Nederlanders die overwegen om met de nieuwe Apple Vision Pro deel te nemen aan het verkeer, maken zich schuldig aan roekeloos rijgedrag en dat is strafbaar, zegt Mark Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat. Dat meldde het AD onlangs. De minister dreigt met artikel 5, en dat voelt een tikje spannend.
Koos z’n kapstok, noemde ik dat artikel vroeger, maar Wegmisbruikers is zo leuk niet meer sinds die officier-af is (en de AVG uitgebreider werd nageleefd, maar dat terzijde). Het idee is dat je met artikel 5 alles kunt aanpakken dat concreet of dreigend gevaar oplevert, een kapstokartikel waar alle mogelijke gedragingen aan opgehangen kunnen worden.
Een mogelijk gevaarlijke gedraging is “een televisie voor je ogen binden en hopen dat deze niet crasht of zonder stroom komt tijdens het besturen van een motorvoertuig”. Want dat is de kern van zo’n Vision Pro: het is geen bril met een AR-overlay met een en ander, maar een beeldscherm waar (door een interne camera opgenomen) beeld van de buitenwereld om je heen wordt getoond met een overlay met een en ander. Valt het ding uit, dan zie je dus niets meer.
Ik citeer even het AD:
In de gebruiksvoorwaarden van de Vision Pro geeft Apple aan dat de bril nooit gebruikt mag worden bij het besturen van een voertuig. Wanneer de bril in Nederland beschikbaar komt krijgen klanten een soortgelijke tekst voor hun ogen. Dat is nodig, want het aantal Nederlanders dat aangeeft de mobiele telefoon te gebruiken in het verkeer neemt al langere tijd toe, meldde verzekeraar Interpolis die dit al langere tijd in de gaten houdt. In een onderzoek van twee jaar terug gaf 71,5 procent van de Nederlanders aan het mobieltje wel eens te gebruiken tijdens het rijden of fietsen.Dat laatste was natuurlijk aanleiding om het in de hand houden van een telefoon apart strafbaar te stellen, artikel 61a RVV. De jurisprudentie daarbij is nogal breed: ook het klemmen onder je hoofddoek of het met klittenband aan je arm vastzetten van je telefoon is “vasthouden”. Gewoon op je schoot laten liggen is dat dan weer niet.
Het verschil? Bij de hoofddoek vond het Hof relevant dat je tussen het bellen door de telefoon moet pakken, bijvoorbeeld om op te hangen. Kennelijk is dat bij telefoons op schoot niet zo belangrijk, of is in die zaak dat argument niet aan de orde geweest. Het rekt de betekenis van “in de hand houden” wel een beetje op naar “zo meteen in de hand gaan houden”.
Een Vision Pro hou je niet in de hand, hij zit om je hoofd met een band. Dat was met die hoofddoek ook, en daarbij vond het Hof doorslaggevend dat je er geen handsfree interface bij hebt:
Op grond van de in de Nota van Toelichting genoemde gronden, is het hof van oordeel dat ook de onderhavige wijze van telefoneren door de betrokkene onder het begrip ‘vasthouden’ als bedoeld in artikel 61a RVV 1990 dient te worden begrepen. Immers, anders dan wanneer gebruik wordt gemaakt van hulpmiddelen die uitdrukkelijk bestemd zijn om handsfree te bellen, zal de betrokkene bij het daadwerkelijk gebruik van de telefoon deze handmatig moeten bedienen, terwijl deze zich aan het oor bevindt.Daar komt bij dat in 2019 door de minister is ingegaan op de vraag of smartwatches om de pols niet ook ‘vastgehouden’ worden, omdat je die ook handmatig moet bedienen. Nee:
Zoals hierboven al is opgemerkt valt het dragen van smartwatches en andere apparatuur, zoals internetbrillen, die zijn ontworpen om aan het lichaam te dragen, niet onder de definitie van het begrip «vasthouden». Een smartwatch dragen is dus niet verboden. Dit is verduidelijkt in de toelichting.Dit is alweer even geleden, maar ik vermoed dat men bij ‘internetbril’ dacht aan Google Glass (dus een bril met glas en daarop een projectie) en niet aan bijvoorbeeld de Oculus Rift, die net als de Vision Pro een scherm voor je ogen hangt. Ik kan bij terugzoeken op die term echt alleen referenties naar Google’s bril vinden.
