Gordon wil anoniem reageren online onmogelijk maken, maar is dat haalbaar?

Zanger en entertainer Gordon is een petitie gestart waarmee hij wil zorgen dat anoniem reageren op internetfora en sociale media niet meer mogelijk is. De SBS-presentator vindt dat mensen een identiteitsbewijs moeten indienen voordat ze een account kunnen aanmaken. “Ik wil ervoor zorgen dat er jurisprudentie komt waar andere collega’s die gestalkt worden of van wie naaktfoto’s worden verstuurd op terug kunnen vallen”, zei hij eerder. Dat gaat nog best eens een probleem worden.

De aanleiding lijkt te zijn geweest dat Gordon een nieuwe televisieserie was begonnen over zijn hondje, dat volgens deskundigen te ziek zou zijn daarvoor. “Wij zien op basis van de vele filmpjes en foto’s dat de fokker van dit hondje zich niet aan alle regels heeft gehouden”, constateert de Hondenbescherming op basis van de voorschriften van de NVWA. Dit gaf vele anonieme commentaren, waarvan een groot deel inderdaad te walgelijk voor woorden is. Bij lang niet alle fora krijgt Gordon daar wat tegen gedaan, en vanwege anonimiteit is het lastig die mensen zelf aan te pakken. Vandaar het plan.

De presentator ziet het als oplossing als mensen niet meer anoniem een online account kunnen aanmaken. Hij stelt bijvoorbeeld voor om inlogs te koppelen aan de DigiD of het BSN. Dat heeft natuurlijk enig effect: wie weet dat zhij te traceren is, zal zich enigszins inhouden bij het doen van al te rare commentaren. Dit zal alleen wel een wetswijziging vereisen: gebruik van BSN voor dit doel – of voorschrijven van DigiD inlog – is niet mogelijk af te dwingen enkel met jurisprudentie. En ook meer algemeen, het eisen dat men de klanten identificeert is iets dat in principe een wet eist.

Je kunt natuurlijk (Lycos/Pessers) eisen dat het platform geeft wat men heeft, zoals het IP-adres. Maar stel nu eens dat ook het BSN of de gegevens van de DigiD-inlog daarbij zitten. Dan heb je toch nog steeds dezelfde route? Je elimineert alleen de tweede stap naar de internetprovider die IP-adres naar abonnee kan vertalen. Heel veel effectiever lijkt me dat niet.

In uitzonderlijke gevallen kun je binnen de huidige jurisprudentie de platformaanbieder aansprakelijk stellen. Het Delfi-arrest uit 2015 bepaalde dat een website die zeer controversiële berichten plaatst en weet dat daar grove, onrechtmatige reacties op gaan komen, zelf aansprakelijk is voor de inhoud daarvan. Wel lijkt het Hof de lat redelijk hoog te leggen: niet bij theoretisch mogelijk strafbare zaken, maar evidente dat-kan-écht-niet doodsbedreigingen en uitspraken die “tegen de menselijke waardigheid” ingaan. Dat lijkt dan aan te sluiten bij de regel die we al kennen bij de Europese notice/takedowns: alleen bij evident onrechtmatige zaken moet je ingrijpen als hoster of beheerder – en nee, niet alleen bij klachten, ook als je er zelf achter komt. Als je het zo bekijkt, dan zegt het Hof dus, je moet je comments gewoon lézen en als je dat-kan-écht-niet zaken ziet, dan moet je ingrijpen. Lees je niet, dan is dat jouw probleem. En Delfi deed weinig, te weinig, om in te grijpen bij dergelijke reacties.

Indirect zou van zo’n aansprakelijkheid een dreiging uit kunnen gaan naar platformeigenaren: als je dát soort troep doorlaat, dan ben je kennelijk zelf aan te spreken, en iemand als Gordon zal dat ook met veel kabaal gaan doen. Dus dan maar beter daarop modereren. Dan krijg je natuurlijk meteen de discussie dat daarmee alle platforms alle negatieve uitingen zullen gaan weren – of stoppen met commentaar in het algemeen – omdat ze niet kunnen modereren op enkel de zeer ernstige gevallen. Ik heb met dat laatste altijd wat moeite gehad. Natuurlijk, vrijheid van meningsuiting is een groot goed maar het soort oprispingen waar we het hier over hebben, zijn die echt niet te onderscheiden van de serieuze kritiek wegens dierenmishandeling die met een tikje emotie wordt geplaatst?

Arnoud

18 reacties

  1. Lijkt me dat het probleem niet is of het meest frappante gescheld herkenbaar is, maar dat het een glijdende schaal is om dat af te grenzen. Wat nu een grensgeval is zal er na verwijdering van de zeer ernstige geven opeens bij contrast een stuk erger uitzien. Als je eenmaal die verantwoordelijkheid hebt dan kom je er bovendien ook niet meer vanaf.

  2. Het is vast wel te onderscheiden, maar om dat te doen moet je wel alle comments lezen. Als je een platform bent waar de berichten controversieel, dan zal elke report functie misbruikt worden door mensen die het niet eens zijn met een bericht. Al helemaal als er een automatische moderatie achter zit die een bericht verbergt na X meldingen.

    In mijn ogen is het dus bijna niet mogelijk om een platform te hosten waar bijvoorbeeld controversiele rechtse meningen worden gedeeld.

