Ondanks een bevel van de rechtbank weigert de politie een onafhankelijk onderzoeker mee te laten kijken in haar informatiesystemen. Dat meldde Follow The Money vorige week. Dat voelt raar, iedere rechtbankserie leert je dat rechters zich dan geminacht verklaren en héle stevige boetes opleggen. Maar het Nederlands bestuursrecht werkt niet zoals Suits.
De achtergrond is kort samengevat als volgt. Activist Frank van der Linde werd in 2017 ten onrechte op de Contraterrorisme, Extremisme en Radicalisering-lijst gezet, en probeert sindsdien zijn naam te zuiveren. Met informatieverzoeken wil hij achterhalen waarom en waar die informatie vandaan kwam.
De rechter gaf Van der Linde diverse keren gelijk, bijvoorbeeld in april nog. Nu ligt er een nieuwe kwestie: de rechtbank benoemde een forensisch deskundige die de opdracht kreeg in de systemen van de politie te kijken, want “de rechtbank twijfelde namelijk aan de kwaliteit van de ‘zoekslag’ die de politie had uitgevoerd” aldus FTM.
Volgens de politie-korpschef is zo’n benoeming niet bindend, kennelijk omdat het gaat om een onderzoek naar gebruik van persoonsgegevens en dan de Autoriteit Persoonsgegevens als enige bevoegd is. De juridische redenering is denk ik dat de Awb een medewerkingsplicht kent bij bevoegd optredende toezichthouders (art. 5:20 Awb), en de rechtbank is nu eenmaal geen toezichthouder.
De AP noemt dit heel beleefd “mogelijk een misverstand”. Maar juridisch is het vrij duidelijk: ook bij het onderzoek door een rechtbankdeskundige (art. 8:47 Awb) geldt een medewerkingsplicht, namelijk art. 8:30 Awb. Hierbij geldt geen voorbehoud voor persoonsgegevens of politiegegevens.
Alleen heeft weigeren hier geen bijzondere gevolgen. Ja, de bestuursrechter mag dan “daaruit de gevolgtrekkingen kan maken die hem geraden voorkomen” (art. 8:31 Awb) maar dat is dan hooguit “ik vonnis dat u die gegevens wél heeft” of “u handelt in strijd met de wet door ze niet te geven”. De deskundige heeft dan nog steeds niets gezien, en Van der Linde is dan dus geen stap verder.
De normale gang van zaken is de dwangsom: een fors bedrag per dag dat je de deskundige niet zijn of haar werk laat doen. Dat kan in de Awb echter alleen bij het niet nemen van een besluit, niet bij het weigeren de deskundige te helpen.
In een andere zaak speelde hetzelfde probleem: een activist wil gegevens over haarzelf, en de korpschef weigert inzage. Daarin zie je ongeveer de grenzen van wat een rechtbank kan eisen:
de rechtbank draagt de korpschef op een nieuw besluit te nemen en daarbij het volledige verzoek van eiser te betrekken. Bij de nieuw te verrichten zoekslag dient de korpschef gemotiveerd uiteen te zetten op welke persoonsgegevens is gezocht, bij welke afdelingen zoekvragen zijn uitgezet, wat het resultaat daarvan is, of naar aanleiding van dat resultaat een nadere zoekslag is, en zo ja, wat deze zoekslag inhoudt.Als de korpschef dat nieuwe besluit – dus met die inhoud – niet neemt, dan staat daar een dwangsom op van 150 euro per dag tot 10.000 euro. Dat bedrag kan natuurlijk worden verhoogd als die nieuwe zoekslag, en dus het besluit, uitblijft. Maar als in dat besluit een beschrijving van het zoeken staat en de conclusie is “er is niets gevonden”, dan is dat conform de opdracht.
