Mag Sync.me mijn adresboek gebruiken voor hun omgekeerde telefoonboek?

sync-meEen lezer vroeg me:

Op de website https://sync.me kun je willekeurige telefoonnummers invullen en zien welke naam daarbij hoort. Een omgekeerd telefoonboek dus. Maar wat valt me op: de gegevens zijn niet altijd officieel (zoals je in het telefoonboek staat), zo zijn er nummers die “Werk Papa” of “Oma” als bijbehorende naam geven. Dat komt dus gewoon uit iemands uitgelezen adresboek. Mag het zo dan wel, in hun voorwaarden staat daar vast een zin over.

Omgekeerde telefoonboeken zijn in Nederland eigenlijk altijd illegaal. Voor opname in een officiële telefoongids geldt een wettelijke opt-outregeling, maar voor andere gidsen en ook voor omgekeerd zoeken geldt juist opt-in. Zonder toestemming mag je niet worden gevonden op je nummer.

Update (08:47) op Twitter wijst Gerrit-Jan Zwenne erop dat de OPTA omgekeerd zoeken geen inbreuk op deze opt-in regel vindt omdat het “op zich” niet zou worden ervaren als inbreuk op de persoonlijke levenssfeer, en in het buitenland er meer van zulke diensten zijn. Oké, ik ben alweer rustig.

Wat Sync.me doet, is de oude juridische truc van stal halen dat mensen in de Terms of Use beloven volledig legaal te handelen en te garanderen dat ze alle benodigde toestemmingen hebben geregeld. Ja precies, en ik had ook nog een brug in Rotterdam te koop voor een spotprijsje.

Hier. Lachen (auch auf Deutsch):

If you chose to activate the “Sync.ME search” feature, you would be asked to explicitly warrant that you have all necessary permissions to share your contacts’ information, and that you have no knowledge of any objection, on the behalf of any of your respected contacts, to include their names and phone numbers in the phonebook directory, which is available for other registered users. Please be sure not to share any other person details without his or her prior consent, and that the information you share is accurate and up-to-date.

Geloof je het zelluf. En ik kop hem dan toch maar even in: dit is zinloze prietpraat onder onze privacy- en telecomwetgeving. Toestemming als deze moet expliciet worden gegeven, en het is te enen male onmogelijk dat via Terms of Use of privacyverklaring te doen. Gewoon niet.

Sync.me is onder Europees recht gewoon de ‘verantwoordelijke’ voor dit soort persoonsgegevens, en moet dus zorgen dat dat zorgvuldig gebeurt. Simpelweg achter een juridische schaamlap wegduiken is niet zorgvuldig.

En nee, claimen dat ze slechts een hostingprovider zijn, gaat hem hier niet worden. Ze geven niet 1-op-1 opgeslagen informatie door, zoals een webhoster, forum of chatbox dat doet. Ze compileren de informatie en bouwen daar een eigen zoekdienst bovenop. Dat gaat te ver om immuniteit te claimen en met notice/takedown weg te komen.

Ik wil het niet elke dag zeggen, maar dit is dus een pracht van een datalek waar de Wbp-met-tanden voor bedoeld is. “Firmly committed to ensure that the personal information is safeguarded and protected”, moehaha.

Arnoud

Geen principiële uitspraak over acquisitiefraude in proefproces MKB Nederland

verlengen-fax-fraudeGrr. Ik begin me steeds meer te ergeren aan het onderwerp acquisitiefraude en hoe rechters daarmee omgaan. Want in een recent vonnis wordt wederom op zeer formele gronden een claim tegen acquisitiefraude afgewezen. Oké, het was een proefproces en daarin mag je best wat principiëler zijn, maar toch.

Brancheorganisatie MKB Nederland had het proefproces in 2011 gestart tegen drie online telefoongidsen waar de nodige klachten over waren gekomen. En dan denk je al snel aan acquisitiefraude: een vaag telefoontje of je je gegevens wilt controleren, een fax die met 5 punts Arial vermeldt “dit is een offerte mompelmompel 150 euro per maand mompel drie jaar” en dan ineens een factuur. MKB was het zat en besloot een principiële zaak te starten tegen deze drie gidsen.

