Deze week ben ik met vakantie. Vandaar zoals elk jaar een serie gastposts. Vandaag Michel Arts over Eindeloos Spotify op een netneutraal internet.
Ongeveer een jaar geleden was in het nieuws dat KPN moest stoppen met het aanbieden van ‘Eindeloos Spotify’. Wat was er ook al weer aan de hand? KPN bood een Spotify-abonnement aan waarvan het datagebruik niet ten koste ging van de databundel. Aanvankelijk stelde de Autoriteit Consument & Markt (ACM) dat op een dergelijke losse dienst (je kon ‘Eindeloos Spotify’ ook gebruiken in combinatie met abonnementen zonder databundel) de netneutraliteitsregels in de telecommunicatiewet niet van toepassing waren. Nieuwe beleidsregels van de minister van Economische Zaken scherpte de interpretatie van deze regels aan. Voortaan zouden ze ook van toepassing zijn op combinaties van losse diensten en internettoegang. Losse diensten zijn alleen nog maar uitgezonderd als ze niet in combinatie met internettoegang worden aangeboden.
Een van de netneutraliteitsregels is het verbod op prijsdiscriminatie: een aanbieder van internettoegangsdiensten mag zijn tarieven niet afhankelijk stellen van diensten of toepassingen die via het internet gebruikt of aangeboden worden. Het buiten de databundel laten vallen van het gebruik van Spotify is een vorm van prijsdiscriminatie. Als je een andere (muziek)dienst gebruikt gaat dat immers wel ten koste van je databundel. Vlak nadat de nieuwe beleisregels gepubliceerd werden stelde de ACM in een brief aan KPN dat zij geen nieuwe abonnementen meer met ‘Eindeloos Spotify’ mocht aanbieden. Bestaande contracten mocht KPN wel voortzetten omdat deze op uiterlijk 1 mei 2017 aflopen.
Sinds 30 april van dit jaar geldt er een Europese netneutraliteitsverordening. Hierover is al veel discussie geweest. Vorig jaar schreef Arnoud op dit weblog al een artikel over de vraag of ‘Eindeloos Spotify’ volgens deze verordening wel is toegestaan. De definitieve tekst van de verordening was toen echter nog niet bekend. Hij kon in de conceptverordening geen bepaling vinden op grond waarvan prijsdiscriminatie zou zijn toegestaan.
Intussen is de netneutraliteitsverordening in werking getreden. We kunnen nu dus nagaan of KPN ‘Eindeloos Spotify’ weer mag aanbieden. Dit komt dus neer op de vraag of prijsdiscriminatie nu wel is toegestaan. De Nederlandse regering is van mening dat prijsdiscriminatie ook volgens de nieuwe regels verboden blijft. In tegenstelling tot een richtlijn hoeft een verordening niet ge??mplementeerd te worden in de nationale wetgeving omdat een verordening rechtsstreeks van toepassing is. Toch moeten nationale wetten vaak wel aangepast worden aan zo’n verordening. Een wetsvoorstel tot aanpassing van de telecommunicatiewet aan de netneutraliteitsverordening ligt op dit moment bij de Eerste Kamer. Dit wetsvoorstel schrapt de nationale netneutraliteitregels. Aanvankelijk zou ook het verbod op prijsdiscriminatie geschrapt worden. Later diende de minister een nota van wijzigingen (een wijziging van een wetsvoorstel dat bij de Tweede Kamer in behandeling is) in waarin het verbod op prijsdiscriminatie toch gehandhaafd wordt. De minster was tot de ontdekking gekomen dat prijsdiscriminatie ook volgens de nieuwe Europese regels verboden is.
Hoe zit dat nu? Het derde lid van artikel 3 van de verordening bepaalt:
Aanbieders van internettoegangsdiensten behandelen bij het aanbieden van internettoegangsdiensten alle verkeer op gelijke wijze, zonder discriminatie, beperking of interferentie, en ongeacht de verzender en de ontvanger, de inhoud waartoe toegang wordt verleend of die wordt verspreid, de gebruikte of aangeboden toepassingen of diensten, of de gebruikte eindapparatuur.Alleen redelijke verkeersmaatregelen zijn toegestaan. De minister ziet hier een algemeen discriminatieverbod in. Dus prijsdiscriminatie is ook verboden.
