Rechter VS gaat onderzoek doen naar Google wegens verwijderde chatberichten

Amerikaanse rechter James Donato zegt Google te gaan onderzoeken. Dat meldde Tweakers maandag. De aanleiding zijn chatberichten die Google moedwillig heeft vernietigd, terwijl dat potentieel bewijsmateriaal was in een lopende rechtszaak tussen het bedrijf en Epic Games. Dat vond Donato niet leuk: “Ik ga tot op de bodem uitzoeken wie er verantwoordelijk is”, zo wordt hij in The Verge geciteerd.

De zaak an sich is best interessant, omdat het duidelijkheid kan geven in wat grote bedrijven met appwinkels mogen. Epic is de aanbieder van het populaire Fortnite, en wilde onder meer een eigen betaalsysteem toepassen:

Ruim drie jaar geleden sleepte Epic Games de mobiele techgiganten Apple en Google voor de rechter. Beide bedrijven werden ervan beschuldigd illegale monopolies te hebben met hun appwinkels, concurrentie in de weg te zitten en hoge commissies te vragen op in-appaankopen, waarvoor geen alternatieven beschikbaar zijn.

Tijdens de zaak werd duidelijk dat Google, net als heel veel bedrijven, een auto-delete heeft op alle interne communicatie. Dat is mede vanwege zorgen over rechtszaken. In de VS moet je namelijk bij een civiele zaak alle mogelijk relevante stukken overleggen aan de wederpartij (“discovery”) zodat beide partijen met open vizier strijden. Dan is een onhandig geformuleerde e-mail uit 2012 erg vervelend.

Het voelt als vernietigen van (potentieel) bewijs, maar het is een staande regel dat als jij beleid hebt met objectieve criteria wat er weg gaat en wanneer, je niets verkeerd doet als je dat beleid uitvoert. Bijvoorbeeld: “alle mail van een ex-werknemer gaat weg 30 dagen na uitdiensttreding”.

Wanneer een rechtszaak eenmaal loopt, ligt dat natuurlijk anders. Dan mag potentieel bewijs absoluut niet worden weggegooid of vernietigd. In het jargon zit er dan een “litigation hold” of “legal hold” op zo’n stuk. (Het is open voor debat wanneer een zaak ‘loopt’, is dat vanaf de eerste blafbrief, pas na ontvangst dagvaarding of misschien zelfs vanaf wanneer je had kunnen dan wel moeten weten dát er een blafbrief of dagvaarding aan gaat komen. Dit verschilt per staat en ga hier alsjeblieft niet zelf mee knutselen.)

Gebruikelijk is dat de advocaten (of bedrijfsjuristen) aangeven wat er bewaard moet worden, omdat zij weten waar de zaak over gaat en de wet het beste kennen. Bij Google is het opmerkelijk genoeg de werknemer die het schuifje legal hold aanzet bij de chat en e-mail, wat er dus toe kan leiden dat ceo Sundar Pichai dat niet deed terwijl er al een rechtszaak liep.

Het ging ook mis bij een ander punt: Pichai gaf aan dat hij soms documenten als “privileged” markeert om te voorkomen dat ze in handen van de wederpartij komen. Privilege wil zeggen dat het vertrouwelijke communicatie tussen advocaat en cliënt betreft – daar mag de andere partij uiteraard geen inzage in hebben. Dat labeltje ergens op plakken is dus best wel een stap, en misbruik daarvan maken om spullen weg te houden zeer zeker niet de bedoeling.

Gezien de feiten snap ik best dat rechter Donato boos is. Hij spreekt van “een frontale aanval op de eerlijke rechtspraak”. “Ik ga tot op de bodem uitzoeken wie er verantwoordelijk is”, aldus Donato.

Wat hij precies kan doen om dat onderzoek uit te voeren is iets minder duidelijk. Hij heeft geen onderzoeksafdeling en kan ook de politie niet instrueren om iets te gaan doen. Hij kan wel dingen doen als als de advocaten van Google instrueren om nu álle documenten te geven en daar een onafhankelijk onderzoeker op zetten die zegt wat er echt advocaatcorrespondentie is, bij ieder onjuist gelabeld document krijgt de advocaat persoonlijk 1000 dollar boete. Hij kan ook een advies aan de beurstoezichthouder FTC geven dat die eens heel goed moeten kijken wat Google allemaal uitspookt, of de Orde van Advocaten aanraden dat ze alle Google-advocaten een fikse waarschuwing geven.

Arnoud