“Het weefsel van de werkelijkheid brokkelde af”, aldus de Britse acteur Tessa Coates toen ze de iPhone-foto bekeek waarop ze een trouwjurk paste. Niet zonder reden – klik op de thumbnail om haar foto te bekijken. Coates kijkt in drie spiegels, en in elke spiegel staan haar handen anders. Wat betekent dat, vroegen velen mij, voor de bewijskracht van foto’s?
Apple Insider legt uit:
Coates was moving when the photo was taken, so when the shutter was pressed, many differing images were captured in that instant as the camera swept over the scene, since it was a panoramic photo capture. Apple’s algorithm stitches the photos together, choosing the best versions for saturation, contrast, detail, and lack of blur.Het achtergrondartikel van PetaPixel gaat meer in op de details. De kern is dat een foto dus al lang niet meer is dan een registratie van het licht dat op de sensoren valt, maar dat met allerlei technieken het beeld wordt aangepast om zo goed mogelijk te passen bij wat we verwachten van een camera.
Een heel extreem voorbeeld kwam dit voorjaar in het nieuws toen bleek dat Samsung’s camera bij detailfoto’s van de maan gewoon een andere afbeelding van de maan erin zet zodat het mooier lijkt. Samsung omschreef dit als “effectively remove noise and maximize the details of the moon to complete a bright and clear picture of the moon”, maar voor mij is een rondje uitknippen en een eerder gemaakte superfoto erin schuiven toch iets anders. Dat gezegd hebbende: het is en blijft een foto van de maan.
Ook de foto van Coates hierboven is in zoverre echt dat ze echt zo stond en dat die spiegels echt die reflectie gaven. Het zijn alleen drie verschillende reflecties die nu samen op de foto stonden.
Betekent dit nu dat we voortaan foto’s het raam uit kunnen doen in het bewijsrecht? Welnee. Juristen zijn conservatief – we luisteren ook nog steeds naar getuigen, ondanks dat er gebouwen gevuld kunnen worden met onderzoeken die aantonen hoe onbetrouwbaar die zijn en hoe foutgevoelig het afnemen van een verhoor kan zijn.
Het komt in de praktijk zeer zelden voor dat serieus getwijfeld wordt aan de echtheid van documenten zoals foto’s. Het wordt regelmatig geopperd, maar in Nederland accepteert de rechter geen argumenten van het soort “foto’s kunnen eenvoudig gemanipuleerd dus daarom mag u niet naar deze foto kijken”. De vraag is: waaruit blijkt dat déze foto is gemanipuleerd. Het aantal vonnissen waarin daadwerkelijk serieus zulke manipulatie aan de orde is, is volgens mij op éen hand te tellen (en dan bedoel ik niet binair tellend, grapjassen).
De discussie gaat vrijwel altijd over wat het bewijs impliceert. Wat betekent deze clausule, wat gebeurt er op deze foto, laat deze log echt een inbraak zien? Vaak zijn feiten voor meerdere interpretatie vatbaar. Iemand steekt zijn hand op – vraagt hij aandacht, gaat hij slaan, weert hij af? Die discussie verandert niet omdat de iPhone foto’s aan elkaar weeft voor een mooier beeld.
Arnoud
Ik leg vaak aan niet-juristen uit dat “bewijs” in de rechtszaal iets anders is dan “bewijs” in de wiskunde. 🙂
Nu is het ook zo dat digitale foto’s ook EXIF informatie bevatten die vertellen welke camera de foto heeft genomen met allerlei andere technische details. Daarmee kun je zien of de foto is bewerkt nadat deze van de camera is gedownload. En of de camera zelf bepaalde handelingen uitvoert om de foto te “verbeteren”. Zelf heb ik een SONY DSC-HX400V die ook GPS-informatie opslaat zodat ik kan zien waar ik deze heb genomen. Maar ik weet ook dat een upload naar Google Drive of OneDrive ervoor kan zoeken dat de foto door AI iets verder wordt verbeterd omdat Google/Microsoft gebruikers mooiere resultaten willen geven. Geen idee in hoeverre dat gebeurt. Geen idee of ze ooit op dit gekke idee gaan komen. Sowieso ook de vraag in hoeverre foto-software in de toekomst ook ingebouwde AI gaan krijgen om foto’s mee te “verbeteren” en het is best wel eng hoe goed computers tegenwoordig objecten in foto’s kunnen detecteren. (Nou ja, mijn Chihuahua wordt nog steeds gezien als een kat door deze AI.) Maar wat dit lastiger gaat maken is de vraag wie er de auteursrechten hebben indien deze software verbeteringen aanbrengt. De Samsung maanfoto’s gebruiken immers een gedetailleerde foto van de maan, maar wie is de auteur van die foto? En ben ik nog wel de auteur als ik zelf een foto van de maan maak? Is een foto van de maan eigenlijk wel auteursrechtelijk te beschermen? Kan ik Samsung aansprakelijk stellen als ik een object fotografeer dat voor de maan vliegt en de Samsung camera haalt die weer weg? Dit is een onderwerp dat heel veel vragen kan opleveren. 🙂
Ik neem aan dat die exif info ook gemakkelijk te editen is? En het dus eigenlijk niets zegt als die matcht met het bewijs dat je wilt leveren door die foto?
Als AI een gewenste foto kan genereren, kan AI daar toch ook de gewenste meta-data bij genereren?
Foto’s manipuleren gebeurde al in de tijd dat fotografie een chemisch proces was. Manipuleren van digitale beelden is makkelijker en tegenwoordig kan de AI ook nog een handje helpen. Maar rechters hebben de taak om bewijsmateriaal te wegen en het is altijd mogelijk geweest om de echtheid van een bewijsstuk (gemotiveerd) te betwisten.
Een digitale foto bevat artefacten van de programma’s waarmee het bewerkt is. Daarmee is beeldmanipulatie en vervalste EXIF data te herkennen. En op het moment dat iemand een vervalste foto als “echt” probeert te slijten begaat deze persoon een strafbaar feit.
Hoe wanhopig moet je zijn om een vervalst bewijsstuk bij een rechtbank in te dienen?
“”foto’s kunnen eenvoudig gemanipuleerd dus daarom mag u niet naar deze foto kijken”. De vraag is: waaruit blijkt dat déze foto is gemanipuleerd.”
De verdachte zegt niet, dat ze gemanipuleerd zijn, hij zegt dat een foto een bewijsmiddel is, waarmee dat kan. Vervolgens moet vanuit de onschuldpresumptie de officier aantonen, dat de foto echt is. Tenminste, zo is het me geleerd.
Misschien ten overvloede: Er is fundamenteel verschil in bewijswaardering tussen civiel- en strafrecht.