MKB had stevig ingestoken en een verklaring voor recht geëist dat acquisitiefraude (zoals door haar op een rijtje gezet) altijd misleidend zou zijn. Met zulke jurisprudentie is het dan véél eenvoudiger om toekomstige claims aan te pakken. Maar dat wijst de rechter af, omdat het toch van de precieze omstandigheden van het geval afhangt of een telefonische acquisitie telt als misleiding. Argh. Wéér zo’n formalistische opstelling. Het zal wel aan mij liggen maar als je zo’n “bevestigingsbrief” ontvangt met in kleine lettertjes “dit is een offerte en het kost 150 euro per maand voor 3 jaar”, welke omstandigheden kunnen dát dan rechtbreien?

Ook wil de rechtbank niet in het algemeen verklaren dat de regels over oneerlijke handelspraktijken ook kleine ondernemers mogen beschermen. Reflexwerking is echter wederom iets dat per geval moet worden beoordeeld. In het algemeen verklaren dat MKB-ondernemers altijd recht hebben op dezelfde bescherming als consumenten bij misleidende handelspraktijken is niet de taak van de rechter maar die van de wetgever.

De in het proefproces meeprocederende gedupeerde ondernemer krijgt echter wél reflexwerking: (a) Stichting Gilde is een kleine vrijwilligersorganisatie met een beperkt budget, terwijl Telefoongids.com een commerciële onderneming is die zich beroepshalve bezig houdt met het sluiten van overeenkomsten als de onderhavige; (b) Stichting Gilde heeft een contract gesloten buiten het eigenlijke terrein van haar werkzaamheden (vrijwillgerswerk); (c) Telefoongids.com heeft in casu het initiatief genomen tot het opnemen van telefonisch contact; (d) De overeenkomst die tussen Stichting Gilde en Telefoongids.com is gesloten betreft de vermelding in een zogenaamde online-telefoongids en is een overeenkomst die ook door een consument zou kunnen worden gesloten.

Op grond van de Wet oneerlijke handelspraktijken mag de rechter de bewijslast omkeren: het bedrijf moet bewijzen dat er volledig en juist is geïnformeerd over de prijs en wijze van contracteren. En dat vindt de rechter hier passend, want Telefoongids.com heeft het als core business om langs deze weg contracten te sluiten, dus mag je verwachten dat ze dit goed kunnen. Maar hee, wat vervelend nu, nét van het eerste gesprek is geen geluidsopname gemaakt. De fax is ook niet heel expliciet over de kosten, en in het verificatiegesprek werd “nauwelijks hoorbaar” iets over 150 euro gezegd maar níet dat de totale contractswaarde 5400 euro zou zijn.

In de beschikbare gegevens is naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende bewijs gelegen dat Stichting Gilde juist en volledig is geïnformeerd en (dus) dat de bejegening door Telefoongids.com niet misleidend is geweest. Telefoongids.com heeft geen nader bewijs aangeboden van haar stellingen op dit punt. Daarom dient Stichting Gilde gevolgd te worden in haar standpunt dat zij voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst is misleid.

De eisen tot rectificatie van de publiciteit die MKB had gekregen nadat ze aangekondigd had juridische stappen te nemen, worden afgewezen. MKB Nederland mócht hard in actie komen tegen acquisitiefraude, mede gezien wat er in de uitzending van TROS Opgelicht?! voorbij was gekomen.

Arnoud<br/> Ja, er ging wat mis in de tekst. Excuses, ik had kennelijk de enalaatste versie livegezet.

Einde van de Telefoongids?

Het lijkt er sterk op dat de papieren Telefoongids vanaf volgend jaar niet langer bezorgd wordt, meldde Webwereld gisteren. Ongetwijfeld compleet los van de opkomende verkiezingen meldden diverse politici dat het nu toch eens tijd wordt de wet te wijzigen zodat het bezorgen van de Telefoongids kan stoppen.

Directe aanleiding van een en ander was Alexander Klöpping’s SterfTelefoongidsSterf.nl, waarmee hij een statement wil maken over de papier- en andere verspilling rond de dodebomenmensenzoekmachine. Een succesvol statement: als je het object van je actie zó boos kunt maken dat ze met juridische stappen gaan dreigen, doe je het goed.

