Via Reddit:
Er is een aanbieder van een erg populair product X, waar regelmatig een nieuwe voorraad van komt die op first-come first-serve wordt verkocht. Ik heb een scriptje geschreven dat op een reguliere interval kijkt of er een nieuwe drop is, en zo ja, dat ik automatisch ingeschreven word. Maar niet iedere drop vind ik interessant, dus ik had inmiddels al enkele tientallen inschrijvingen “gewonnen”, maar nooit gekocht…. tot ik enkele dagen geleden door mijn inschrijvingen ging en een bepaalde drop zag die om wat voor reden dan ook niet zo populair was en na 2 maanden nog niet uitverkocht was (sommige drops zijn echt binnen minuten weg). … Maar nu werd ik na enkele dagen gebeld door de leverancier van X, en ze gaven aan dat ze wat ongebruikelijke activiteit in mijn account hadden gezien, omdat ik nagenoeg iedere drop als eerste in lijn was, maar nu ineens een impopulaire X wilde kopen.De constructie lijkt wat apart, maar er zijn ondertussen genoeg aanbieders (in specifieke niches) die hiermee een zeer succesvolle business hebben opgebouwd. Je creëert schaarste en aandacht met zo’n “drop” elke zo veel maanden, je kunt je benodigde productie vrij goed afstemmen en je krijgt de aandacht van “uitverkocht binnen 24 uur”.
Natuurlijk zijn er dan handige jongens (m/v) die hierop automatiseren. Zo ook hier. Omdat de inschrijving juridisch vrijblijvend is, is het risicoloos om dit zo aan te pakken. Je bent altijd de eerste, en als je niet hoeft dan kun je er gratis vanaf. Ideaal.
Ideaal, maar weinig ethisch misschien: het omzeilt het hele concept, en jaagt mensen weg die wél echt op die inschrijving zitten te wachten. Het verbaast me dan ook niet dat de leverancier op dit soort activiteit monitort en dan besluit dat ze geen zaken willen doen met zo iemand.
Als winkel ben je inderdaad in principe vrij om iemand als klant te weigeren. Huisregels helpen daarbij, en uiteraard mag je weigering niet in strijd zijn met basale regels zoals die van discriminatie. (En iets met automatisch weigeren op basis van profilering onder de AVG, nu niet relevant.)
Punt daarbij is wel: dat moet je vóór het sluiten van de overeenkomst doen. De wet biedt geen grond om een overeenkomst ongedaan te maken op basis van ongewenst gedrag of kenmerken van de persoon van de koper.
Meestal is het bij webwinkels zo dat je direct koopt. Je ziet een product, doet het in je mandje en rekent af. Tegen de tijd dat de winkelier iets van jou merkt, is de overeenkomst dan al tot stand gekomen. Ingrijpen “jou moet ik niet” is dus niet meer mogelijk.
Hier ligt dat anders: de inschrijving is vrijblijvend, dus er is dan nog géén overeenkomst. De verkoper mag dan op dat moment zeggen “nee, jou wil ik niet met je scriptje”. Mogelijk dat je dan in het systeem van de shop nog een bestelling kunt afronden, maar die mag de winkelier dan wél weigeren of ongedaan maken omdat dit vooraf gemeld is.
Terzijde: sommige winkeliers hanteren algemene voorwaarden met als strekking “Wij mogen wél de overeenkomst ongedaan maken als wij achteraf bedenken dat u een onplezier/ongewenst persoon bent”. Dat is te generiek en niet redelijk. Bij specifiek gedrag (denk aan valsspelen bij games) is dat wellicht nog mogelijk, maar het is vrij moeilijk om op voorhand zulk gedrag op te sommen.
Eén gedraging die in ieder geval niet kan, is “als u te vaak producten retourneert binnen de wettelijke termijn, gaan wij u weigeren”. Dat is namelijk in strijd met het consumentenrecht; een straf zetten op het uitoefenen van een wettelijk recht is niet toegestaan.
Arnoud
Ik ben wel benieuwd wat X nu voor product is.
Mensen die dit soort scripts maken zouden bij mij irritatie oproepen, dus was dat betreft kan ik me het gedrag van de winkel voorstellen.
Zoals Arnoud schrijft over dit soort aanbieders
Ik vind dat net zo goed ‘onethisch’ verkoopgedrag. En dat roept bij mij irritatie op.
Typisch een kwestie van ‘pot verwijt de ketel…’
De aanbieder doet op een ‘bijzondere’ manier zijn zaken, en vind het dan vervelend dat de tegenpartij dat ook doet. Tja, dat is nu eenmaal de consequentie van zijn eigen rare fratsen.
