Mag je iemands gezicht opzoeken op sociale netwerken?

findface-ruslandRusland is in de ban van FindFace, een app waarmee gebruikers anderen kunnen identificeren door een foto van ze te maken, meldde de Volkskrant vorige week. De app vergelijkt een foto van iemands gezicht met profielfoto’s op Vkontakte, de Russische variant van Facebook. En dat is dan weer handig voor stalkers en dergelijk volk. Oh jee.

Het zal wel weer aan mijn antieke opvattingen over innovatie liggen, maar wat is dat toch dat iets nieuw is omdat het in een app zit? Want heel spannend voelt het niet: gezichtsherkenning als technologie bestaat al jaren, en dat matchen tegen foto-databanken is ook niet echt nieuw. Ook niet als app. (Oké, zomaar even toegang krijgen tot alle foto’s van een sociaal netwerk dat is een creatieve hack, dat wel.)

Mag het? Ja, leuke vraag. Dan haal ik maar weer de Wbp van stal: een foto maken is een verwerking van iemands persoonsgegevens, en dat zul je dus moeten rechtvaardigen onder een eigen noodzaak als er geen toestemming of contract is. (Met portretrecht kom je er niet want dat geldt pas bij publicatie, en de FindFace foto wordt niet gepubliceerd.) Tegen de Volkskrant zei ik dat de gebruikers onder de uitzondering voor huishoudelijke verwerking vallen, maar misschien moet ik daarop terugkomen: als cameratoezicht op de openbare weg er buiten valt, waarom dan niet los fotograferen op de openbare weg? Zeker in combinatie met dat matchen op een netwerk van derden.

Doet FindFace iets verkeerd? Die staat immers hoe dan ook grootschalig persoonsgegevens te verwerken door foto’s te herkennen en te matchen. Dat lijkt me wel, maar ze zouden kunnen zeggen dat ze per geval steeds in opdracht handelen van de consument die doel en middelen kiest, en daarmee zijn zij slechts bewerker en niet zelfstandig aan te spreken voor overtreding van de Wbp. Onder de Privacyverordening zal dat anders liggen, maar die heeft nog twee jaar overgangsrecht voor de boeg.

Daarbij komt – en dat is wel vaker met zulke apps – dat er ook allerlei legitieme toepassingen zijn van zo’n app. Het is handig om snel profielen van je vrienden te vinden. En hoe weet die app nou of jij een stalker bent of de beste vriend van die vrouw die je net fotografeerde?

Het is voor mij vooral de vraag hoe populair dit gaat worden, en hoe het dan misgaat. De eerste rechtszaak zal de toon zetten. Een principiële niet-Facebooker of een al jaren gestalkte dame, dat maakt nogal uit. Plus natuurlijk dat matchen op Facebook iets ingewikkelder is dan bij Vkontakte, dus de implementatie zal nog niet meevallen.

Arnoud

9 reacties

  1. Arnoud,

    ik heb de indruk dat je met twee maten meet.

    Je stelt nu ‘Het zal wel weer aan mijn antieke opvattingen over innovatie liggen, maar wat is dat toch dat iets nieuw is omdat het in een app zit? Want heel spannend voelt het niet: gezichtsherkenning als technologie bestaat al jaren, en dat matchen tegen foto-databanken is ook niet echt nieuw’

    In het verleden heb je echter duidelijk aangegeven dat je het ermee eens bent dat Google ingeperkt wordt in het presenteren van zoekresultaten over personen.

    Ook daar kun je stellen dat het bijhouden van archieven, en het beter en beter toegankelijk maken daarvan, al eeuwen, zelfs millennia, bestaat.

    In beide gevallen is het het juist de brede, drempelloze toegang en de krachtiger, maar niet fundamenteel andere, technologie die tot vervelende consequenties leidt.

    Moet je hier niet gewoon de analogie van de anti-Google-argumentatie toepassen?

    1. Google is volstrekt onvergelijkbaar met de archieven zoals we die al enkele millennia kennen. Google combineert en verrijkt informatie op basis van haar eigen algoritmes. Zij is eerder een krant op maat dan een archief met “de bakken van 1200-1450 staan daar” waarin je zelf maar moet hopen dat je wat kunt vinden. Het is zó veel makkelijker dingen met Google te vinden dan in die archieven, dat het voor mij wezenlijk iets anders is geworden. Net zoals voor mij e-mail wezenlijk iets anders is dan een kleitablet ondanks dat beiden te generaliseren zijn tot “te verzenden bericht.

      FindFace voelt voor mij niet nieuw omdat het énkel de verpakking is: een app. Gezichten herkennen tegen databases is een bekende technologie. Het enige dat FF doet, is de database van Vkontakte gebruiken en het mooi verpakken in een app.