De Vision Pro heeft dus géén handbediening nodig in de traditionele zin, zoals bij de telefoon onder de hoofddoek. Hij is ontworpen om aan het lichaam te dragen. Maar voor mij is dan toch doorslaggevend dat hij je zicht blokkeert en dus geen ‘bril’ is, zodat die uitzondering niet op zou gaan. Ik acht de kans dus reëel dat een rechter de Vision Pro toch een “telefoon” noemt en “om je hoofd doen” rekent onder “vasthouden”.
Arnoud
Maar wat is er mis met een Vision Pro dragen aan te pakken via het kapstokartikel? Zo’n kapstokartikel lijkt mij onder andere juist geschikt om (duidelijk) ongewenste gedragingen die eerder niet konden voorkomen (zoals nu er een nieuwe technologie is) aan te pakken. Ik zou denken dat dit toch geen moeilijkheden moet geven, aangezien in de gebruiksvoorwaarden staat dat autorijden ermee niet de bedoeling is.
Als dan na een paar jaar blijkt dat “regelmatig” mensen met een Vision Pro op gaan rijden en we willen verduidelijken dat dit echt niet de bedoeling is kunnen we de wet aanpassen om dat er specifiek in te zetten. Het verdraaien van de normale betekenis van “telefoon vasthouden” om het kapstokartikel te vermijden vind ik namelijk ook niet echt fraai.
Ik dacht dat een kapstokartikel via een rechtzaak wordt afgehandelt en het merendeel van de rest als Mulderfeit.
Ik denk dat de effecten voor verkeersveiligheid vrij evident zijn om gewoon artikel 5 te hanteren. Dit gaat niet om afleiding, maar ook over het actief belemmeren van het zicht. Zie dit filmpje voor iemand die een Apple Vision op de fiets gebruikt: https://youtu.be/I5puKFpjv4U Je ziet dat zaken echt als overlay worden neergezet, en dus het zicht kunnen blokkeren. En als je op 16 minuten kijkt, rijdt hij met een behoorlijke snelheid op een bocht af, en het scherm wordt even volledig zwart. Ja, je zou er YouTube of Netflix op kunnen kijken, maar ik denk dat de technische risico’s hier nog wat extremer zijn (een telefoon kun je laten vallen als je merkt dat je in gevaar zit).
Als mensen echt met zo’n Vision Pro op gaan rijden dan is dat toch een natte droom voor black-hat hackers?
Die kunnen dan dat ding overnemen, en er een lege kruising op projecteren met een groen stoplicht, terwijl er in het echt een rood stoplicht is.
Ik kan me zomaar een Dr. Who aflevering voorstellen waar een slechterik zulke apparaten overal aan de man brengt om er dan de wereld mee over proberen te nemen.
Vraag is hoe betrouwbaar die conclusies van Interpolis zijn. Uit de evaluatie van wijziging artikel 61a RVV 1990 van twee jaar geleden:
Hoeft niet noodzakelijkerwijs tegenstrijdig te zijn. Als 71.5% het mobieltje wel eens gebruikt, en ongeveer een derde verricht handelingen die niet zijn toegestaan dan kan het zijn dat er een grote groep is die het mobieltje wel gebruikt, maar voor handelingen die zijn toegestaan. Zoals het bedienen ervan als de mobiel in een houder zit.
Ik moet ook zeggen dat ik het criterium “vasthouden” alleen eigenlijk verkeerd vind. Het is duidelijk zo opgesteld om de opsporing te vereenvoudigen, in plaats van om daadwerkelijk gevaarlijke handelingen te verbieden. Ik mag blijkbaar wel een druk whatsapp gesprek voeren, voorovergebogen in mijn stoel met een hand op mijn toestel dat aan een gammele zuignap op mijn voorruit hangt, maar ik mag niet zonder mijn ogen van de weg te houden even snel mijn telefoon uit mijn borstzakje pakken omdat de veiligheidsgordel ongemakkelijk zit en het ongezien en zonder het scherm te ontgrendelen naast me in het opbergvakje leggen.
Dat laatste is dan heel expliciet verboden, want vasthouden, en voor dat eerste moet er naar dat kapstokartikel gegrepen worden omdat het niet expliciet verboden is. Ik begrijp het wel, maar ik vind uit principe dat het onjuist is om iets dat ongevaarlijk is te verbieden omdat je iets daaraan gerelateerd dat wel gevaarlijk is niet goed kan omschrijven of definieeren. Het voelt alsof je de verkoop van koksmessen gaat verbieden omdat er in het criminele circuit teveel mensen worden neergestoken maar daar niet direct iets tegen gedaan kan worden. Het afgeleid (en het rijgedrag dat daarvan het gevolg is) zijn is het probleem, niet het vasthouden van iets. Je mag tenslotte ook een pakje sigaretten of een zakje drop vasthouden.