Ondertussen zie ik nu overal dat “een wijziging van de Telecomwet nodig” zou zijn om te regelen dat de gids niet langer verplicht door de bus gepropt wordt. Want dat is de spin van DTG: wij zijn wettelijk verplicht de gids te bezorgen, dus mogen wij die nee-nee sticker van u negeren ondanks dat de gids bomvol staat met advertenties en dus gewoon papieren spam is.

Zoals ik vorig jaar al schreef, nergens staat in de wet dat iedere Nederlander een gids onder de neus geduwd moet krijgen. De wet spreekt van “beschikbaar zijn” van deze faciliteit, maar er is geen enkele reden waarom je daar alleen aan kunt voldoen door de gids door de bus te duwen.

En ja dat staat in de wet, maar de wet wijzigen is niet eens nodig om hier eens expliciet een einde aan te kunnen maken. De wet bevat namelijk een plugin interface, pardon een delegatieregeling: er is bepaald dat nadere regels over dat “beschikbaar zijn” door de minister gesteld mogen worden in het BUDE.

Het BUDE is een zogeheten Algemene Maatregel van Bestuur, en een AMvB wijzigen is een stuk eenvoudiger dan een wet wijzigen. De minister kan zelf een wijziging doorvoeren, formeel is daarvoor niet eens instemming van de Tweede Kamer voor nodig. En het lijkt me zonder meer mogelijk om in het BUDE op te nemen dat “Telefoongidsen worden op papier uitsluitend verspreid met aparte voorafgaande toestemming van de ontvanger” of iets dergelijks. Dat hoeft absoluut niet in de telecommunicatiewet zelf.

Juridisch gezien kan dit dus prima op korte termijn geregeld worden. Met een beetje goede wil zelfs voor de verkiezingen.

Arnoud
Foto: huppetee weg ermee die telefoongids! van ‘CatChat.nl’.

Hoe kom je van de Telefoongids af?

stapel-telefoonboeken.jpgIeder jaar opnieuw propt dat televerkoopteam dat de Telefoongids volbelt met advertenties weer een complete boom in uw brievenbus, schreef GeenStijl gisteren. Ik verbaas me ook elke keer weer waarom ik nog dat papieren ding krijg, en ik ben lang niet de enige. De gids komt zelfs binnen bij mensen met een NEE/NEE sticker op de deur, dus nu wordt het juridisch interessant: mag dat wel, dan? Of moet het zelfs van de Telecommunicatiewet?

Om met dat laatste te beginnen: nee, het bezorgen van papieren gidsen moet helemaal niet van de Telecommunicatiewet. Die wet bevat inderdaad regels over gedrukte telefoongidsen. Artikel 9.1 bepaalt dat voor iedereen tegen een betaalbare prijs en met een bepaalde kwaliteit een gedrukte telefoongids beschikbaar moet zijn. Het Besluit Universele Dienstverlening en Eindgebruikersbelangen (Bude) werkt dit nader uit. Zo moet in ieder geval naam, adres, postcode, plaats en telefoonnummer in de gidsvermelding staan en moet de gids ten minste eenmaal per jaar geactualiseerd worden.

Nergens staat echter dat iedere Nederlander een gids onder de neus geduwd moet krijgen. Dat is een manier om te zorgen dat die gids beschikbaar is, maar niet de enige. Op aanvraag toesturen is ook een manier. Via de telecomprovider opt-in of opt-out vragen bij aangaan abonnement ook. Maar verboden is het op zich ook niet.

Wél is er sinds enkele jaren het uitgebreide spamverbod. En dat lijkt me óók voor papieren reclame te gelden, maar dan omgekeerd: je mag ongevraagde commerciële uitingen versturen totdat de ontvanger zich afmeldt (artikel 11.7 lid 5 Tw). Voor telefonie is dat geregeld via het Bel-me-niet-register, maar voor de post is zo’n register er niet. Ja, er is het Postfilter maar dat heeft geen wettelijke status – een bedrijf is niet verplicht dat filter te controleren. Wel moet de bezorger de NEE/NEE of NEE/JA sticker honoreren, want de wet zegt dat je “via het Bel-me-nietregister of anderszins” je bezwaar kunt uiten.

Je kunt je natuurlijk afvragen of een telefoongids wel onder “ongevraagde commerciële uiting” valt. Het is primair een naslagwerk. Maar hij staat wel vol advertenties, en dat geeft het toch weer een commercieel karakter. Als iemand ongevraagd telefoongidsen met advertenties ging rondmailen, zou iedereen meteen op de achterste benen staan en roepen dat dit spam is.