      1. Ik moet eerlijk toegeven dat ik niet weet wat Findface kan, wat zonder Findface niet kan met Vkontakte. Ik ga er op basis van wat ik gelezen heb vanuit dat je een foto neemt van iemand en dan Findface die opzoekt in Vkontakte.

        Dat is technologie die voorheen ook beschikbaar was, maar alleen voor veiligheidsdiensten of grote organisaties die de technologie EN de grote database hebben.

        De essentie van Findface zit hem er dus in dat (voor de kleine gebruiker, zoals jij of ik) deze technologie ineens zeer gemakkelijk beschikbaar is, terwijl dat voorheen echt niet het geval was.

        Net zoals google door algoritmisch te combineren veel info kan vinden en snel kan presenteren aan iedereen die dat maar wil (iets wat vroeger alleen de veiligheidsdiensten konden in een half jaar met 20 analisten), kan Findface een onbekende identificeren. Dat is nogal wat.

        Kon het vroeger ook? Ja. Maar konden jij en ik het met een simpele druk op een telefoon? Nee

        Het nieuwe is de brede, drempelloze beschikbaarheid, en juist die geeft de potentiele problemen.

        1. De essentie van Findface zit hem er dus in dat (voor de kleine gebruiker, zoals jij of ik) deze technologie ineens zeer gemakkelijk beschikbaar is, terwijl dat voorheen echt niet het geval was.

          Deze functionaliteit is al jaren beschikbaar via Google voor iedereen in de wereld. En Google kijkt verder dan alleen VKontakte.

          1. Deze functionaliteit zit niet in Google, althans niet in Google image search waar je waarschijnlijk op doelt. Google heeft het juist niet aangedurfd gezichtsherkenning op een database met alle geindexeerde fotos los te laten. Gezichtsherkenningssoftware is goed verkrijgbaar, maar alleen toe te passen op je eigen dataset. Duur om te organiseren. Het verschil is nu dat de gebruikersgroep ongelimiteerd is, het product gratis en degene die “gevonden” kan worden hier niet expliciet mee zal hebben ingestemd.

      2. Ik ben het volledig met cg eens. Het gaat om de makkelijke, goedkope en oneindige inzetbaarheid van iets waardoor het een probleem kan worden. Iets wat in het normale leven heel normaal kan zijn, kan juist een probleem worden als we dat kunnen automatiseren.

        Google is met haar zoekmachine natuurlijk wel gewoon een archief waarbij Google voornamelijk bepaalt wat wel en wat niet relevant is. En ook daarbij is juist het probleem dat het makkelijk , goedkoop en op grote schaal inzetbaar is. Niemand zou eisen dat een (correct) krantenartikel uit het archief gehaald wordt terwijl dat bij Google wel gebeurt.

        Verder vindt ik dat het wel heel makkelijk is om FindFace alleen een bewerker te noemen voor de consument. Ik vermoed dat ze niet live bij Vkontakte gaan zoeken naar de gezichten en ze dus zelf een database hebben met foto’s (verkregen van Vkontakte) en in die zin verwerken ze toch gewoon gegevens. Ook door het bijhouden van logs en evt juiste matches/mismatches – voor het zelflerende systeem – gaat verder dan wat een bewerker zou mogen doen?

  2. Is een deel van de vraag eigenlijk niet: hoe heeft FindFace toegang gekregen tot de gegevens van Vkontakte en is dat wel legaal?

    Als dat tegen de regels is lijkt mij de rest van de vervolgstappen ook niet correct. Verder kan een dergelijke optie ook voordelen bieden en het werk voor oplichters moeilijker maken (om met foto’s van derden te werken).

  3. Dit is meer iets om andersom naar te kijken. De persoonsgegevens zijn niet alleen in de vorm van de foto zelf (waarop gezocht wordt), maar ook in de resultaten. Het idee van zoeken is normaal gesproken om dan meer informatie over de persoon op de foto te weten te komen. De zoekresultaten zijn dus praktisch persoonsgegevens (zelfs zonder additionele informatie – als een telefoonnummer een persoonsgegeven is, dan is een foto dat ook). VKontakte verwerkt de candidaatresultaten (persoonsgegevens) op een systematisch en bedrijfsmatige wijze, en zal daarvoor toestemming moeten hebben (van de persoon die gezocht wordt), en de zoeker kan geen toestemming geven voor het gebruik van (candidaat)resultaten. Aan de hand van regels mbt. aanmerkelijke marktmacht zal dat niet snel als algemene voorwaarde kunnen. Technisch gezien zou er dus een opt-in moeten zijn in de trant van “ik wil dat ik gevonden kan worden met findface”

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.