Internetproviders voorzichtig met doorberekenen van inflatie, maar mag dat wel zomaar?

Otto, the inflatable autopilot from the movie “Airplane.”

Telecombedrijven durven niet de volledige inflatierekening bij klanten te leggen, uit angst dat ze weglopen. Dat las ik bij Nu.nl maandag. Ziggo is de snelste stijger met een prijsverhoging van 8,5 procent, en schokkend voor mij was vooral dat de inflatie dus op 10% staat tegenwoordig. Het riep natuurlijk meteen de juridische vraag op: mag je je prijzen verhogen met een beroep op inflatie, en mag je als consumentklant opzeggen als dat gebeurt?

Vorig jaar blogde ik over het prijsverhogingsrecht van Ziggo, dat nogal wat ergernis opriep omdat het ineens aan lopende contracten werd toegevoegd. De achterliggende juridische regel is alweer uit 2015: telecomproviders hebben het recht om een regelmatige inflatiecorrectie toe te passen op hun tarieven, mits dit juist in de algemene voorwaarden van hun diensten staat. Dit op grond van een uitspraak van het Europese Hof van Justitie.

Normaal heb je als consumentklant een opzegrecht als een telecomleverancier de voorwaarden wijzigt. De prijs is ook een voorwaarde, en prijswijzigingen geven daarmee een reden tot tussentijdse (en boeteloze) opzegging. Alleen, het moet wel gaan om een negatieve wijziging in de contractuele relatie. En laat precies dat nu zijn waar de gewijzigde voorwaarden van Ziggo over gingen:

Ziggo heeft het recht om de vergoedingen en tarieven jaarlijks te indexeren tot een percentage gelijk aan de CBS consumentenprijsindex. Daarin wordt bekendgemaakt met welk percentage de prijzen stijgen. Als Ziggo de tarieven indexeert, vindt dat plaats op 1 juli op basis van de gemiddelde inflatie in het voorgaande kalenderjaar. Als de CBS consumentenprijsindex negatief is, worden de prijzen niet aangepast.
Dit is in lijn met dat arrest uit 2015, waarin het Hof bepaalde dat
een wijziging van de tarieven voor een [telecomdienst], die wordt doorgevoerd op basis van een beding voor tariefaanpassingen dat is opgenomen in de algemene verkoopvoorwaarden die worden gebruikt door een onderneming die deze diensten levert, volgens welk beding een dergelijke aanpassing afhankelijk is van een objectieve consumentenprijsindex die wordt opgesteld door een publieke instelling, geen „wijziging in de voorwaarden” vormt in de zin van deze bepaling, die de abonnee het recht geeft zijn contract zonder boete op te zeggen.
In stukjes uit elkaar: het moet dus gaan om een beding dat in de algemene voorwaarden staat. Staat het er niet, dan mag je de prijs niet indexeren. Staat het er wel, dan moet de verhoging gekoppeld zijn aan een objectieve index zoals bij ons door het CBS opgesteld wordt. Alleen dan ontsnap je als bedrijf aan die regel dat je een opzegrecht moet gunnen. En daar voldoet Ziggo dus aan.

Wat dan tegelijk weer raar is, is dat de indexatie verschilt per abonnement: bepaalde abonnementen gaan maar liefst 9% omhoog, anderen slechts een paar procent. Dat suggereert dat men niet slechts de prijzen weer bij de tijd wilde trekken, maar echt specifiek de inkoopkosten wilde doorberekenen. Tegelijkertijd: dat is eigenlijk precies wat een inflatiecorrectie is, de prijzen weer bij de tijd halen door ze aan te passen aan de kosten die nu gelden. En het zou absurd zijn om te zeggen dat Ziggo wél alles met exact 10% mag verhogen, maar niet de een met 1,6% en de ander met 9%.

Professor Marco Loos publiceerde in 2022 over dit onderwerp in de context van huurcontracten. Hij concludeert dat een verhoging die minder is dan het inflatiecijfer moet kunnen:

Deze impliciete grond van inflatiecorrectie wordt door het Hof van Justitie geaccepteerd. Wanneer de aanpassing echter niet automatisch gebeurt, maar een keuze van de verhuurder impliceert (de huurprijs kan worden aangepast met maximaal de verhoging van de consumentenprijsindex) is de impliciete grond van de aanpassing al wat minder duidelijk: gaat het hier nog steeds alleen om een inflatiecorrectie, of spelen wellicht ook andere motieven een rol? Daarmee lijkt hier het transparantievereiste wel te zijn geschonden, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat dit beding onredelijk bezwarend wordt geoordeeld: in dit geval kan de verhoging van de huurprijs voor de huurder mogelijk gunstiger uitpakken dan de inflatiecorrectie, maar in ieder geval niet ongunstiger.
(Wie een stilzwijgend verlengd contract heeft, mag natuurlijk elke maand al weg dus daar speelt de hele discussie niet.)

Arnoud

 

 

12 reacties

  1. Het grote probleem is alleen dat dit inflatie natuurlijk nog eens éxtra aantrekt, want deze prijsverhoging draagt weer bij aan de inflatie. Als bedrijven een inflatiecorrectie gaan toepassen zonder óók daadwerkelijk die extra kosten te maken, zorgt dat er voor dat de inflatie hoog blijft, waardoor volgend jaar bedrijven weer een inflatiecorrectie toepassen, waardoor de inflatie hoog blijft, etc… Daarmee is niet gezegd dat Ziggo als voorbeeld die kosten niet maakt, maar dan zou het argument moeten zijn dat ze die kosten maken en niet de inflatie op macro niveau.