    – Alles altijd handmatig modereren is teveel werk.

    – Helemaal niet modereren is gevaarlijk als er wel een bericht tussen stond dat over de lijn ging.

    – Een report functie werkt ook niet. Of die wordt zoveel misbruikt dat je effectief weer een volledige moderatie hebt, of als de moderatie automatisch is dan wordt het misbruikt door tegenstanders om mensen te censureren.

    1. Waar komt dat ‘rechts’ vandaan? We hebben het hier over een platform waarop beledigingen en bedreigingen naar een bekende persoonlijkheid gestuurd worden. Dat heeft niets met politiek te maken. Verandert dat je opvatting, als je “controversieel” vervangt door “beledigend en/of bedreigend”?

      1. Ik behandelde deze discussie over modereren / anoniem reageren breder dan specifiek beledigen / bedreigen naar specifiek bekende persoonlijkheden. Het was niet mijn bedoeling om off-topic te gaan, alleen om het breder te trekken.

        Rechts had ik als voorbeeld gebruikt voor een onderwerp waar fora voor zijn, wat een onderwerp is dat in mijn ogen makkelijker dan andere onderwerpen uit de hand kan lopen en over een wettelijke grens kan gaan, daarnaast is het een onderwerp waar principle tegenstanders tegen zijn die mogelijk misbruik zouden kunnen maken van report functies.

        De lijn tussen controversieel en beledigend is heel dun bij sommige specifieke onderwerpen, sommige mensen zullen beledigd/gekwetst zijn als je een bepaalde mening hebt over hun cultuur. Bedreigingen zijn gewoon wettelijk verboden en hebben ook helemaal geen meerwaarde in (controversiële) discussies.

  3. Uit het nu artikel

    Hij wil dat de privacywetgeving wordt aangepast zodat nepaccounts niet meer gebruikt kunnen worden op sociale media. Ook wil hij de mensen die hem hebben bedreigd traceren en aanklagen.
    In de privacy wet wil hij een regel dat iedereen te traceren is. Omdat een paar trollen bagger schrijven moet iedereen 100% getraceerd worden?

    Ehhh nee dank je….

    1. Niet om het goed te praten, maar zo werkt dat nu eenmaal in Nederland. “Er bekent niemand dat diegene kauwgom op de leraar zijn stoel heeft geplakt? Hele klas moet nablijven!” “Er zijn een paar van de miljoenen mensen die het gebruiken overleden door het misbruik van xyz? Verbieden die handel!”.

  4. Dit soort knee-jerk reacties gaan ook echt helemaal nergens over. Net zoals de hele “alle websites en apps moeten een backdoor hebben voor de politie” gaat dit nooit het probleem oplossen: er zullen nieuwe fora worden opgezet, of andere manieren mogelijk gemaakt om alsnog anoniem commentaar te plaatsen.

  5. En hoe wil hij dat dan regelen voor websites buiten NL. Een legitimatie of een DigiD login delen, lijkt mij niet echt wenselijk of doenlijk. En wanneer je je BSN in moet vullen, wordt de BSN ineens interessant om te krijgen, zodat je jezelf als een ander kunt voordoen.

    1. Dit. ^

      En bovendien: wie garandeert een veilige omgang met je BSN? Voor hetzelfde geld ruikt een site geld en deelt je nummer met bijv. adverteerders. Natuurlijk mag dat niet, maar dat iets niet mag wil niet zeggen dat het niet gebeurt/gaat gebeuren.

  6. Is het wel mogelijk om dit op vrijwillige basis te doen? Dus een social network opzetten waar je alleen op mag als je je bsn / digid laat controleren. Dan kan iedereen die dat wil daar op en alle reacties zijn dan gekoppeld aan een persoon die te traceren is en dus ook verantwoordelijk is voor eventueel strafbaar zijn van zijn of haar uitspraken. (En scheef zal worden aangekeken door zijn omgeving bij niet-strafbare uitspraken die gewoon onsmakelijk zijn)

  7. Ik heb met dat laatste altijd wat moeite gehad. Natuurlijk, vrijheid van meningsuiting is een groot goed maar het soort oprispingen waar we het hier over hebben, zijn die echt niet te onderscheiden van de serieuze kritiek wegens dierenmishandeling die met een tikje emotie wordt geplaatst?

    Verkeerde vraag. De juiste vraag is: “Loop je echt niet de kans dat iemand je er over gaat aanklagen en je veel juridische kosten moet maken om voor de rechter te bewijzen dat het gewoon serieuze kritiek met een tikje emotie was?”

    1. Het probleem hierbij is dat rechtzaken kostbaar zijn, en dat zelfs als de rechtzaak volslagen kansloos is, het dus voor een rijk persoon of rijke organisatie een prima middel is om iemand de mond te snoeren — omdat zo’n zaak aanvechten niet te betalen is door de gewone persoon. Alleen al dreigen met zo’n zaak is vaak genoeg. Wat mij betreft is dit een vorm van misbruik van recht, en zou een rechter dus de discretie moeten hebben om in zulke gevallen werkelijk gemaakte kosten toe te kennen aan het slachtoffer, plus een ruime vergoeding voor eigen tijd en emotionele schade.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.