ABN Amro moet onderneming Project C, een beoogd deelnemer aan het wietteeltexperiment van de overheid, alsnog een zakelijke bankrekening geven. Dat meldde RTL Z vorige week. De rechtbank Amsterdam vonniste dat de bank zich niet kan beroepen op contractsvrijheid en het algemene beeld dat wietbedrijven een integriteitsrisico onder de Wft vormen. Daarmee kan Project C zich inschrijven voor het overheidsexperiment met legale wiet. Iets wat niet echt veel met ICT te maken heeft, maar ik noem het toch want ik zie mooie parallellen met blockchain-, bitcoin- en andere internetondernemers in gepercipieerd risicovolle sectoren.
In 2017 besloot het kabinet om regels te stellen voor experimenten met het gedoogd telen van wiet voor recreatief gebruik. Doel daarvan is om te bezien of en hoe op kwaliteit gecontroleerde wiet gedecriminaliseerd aan de coffeeshops toegeleverd kan worden (gesloten coffeeshopketen) en wat de effecten hiervan zijn. De experimenten worden onafhankelijk geëvalueerd, waarna het kabinet beziet wat het te doen staat.
Project C was een van de partijen die in wilde schrijven voor dit experiment, maar zij had daar een bankrekening voor nodig. Zonder bankrekening zakendoen is lastig, en in de context van wiethandel is bijvoorbeeld grootschalig schuiven met contante betalingen natuurlijk vragen om een raar imago. Men had dus geen keus dan een bankrekening te vragen.
ABN Amro (waar de oprichters van Project C al bij bankierden, vandaar de keus) wees de aanvraag echter af omdat zij de wietsector als een verhoogd risico ziet. Zij heeft als bank een zorgplicht onder de Wet financieel toezicht (Wft) om risicovolle ondernemingen te weren. Zij mag dus besluiten een bedrijf als C te weigeren, mede gezien haar contractsvrijheid als private partij. Daarop stapte Project C naar de rechter, omdat zij zo haar kansen op deelname aan dit experiment tot nul gereduceerd zag.
De rechtbank oordeelt dat ABN weliswaar contractsvrijheid heeft, maar dat zij als nutsvoorziening toch echt minder vrijheid daarin heeft dan andere ondernemingen. Een bankrekening is welhaast onmisbaar in het handelsverkeer, en een bank moet dus met een extra argumentatie komen waarom zij geen zaken met iemand wil doen. De analyse van het vergrote risico bleek slechts te bestaan uit algemeenheden over de sector van wietteelt en -handel, en er waren geen specifieke argumenten waarom Project C en haar geplande deelname aan dit experiment juist een vergroot risico zou geven. Daarmee heeft ABN haar argumentatie niet geleverd, en moet zij dus alsnog Project C een bankrekening geven. (Ze mag wel de voorwaarde stellen dat als het experiment toch niet doorgaat, de rekening mag worden geweigerd.)
Dit alles heeft met bitcoins en blockchain, of beter gezegd ICT, weinig te maken. Maar ik noem de zaak toch, want op de lijst die banken hanteren van risicovolle sectoren en ondernemingen staan naast wietteelt heel vaak ook dergelijke termen. Blockchain gaat over iets met witwassen, net zoals iets met wiet automatisch drugshandel betekent. Ik hoop dan ook dat een handige bitcoinondernemer nu ook een bankrekening gaat eisen.
Arnoud
Volgens mij was het een voorwaarde van dit experiment dat er niet meer via de achterdeur gehandeld mag worden, alles komt dus netjes in de boekhouding te staan en de geld stromen zijn te volgen. Als een bitcoin bedrijf ook al zijn geldstromen goed documenteert en dus niet grote geldbedragen verhandeld uit anonieme bronnen, dan zie ik ook geen probleem. Mogelijk wel iets introduceren om katvangers te voorkomen.
Ik zie de parallellen niet. Zou je die willen duiden?
Het probleem is dat alle banken dit beleid voeren en daardoor voor sommige beroepen/bedrijven hoe eerlijk je ook bent het onmogelijk is een zakelijke rekening te openen. Wat mij betreft is het dan ook een falen van de overheid dat men de banken voor de basis dienst (zakelijke) betaalrekening geen acceptatie plicht, tenzij er bewijsbaar iets mis is met de aanvrager, heeft opgelegd.
Zeker nu men wel gemeend heeft een cash plafond in te moeten voeren. Het is absurd dat mensen in bepaalde beroepen sectoren straks het werk onmogelijk gemaakt wordt omdat de bank contractsvrijheid zou moeten hebben. Erg goede zaak dus dat een rechtbank nu tot de conclusie komt dat banken daarin beperkt zijn vanwege hun nutsfunctie. Hopelijk houdt deze uitspraak stand.
(Iets waar ik overigens fel tegen ben, ik betaal alles contant, zelfs de laatste auto die ik kocht, simpelweg omdat het de bank niets aangaat waar ik mijn geld aan uitgeef. ING met zijn gerichte reclame plannen een paar jaar geleden heeft mij daar alleen maar in gesterkt.)
Mijn vraag zou dan zijn, geldt dit ook buitenlandse grootmachten in het betaalverkeer, zoals VISA, PayPal en Mastercard? Want zij hebben in principe een vergelijkbare nutsfunctie, en staan er om bekend zich erg snel op contractsvrijheid te beroepen. Neem Facebook’s cryptocurrency Libra als voorbeeld, ze waren er als de hazen bij om hun steun voor dit project in te trekken.
Dit is een bekend probleem in meerdere sectoren en ik heb er zelf ook ervaring mee. Zodra je iets gerelateerd doet aan gokken (bijv. het produceren van technisch geavanceerde poker tafels), wilt opeens niemand je een bankrekening geven.
ABN AMRO is de enige die er het gesprek over wilt aangaan, maar dan wel via een speciale afdeling die pas over meer dan 6 maanden tijd heeft (en dan moet het nog de hele molen door en maar duimen dat men het het dan accepteert).
DNB verschuilt zich ook achter contractvrijheid en weigert daarom op te treden. Het uiteindelijke resultaat is dat we maar een bankrekening in het buitenland moeten openen, maar dit wekt heel veel argwaan bij potentiële klanten die legale casino’s uitbaten.
Ik heb jaren terug daar een gesprek over gehad met een prostituee. Die vond het erg leuk dat de regering haar beroep gelegaliseerd had, maar was totaal nutteloos omdat ze steeds bankrekeningen moest wisselen.
Zakelijk kreeg ze niet en haar prive rekening was ook al bij twee banken gesloten omdat ze er op[ deeen of andere manier achter waren gekomen dat ze haar inkomsten uit prostitutie daarop stortte. Dus moest ze nu het geld ‘wit wassen’ of in een oude sok bewaren voor de banken ipv voor justitie. En daar deed de belastingdienst dan weer moeilijk over, want allemaal heel verdacht.
De Nederlandse overheid lijkt vooral heel goed te zijn in halve maatregelen nemen.