Wie van de gids afwil, kan dat via dit afmeldformulier doorgeven. Waarom je daar je telefoonnummer en e-mailadres moet doorgeven, is me echter een raadsel. De zin eronder zegt

Uw gegevens worden alleen gebruikt voor de verwerking van uw afmelding en niet voor andere doeleinden.

maar hoe gebruik je mijn e-mailadres bij het verwerken van de mededeling “ik wil geen telefoongids voor mijn deur gedumpt”?

Arnoud<br/> Foto: huppetee weg ermee die telefoongids! van ‘CatChat.nl’.

“Mag ik even een bevestiging van onze overeenkomst”

Weer een bedrijvenregister dat het deksel op de neus krijgt bij de rechter. VKM, exploitant van www.bedrijven2day.nl, had telefonisch contact gezocht met ene meneer Q en gemeld “Ik wil nog even een geluidsopname maken van uw opdracht tot vermelding van uw bedrijfgegevens op onze website”. De kantonrechter Groningen noemt deze vorm van acquisitie een “overval” en wijst de vorderingen af omdat VKM uitdrukkelijk de verplichtingen had moeten melden en de gebelde persoon een uitdrukkelijk akkoord had moeten vragen.

In april fileerde de kantonrechter Assen ook al de praktijken van een bedrijf dat mensen benaderde met de mededeling “opname van uw opdracht”, terwijl de gebelde persoon nog helemaal geen opdracht had gegeven. En dat gaat ook hier op:

Op geen enkele wijze, althans niet uit het overgelegde transcript, blijkt echter dat Q. tevoren al een opdracht heeft verstrekt. Nu daarvan niet gebleken is die mededeling dan ook onjuist.

Dat lijkt me een terechte conclusie. Wie meldt dat er al een contract zou zijn gesloten, moet daar enige hint of bewijs van geven. En bovendien is het dan nergens voor nodig om nog na te bellen. Het contract is gesloten of niet, en zo’n belletje verandert daar dan niets aan lijkt me. Als je bedoelt “we hebben een mondelinge overeenkomst met u die we graag nog even telefonisch bevestigen” dan had je dat maar wat duidelijker moeten zeggen. Beter gezegd heel wat duidelijker:

Met een dergelijke opzet van het gesprek wordt een mogelijke klant overvallen zonder dat voldoende duidelijk is met welke commerciële bedoelingen hij wordt benaderd. Tevens wordt gesuggereerd dat een opdracht is verstrekt terwijl het hier hooguit gaat om een aanbod een overeenkomst aan te gaan. Waar het gaat om de inhoud van het aanbod wordt slechts een bijna terloopse mededeling gedaan over de periode en betalingsverplichting van die klant. VKM had dit dan nadrukkelijk als aanbod aan Q. dienen voor te leggen met een uitdrukkelijke vermelding van de verplichtingen en hem een uitdrukkelijk akkoord daarop moeten vragen.

Nu VKM dat allemaal niet gedaan heeft, en ook niet heeft gekozen voor een brief ter bevestiging achteraf, moet zij het risico dragen dat mensen zich misleid voelen. Er is dus geen overeenkomst en VKM mag de proceskosten van Q vergoeden. Vijftig euro, want hij had er geen hele dag vrij voor hoeven nemen (eh, wat?).

Update (1 augustus) in ander vonnis ook geen overeenkomst met VKM want “gesteld noch gebleken is dat sprake is geweest van een eerdere opdracht” waar het telefoongesprek op voortbouwt. Ook “het feit dat de stem op de geluidsopname onmiskenbaar een mannenstem is en [gedaagde] een vrouw is” (ahem) weegt mee. Vrijwel hetzelfde in dit vonnis maar dan zonder de mannenstem.

Arnoud

Hoe bruikbaar is een gespreksopname als bewijs?

Een bewijsmiddel in de vorm van een CD-opname dient met de nodige behoedzaamheid te worden gewaardeerd, aldus de kantonrechter Assen in een ouder maar recent gepubliceerd vonnis. Hoewel je gesprekken mag opnemen en die opnames in beginsel als bewijs bruikbaar zijn, bieden de huidige audio-technieken dusdanig veel mogelijkheden voor vals spel dat de rechtbank niet blind wil varen op wat er te horen was op de CD.