    1. Inflatie kan inderdaad zelfversterkend werken, zeker als er automatische mechanismes aan gekoppeld worden om het te “compenseren.” Wat inflatie echter niet veranderd zijn schulden die in het verleden zijn aangegaan, daarmee is inflatie een manier om van de gigantische schuldenberg af te komen, die we over de laatste paar decennia hebben opgebouwt (alleen is die manier niet bepaald elegant te noemen). Huizenbezitters die in de jaren ’70 een hypotheekschuld hadden kennen het fenomeen… en voor de overheid is het ook een prima staatsschuldverdamper…

    1. De ISP moet de prijsverhoging tijdig aankondigen zodat de klant kan opzeggen voor de prijsverhoging ingaat. Dat is bij een abonnement dat je maandelijks op kunt zeggen vrijwel nooit een probleem.

  2. Bedankt voor je visie/uitleg op deze kwestie. Mag ik er een vervolg vraag over stellen? Deze komt voort uit de communicatie van de door jouw genoemde ISP: ik heb namelijk geen persoonlijke berekeningen ontvangen, enkel een verhoging van 5,00 (ergens in de AV staat dat je dan euro’s moet lezen) blijkbaar zijn € tekens in de communicatie duur.

    Als er bij verschillende klanten verschillende bedragen worden genoemd, hoe kan de klant dan zien wat/dat enkel de stijging door/van het algemene prijspeil wordt toegepast? Want zonder (persoonlijke? Of juist dienstspecifieke?) uiteenzetting kan de provider moeilijk aantonen dat het UITSLUITEND gaat om een prijsverhoging op basis van ConsumentenPrijsIndex.

    Is de tekst van de communicatie ‘prijs verhoging op basis van … is …’ dan al voldoende of heeft de telecomprovider dan ook nog de plicht om aan te tonen hoe dat tot stand is gekomen? Hoe laten ze zien dat ze OF alle klanten een op de afgenomen diensten berekende verhoging geven OF een ‘persoonlijke verhoging’?

    En hoe kan die klant dan nog controleren dat het geen mengvorm van prijsverhogingen (CPI en marktwerking) is, zeker als er in de latere uitleg door werknemers wordt gezegd dat ‘sommige verhogingen lager uitvallen door de concurrentie positie’ (https://community.ziggo.nl/t5/Ziggo-Updates/Ziggo-past-per-1-juli-2023-inflatiecorrectie-toe/bc-p/1159361/highlight/true#M1554)?

    Zou het ontbreken van die duidelijkheid kunnen leiden tot een ‘niet enkel op AV 10.4’ berustende verhoging, dus opzegbaar wegens wijzigen van voorwaarden?

  3. Je zou het ook kunnen zien als een correctie met de inflatie die tegelijk met een korting wordt doorgevoerd. +10% van inflatie, -8% van korting is ongeveer +2% samen. De twee stappen mogen afzonderlijk zonder twijfel wel, dus waarom zou de combinatie voor problemen zorgen?

  4. Mijn ogg viel op hetvolgende :

    “Als de CBS consumentenprijsindex negatief is, worden de prijzen niet aangepast.”

    Maakt dit het geheel geen nietig beding? Er is alleen een aanpassing in het voordeel van de leverancier, maar geen gelijkwaardig beding voor de comsument.

    1. Als je alleen de plussen pakt, maar niet de minnen, dan maak je de prijzen niet meer enkel bij de tijd. Stel je doet +5%, -5% en +5%, dan zit je afgerond op +5%, maar sla je die negatieve over, dan zit je afgerond op +10%, terwijl de inflatie effectief maar ongeveer de helft was. Als het in de voorwaarden zo staat, dan lijkt het mij dat een consument wél kan opzeggen. En staat het niet zo in het beding, maar voert de telco het wel zo uit, dan moet de consument kunnen opzeggen bij de eerste plus die wordt meegenomen na een overgeslagen min. (Of misschien al zodra een min wordt overgeslagen nadat daarvoor wel een plus was meegenomen. Want vanaf dat moment is de prijs dus hoger dan met de inflatie te rechtvaardigen.)

      1. “dan moet de consument kunnen opzeggen”

        Maar dat is dus niet het geval. Bestaat er überhaupt jurisprudentie over opzegging op grond van het niet in de prijs doorvoeren van een negatieve CBS prijsindex?

          1. Kortom, dergelijke prijsverlagingen zijn vooral te verwachten in gezonde markten, zonder monopolisten, waar aanbieders met elkaar concurreren (en zo de druk van de aandeelhouders kunnen weerstaan). Deze beleidsregel van ACM is niet in het voordeel van de consument terwijl consumentenbescherming volgens mij wél een van de specifieke taken is van de ACM.

            1. De beleidsregel staat gewoon te ver van de wet af. Je kunt natuurlijk altijd naar de rechter stappen. – Het begint gewoon met dat bedingen (waaronder de prijs) wettelijk (7.2tw) niet gewijzigd mogen worden, zonder dat men kosteloos mag opzeggen. – Dat werd gevolgd met de stelling (beleidsregel acm) dat als het voordelig (6.1) of neutraal (6.2) is voor de consument, dat het niet onder 7.2tw valt. Of als er een periodieke prijsverhoging in de overeenkomst is opgenomen (6.4). Maar een beleidsregel verandert de wet niet. – Hof van Justitie EU heeft bepaald dat een afgesproken prijswijziging voor een inflatiecorrectie geen grond is voor kosteloos opzeggen. Zie hier. – Maar dan nu als klap op de voorpijl, wél verhogen, maar niet verlagen?! Ik kan dat niet meer rijmen met de wet.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.