Uiterlijk op 30 augustus moet de BEREC (de samenwerkende Europese toezichthouders op het gebied van telecommunicatie) met richtlijnen komen waarin staat hoe zij de netneutraliteitsverordening interpreteert. Er is een consultatie geweest waarbij belanghebbenden hun standpunt konden indienen. Het startpunt voor deze consultatie was een concept met richtlijnen van de BEREC. In dit concept kiest de BEREC voor een genuanceerde benadering: prijsdiscriminatie is niet altijd verboden. Alleen “A zero-rating offer where all applications are blocked (or slowed down) once the data cap is reached except for the zero-rated application(s)” is volgens de BEREC altijd verboden omdat dit in strijd is met het derde lid van artikel 3 van de verordening.
De BEREC baseert haar beleid m.b.t. prijsdiscriminatie vooral op het tweede lid van artikel 3. Daarin staat
Overeenkomsten tussen aanbieders van internettoegangsdiensten en eindgebruikers over commerci??le en technische voorwaarden en de kenmerken van internettoegangsdiensten zoals prijs, datavolumes of snelheid, en alle commerci??le praktijken van aanbieders van internettoegangsdiensten, mogen de uitoefening van de in lid 1 bedoelde rechten van eindgebruikers niet beperken.Hier wordt niet verwezen naar het derde lid van artikel 3 maar alleen naar het eerste lid. De BEREC concludeert
Article 3(2) clarifies that agreements between ISPs and end-users on commercial and technical conditions and the characteristics of IAS such as price, data volumes or speed, and any commercial practices conducted by ISPs are allowed, but shall not limit the exercise of the rights of end-users laid down in Article 3(1).en hieruit trekt zij dan weer de conclusie dat prijsdiscriminatie niet in alle gevallen verboden is.
Is een Nederlands verbod op prijsdiscriminatie dan in strijd met de netneutraliteitsverordening? Naar mijn mening niet. Het tweede lid van artikel 3 stelt alleen maar dat overeenkomsten en commerci??le praktijken niet in strijd mogen zijn met het eerste lid van artikel 3. Voor het overige laat de verordening deze materie ongeregeld en dat schept ruimte voor nationaal beleid. De BEREC stelt juist dat overeenkomsten en commerci??le praktijken zijn toegestaan als dit niet in strijd is met het eerste lid van artikel 3. Dat is toch net iets anders als wat in de verordening staat. Mijn conclusie is daarom dat een nationaal verbod op prijsdiscriminatie is toegestaan omdat regulering van tarieven niet het onderwerp van deze verordening is. Nederland mag dus haar regels behouden en Eindeloos Spotify blijft gewoon verboden.
Michel Arts heeft elektrotechniek gestudeerd aan de Technische Universiteit Eindhoven. Naast techniek gaat zijn persoonlijke belangstelling uit naar (de geschiedenis van) auteursrecht, mediarecht en telecommunicatierecht.
Een goede zaak, al is het alleen al omdat de ervaring uitwijst dat als er mazen in de wet zitten deze gebruikt zullen worden.
Nu alleen hopen dat dit stand houd bij het europese hof. De belangen zijn zo groot dat ik vrees dat die uiteindelijk een uitspraak gaan doen. En die zijn niet vies van een beetje activisme.
Hier speelt voor mijn gevoel niet alleen regelgeving rond netneutraliteit, maar ook rond concurrentie. Apple en Deezer zullen niet blij zijn met deze aanbieding, die het in Nederland toch al dominante Spotify bevoordeelt voor KPN-klanten.
Als songschrijver zou ik ook wel geïnteresseerd zijn in de financiële kant van deze deal, want het zou zo maar kunnen dat Spotify een flinke kickback moet geven aan KPN die ten koste gaat van wat overblijft voor de songschrijvers.