In deze zaak ging het om een vermelding in een bedrijvengids op internet, een onderwerp waarbij bij iedere internetondernemer meteen een belletje “pas op, mogelijke oplichters” zou moeten rinkelen. Het bedrijf met de gids had een ondernemer telefonisch benaderd en opende als volgt:

Goedemiddag, u spreekt met [X] van bedrijfsregister, www.bedrijfsregister.nl. Ik wil nog even een geluidsopname maken van uw opdracht tot vermelding van uw bedrijfsgegevens op onze website”

De ondernemer kon zich echter niets herinneren van zo’n opdracht. Hij ging echter uit van de goede trouw van de beller en kreeg een toezegging dat hem na het gesprek een kopie van het contract zou worden gestuurd. Vervolgens moest hij nog een keer aangeven inderdaad in de gids te willen, waarvan een voicelog zou worden gemaakt als bewijs.

De rechter verwerpt het beroep op de voicelog omdat deze hooguit kan bewijzen dat er gesproken is over een eerdere afspraak, maar niet dat die afspraak is gemaakt. Het gaat om telefonische acquisitie, een techniek waarvan bekend is dat er nogal wat malafide bedrijven gebruik van maken. Een bedrijf dat via dat kanaal te werk gaat, moet dus meer doen om te bewijzen dat zij wel te goeder trouw heeft gehandeld en dat er echt een overeenkomst is. Het risico van misverstanden of onduidelijkheden komt dan ook voor rekening van het bedrijf.

Zo moeilijk is dat trouwens niet, aldus de kantonrechter:

Niet valt in te zien waarom, als daadwerkelijk aansluitend aan een telefonische opdracht een schriftelijke bevestiging wordt toegestuurd, niet wordt verzocht om (een afschrift van) die bevestiging ondertekend retour te zenden.

En nog een leuke opmerking die ik jullie niet wil onthouden:

Overigens en geheel ten overvloede merkt de kantonrechter nog op dat de bij repliek overgelegde CD waarop de geluidsopname zou staan niet uit te luisteren valt; noch op een “normale” cd-speler, noch op een (geavanceerde) computer.

Arnoud

Hoe verboden is omgekeerd zoeken in telefoongidsen eigenlijk?

telefoongids-telefoonboek-gouden-gids-zoeken.jpgEen lezer vroeg me:

Op diverse sites kun je “omgekeerd zoeken” in telefoongidsen, dus op basis van een nummer de naam- en adresgegevens van een abonnee achterhalen. Als je dat wil aanbieden, moet je wel een CD-foongids kraken of iets anders illegaal doen. Maar stel nu dat je legaal bij die gegevens zou kunnen, mag het dan wel? Of is omgekeerd zoeken per definitie in strijd met de privacy?

Ik zou niet meteen durven zeggen dat het “kraken” van een CD-foongids illegaal is. Het is nog maar zeer de vraag of ereen databankrecht zit op een telefoongids. Je hebt namelijk alleen een databankrecht als je substantieel geïnvesteerd hebt in het telefoonboek zelf. Het lijkt me goed verdedigbaar dat een telefoongids een bijproduct is van het onderhouden van een telecommunicatiedienst.

Alleen geldt er hier de complicatie dat de telefoongids van KPN ondergebracht is in een aparte BV (De Telefoongids BV, inderdaad) wiens hoofdactiviteit is het onderhouden van de telefoongids. Het argument is dan dat de investeringen van DTG puur gericht zijn op de gids en daarmee geen bijproduct zijn. Ik kan het argument niet meteen weerleggen, maar ik heb er wel grote moeite mee dat een niet-beschermde databank alsnog beschermd wordt als je deze maar in een aparte BV stopt.

Maar goed, laten we eens aannemen dat er inderdaad geen databankrecht zit op een telefoongids. Kun je dan een omgekeerd-zoekendienst aanbieden?