Het is jammer dat we niet weten om precies wat voor product het gaat. Sommige dingen zijn nu eenmaal alleen maar waardevol omdat ze schaars zijn en hebben van zichzelf geen intrinsieke waarde.
Bijvoorbeeld een “skin” in een online game; in principe kan iedereen die hebben want het is slechts een database-entry bij je account, maar het krijgt waarde (in dit geval status) als er maar weinig van beschikbaar zijn of je er iets moeilijks voor moet presteren of als het heel duur is.
Als een businessmodel voor een online game vind ik het ook op zich niet verkeerd als daarmee het spel zelf voor meer mensen toegankelijk wordt; de ontwikkelaars en servers moeten ergens van betaald worden tenslotte, dus als dat kan van mensen die graag rondlopen in een andere kleur harnas, of rijden in een ander model auto, dan lijkt me er niets mis mee.
Ik weet het ook niet. Stel dat het een handgemaakt uniek ding is, waar de ontwerper er per keer zeg 12 van maakt omdat het zo veel werk is per keer. Denk aan een kunstschilder of een houtmeubelmaker die geheel met de hand werkt. Zou je dan mogen snipen met een script?
Ik weet het niet. Ik reageerde met name op cg’s opmerking over onethisch verkoopgedrag. Zeker bij jouw voorbeeld van handgemaakte kunst of gebruiksvoorwerpen kan daar geen sprake van zijn; het is dan duidelijk waarom het schaars is en daar is niets onethisch aan.
Voor wat betreft dat snipen met een script..tja. Het is misschien niet helemaal eerlijk, aan de andere kant is het ook niet eerlijk dat iemand die geen baan heeft en de hele dag thuis zit er wel de tijd voor heeft om er snel bij te zijn, en iemand met een baan niet. Of wat als die goederen als gevolg van tijdzones voor jou midden in de nacht vrijgegeven worden en tegen de tijd dat je opstaat alweer uitverkocht zijn? En reserveer je er eentje voor jezelf, of heb je dat script zo draaien dat je gelijk onder 10 valse namen er 10 reserveert om die vervolgens voor een hogere prijs weer verder te verkopen? Het hangt zoals zoveel dingen af van de context, de omstandigheden en de achterliggende intenties.
Schaars, daar is inderdaad niet mis mee. Kunstmatig schaars (en daar leek het in deze vraag op) is echter een heel andere zaak.
Natuurlijk mag een maker zijn product kunstmatig schaars houden. Maar als het kunstmatig is, haalt hij zelf trucs uit om dat zo te presenteren, en heeft dan niet het morele recht om kopers die ook trucs uithalen te betichten van valsspelen.
Zeker niet het morele recht dan. Ik begrijp uit de reactie van MV hieronder wel dat het in dit specifieke geval een maatwerkproduct betreft waarover gesproken moet worden met een vertegenwoordiger. Ik weet nog steeds niet wat voor product het nu is, maar het klinkt in elk geval niet als een digitaal product.
Er zijn wat aanwijzingen in de commentaren in de reddit thread: “het is een gereguleerd product dus ik moet het onder mijn eigen naam doen. En zoveel exemplaren worden er nou ook weer niet van geproduceerd (zoals ik al aangaf: enkele tientallen per drop)” en “Ik heb een verkoopgesprek gehad met een vertegenwoordiger van het bedrijf. Omdat het een maatwerkproduct is bespreek je namelijk eerst de opties met elkaar.” en “het liefste zou ik niet meer bij dit bedrijf willen kopen, maar zij hebben een dusdanig dominante marktpositie, dat alternatieven moeilijk te vinden zijn”
Ik heb zelf geen idee wat het zou kunnen zijn en ik wil ook niet gaan raden (de vraagsteller zal het niet voor niets hebben geanonimiseerd), maar ik denk dat deze info een skin uitsluit.
Er moet beoordeeld worden of er een aanbod wordt gedaan. Dat er over een inschrijving wordt gesproken maakt niet dat de verkoper geen aanbod heeft gedaan. Je hebt er altijd handige verkopers tussen zitten die alle essentiële opsommen en vervolgens roepen dat het gaat om een uitnodiging tot onderhandelen, terwijl het gewoon gaat om een aanbod (2024/00148). Wat wel kan is dat een aanbod vrijblijvend wordt gedaan (art. 6:219 BW), maar daar gelden wel regels voor.