvengids, die gecontroleerd, gecorrigeerd of aangepast moet worden. Of dat er iets verlengd moet worden bij de vermelding. Wie druk bezig is met écht werk of anderszins niet goed oplet, denkt dan “oh oké dat zal ik wel een keer afgenomen hebben” of “wat aardig dat ze dit even checken” en krijgt vervolgens een fax waarop de te controleren of corrigeren gegevens staan. En in de kleine lettertjes staat dan iets met de strekking “door retournering gaat u akkoord met 12 maanden vermelding à € heel veel.” Zie de lange, lange lijst van acquisitiebureaus bij het Steunpunt Acquisitiefraude.

De eiser in deze zaak had ook een bedrijvengids, en belde ondernemers of zij in de database opgenomen willen worden. Op zijn minst neem je als je zo handelt het risico dat mensen gaan denken dat je aan acquisitiefraude doet, zou ik zeggen. Zeker als die database niet heel actueel of uitgebreid lijkt – de bedrijvengids vermeldt ICTRecht als in Beverwijk gevestigd, wat toch al sinds 2009 niet meer ons adres is. En als -zo ontdekte Emerce- het gros van daarin opgenomen bedrijven in de gids staat zonder daarvan te weten.

Natuurlijk, dan heb je als legitieme bedrijvengidsuitgever een imagoprobleem. Maar dat betekent niet dat je dús iedereen maar mag aanklagen omdat ze je telefoontje frauduleus vinden. Net zoals e-mailmarketeers moeten leven met continue beschuldigingen vuile spammers te zijn en verkopers van onbewezen medische technieken zoals cellulaire geneeskunde moeten leven met de “geur van kwakzalverij” zoals de rechtbank dat ooit noemde.

De gids had uitgelegd dat de fax die vervolgens kwam, alleen maar werd verstuurd omdat de boze klager in dat telefoongesprek had gezegd geïnteresseerd te zijn in een vermelding. En de fax ziet er (JPG) volgens de rechter uit als een gewone offerte:

De in de fax gebruikte bewoordingen passen naar het oordeel van de voorzieningenrechter echter eerder bij een offerte waarin een aanbod wordt gedaan tot vermelding van het bedrijf op de site, onder vermelding van de voorwaarden waaronder deze zal plaatsvinden.

In de fax worden “afspraken bevestigd” over een online vermelding in “hetbedrijvenblad.nl”, voor twaalf maanden à 99 euro. Met grote letters staat erbij “conform afspraak volgt geen automatische verlenging”. Maar dat is dus precies wat je ook bij acquisitiefraude ziet: het gesprek gaat over opzeggen en de brief vermeldt in de kleine letters dat je juist een contract áángaat. Toegegeven, die kleine letters zijn hier van gemiddelde grootte maar waarom staat die 12 maanden en dat tarief middenin een blok lopende tekst in plaats van duidelijk als aparte post in dat kader erboven?

Nee, ik zou na zo’n fax ook denken, dit is niet zoals ik me het gesprek herinner. En bij die verstopte 99 euro per maand, tijd voor de prullenbak en een boze blog.

De rechter legt de bewijslast bij meneer: bewijst u maar dat in het gesprek wat anders is gezegd dan “wilt u in onze bedrijvengids? ja graag”, want alleen dan mag u spreken van acquisitiefraude. En dat voelt dan toch als soort van de omgekeerde wereld, gezien die geur die aan dit soort acquisitie kleeft. Zeker omdat mensen zelden zulke gesprekken opnemen (wat je dus wél moet -en mag- doen vanaf nu). Zou het bedrijf niet moeten bewijzen dat in het gesprek open en duidelijk is aangegeven waar het over gaat?

Verder vindt de rechter het overlegde bewijs – twee websites waarvan “de herkomst en juridische status niet helder is” te mager. Maar met één Googleopdracht op “hetbedrijvenblad.nl” vind ik al meteen in de top 10 waarschuwingen van de NVVP, van Provoet (PDF) en anderen, en ook op de bekende consumentenforums (Vara’s Kassa en TROS Radar) wordt melding gemaakt van dergelijke telefoontjes. VOS/ABB waarschuwde ook maar haalde het weg na dit vonnis. Wie een positieve publicatie vindt over deze gids, ik houd me aanbevolen.

Dus argh. Jeuk. Het klópt juridisch wel, de klager moet bewijzen dat zijn beschuldiging voldoende grondslag in de feiten heeft. En omdat hij dat niet kon, moet hij nu rectificeren. Maar als ik het zo zie dan had dat verweer wel wat sterker kunnen zijn. En dat is jammer nu, want het bedrijf heeft met dit vonnis nu de mooie gelegenheid om tegen iedere criticus te roepen “de rechter zegt dat wij legitiem zijn en het verboden is ons oplichters te noemen”.

Arnoud