Telefoongidsen vallen onder de Telecommunicatiewet, artikel 11.6. Dit artikel vereist toestemming voor opname in de gids, en ook nog eens aparte toestemming voor omgekeerd zoeken in lid 3. Bij mijn weten vragen telecomaanbieders alleen maar om toestemming om je “in de gids” op te nemen, en dat is dus nog geen toestemming voor omgekeerd zoeken. Een omgekeerd-zoekendienst kan dus niet legaal worden aangeboden, tenzij de aanbieder daarvan apart toestemming vraagt aan de betrokken abonnees.

In 2007 heeft DTG geprobeerd de OPTA los te laten op deze diensten, met precies dat argument. De OPTA vond dat echter niet opportuun:

Het college is van oordeel, dat het verschijnsel “omgekeerd zoeken” op zichzelf genomen niet als een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer wordt ervaren, voor zover dit belang wordt beschermd door artikel 11.6, derde lid, van de Tw. De Richtlijn verbiedt omgekeerd zoeken niet en er zijn landen waarin “omgekeerd zoeken” wettelijk is toegestaan. Bovendien zijn bij het college in de afgelopen twee jaar geen klachten binnengekomen van natuurlijke personen (lees: particulieren of consumenten) over het zonder hun toestemming aanbieden van mogelijkheden tot omgekeerd zoeken.

Opmerkelijk: op grond van de privacy is het vereiste van aparte toestemming ingevoerd, maar omgekeerd zoeken is geen schending van de privacy. Maar als er geen klachten van consumenten zijn binnengekomen, dan hoeft de OPTA inderdaad niet op te treden. Het achterliggende idee lijkt te zijn dat mensen die geven om hun privacy, toch al niet in de gids staan (of een anonieme prepaid nemen). Dat DTG het vervelend vindt, is geen argument, want artikel 11.6 is er voor de eindgebruiker en niet voor de aanbieder.

Ik kan daaruit alleen maar de conclusie trekken “het mag niet, maar totdat er mensen grootschalig gaan klagen, zal de OPTA niet optreden”. Dus zolang die omgekeerd-zoekendiensten maar klein en onopvallend genoeg blijven, kunnen ze in de marge blijven opereren.

In juni vorig jaar meldde de staatssecretaris nog dat een “aantal marktpartijen” overwoog deze dienst aan te gaan bieden. Ik neem aan dat dat de telecomaanbieders zelf zijn, die dan via het inschrijfformulier die toestemming gaan regelen. Ik ben heel benieuwd wat er dan gebeurt.

Arnoud

Weer misleidende reclame van TG-Online Telefoongids

geen-factuur-aanbod-tg-online.pngHet is bijna ouderwets: een fax met een misleidende reclame-uiting. Leest er iemand nog reclamefaxen? Het beruchte bedrijf TG-Online stuurde een fax met aangehechte acceptgiro, met daarbij een klantnummer en de mededeling “Betaling gaarne binnen 14 dagen”. Dit in verband met een vermelding in een online telefoongids/bedrijvengids.

De fax ziet er uit als een factuur, en wekt dus de indruk dat er gewoon betaald moet worden. Zie het voorbeeld dat Molblog online zette. Maar het is stiekem gewoon een aanbod, wat er ook in hele kleine lettertjes tussen staat. In 2006 oordeelde de Reclame Code Commissie al dat dit misleidende reclame was.

Is hier iets tegen te doen? Niet zo veel, ben ik bang. Een misleidend aanbod is op dit moment niet verboden. Wel staat hier iets over in de binnenkort in werking tredende regels over oneerlijke handelspraktijken:

De volgende handelspraktijken zijn onder alle omstandigheden misleidend:<br/> u. marketingmateriaal voorzien van een factuur of een soortgelijk document waarin om betaling wordt gevraagd, waardoor bij de consument de indruk wordt gewekt dat hij het aangeprezen product al heeft besteld terwijl dat niet het geval is;
Wie deze handelspraktijk voert, handelt onrechtmatig – tegen consumenten. Niet tegen bedrijven die met deze praktijken te maken krijgen. En dat is precies de doelgroep die men hier op het oog heeft.

Een klein bedrijf zou kunnen betogen dat zij vergelijkbaar zijn met een consument en dus ook de bescherming van deze regels moet krijgen. Maar of dat lukt, is op dit moment nog een open vraag.

Ik moet zeggen, het verbaast me wel een beetje dat oneerlijke handelspraktijken tegen bedrijven gewoon toegestaan zijn.

Arnoud