Je zou dus in theorie hier de constructie kunnen hanteren dat in het besluit de bevindingen van de gerechtelijke deskundige terug moeten komen. Dan kan de politie nog onderbouwen waarom die het fout had, of waarom er toch meer bij komt kijken. Maar dan ligt toch vast dat de deskundige hééft gekeken.
Arnoud
Zou je een civiele actie kunnen starten tegen de staat / de politie met als argument dat het niet meewerken aan de opdracht van de bestuursrechter om een forensisch deskundige te laten kijken in de politiesystemen een onrechtmatige daad is? Dan is bij niet meewerken een flinke dwangsom mogelijk.
In eerste instantie dacht ik “Zou een artikel 12 procedure in dit geval mogelijk zijn?” (Heerlijk cynisch, de Politie haar eigen misstanden laten onderzoeken, onder gerechtelijk toezicht.) Maar omdat dit hier een bestuursrechtelijke zaak betreft zie ik geen strafvordelijke insteek. Dwangsommen zijn al opgelegd en als die niet lijken te werken dan kan de klager overwegen om bij een volgende zaak te verzoeken om lijfsdwang (gijzeling) als dwangmiddel op te leggen… al verwacht ik dat een rechter daar niet snel in meegaat bij personen die uit hoofde van hun functie beslissingen nemen.
Tijd om weer eens een oud filmpje uit de la te trekken.
Zoek op Youtube naar “Don’t Talk to the Police” een lezing van een professor van de Regent University School of Law.
Dit geld in NL ook!
Kun je mij vertellen wat de relevantie van dat praatje voor de casus uit het artikel is? Ook waarop jij de relevantie voor Nederland baseert, de spreker baseert zich duidelijk op het recht van de VS. (Heeft al twee minuten verspild aan de video en vraagt zich af of de rest mijn tijd waard is.)
De onmiddelijke relevantie voor deze casus is mij ook niet helemaal duidelijk. Dit is duidelijk een zaak die gaat over de verhouding der machten en de “checks and balances” die uit verhouding zijn geraakt. Het is natuurlijk een schande dat de rechter blijkbaar geen verdere mogelijkheden heeft om de politie te dwingen op een fatsoenlijke wijze om te gaan met een burger die ten onrechte op allerlei lijsten terecht is gekomen. Ook een schande dat die korpschef dat soort handigheidjes probeert te gebruiken om onder het simpelweg zuiveren van de naam van een onschuldig slachtoffer uit te komen.
Voor wat betreft die video; het is wel een interessante, en alhoewel het duidelijk over het Amerikaans recht gaat zijn bepaalde onderliggende principes ook hier van toepassing.
Zoals een bevriend agent niet al te lang geleden nog tegen me zei “Gelukkig weten de meeste verdachten niet dat we met een enkel stuk bewijs eigenlijk maar zelden genoeg hebben, en gaan ze dan praten waardoor we dan meestal vrij snel dat tweede stuk bewijs hebben”.
Het is vooral een schande dat de baas (en de baas van de baas, etc) van die korpschef, die in het openbaar waarschijnlijk de mond volheeft over democratie en behoorlijk bestuur en respect voor de burger, niet optreedt.
De laatste paar maanden al voorbij zien komen: schending politiewet, avg, demonstratie recht, camera in beeld database, vrijheids van meninguiting. Daarnaast diverse gevallen overdreven geweld.
Het is een schande dat de politie zelf vind zich niet meer aan de wet te hoeven houden en lak hebben aan de rechterlijke macht. De politie lijkt compleet rogue gegaan te zijn en vragen nog steeds om meer bevoegdheden en budget.
En dat er blijkbaar niemand is die kan of wil optreden hiertegen.
Dit ondermijnt de democratisch rechtstaat waar men zo vol van is.
Simpel de politie is niet je vriend en handelt hier en ook op vele andere punten tegen de wet.
Alles wat je met ze bespreekt komt in een dossier (ook als je slachtoffer bent); kan en zal vervolgens tegen je worden gebruikt.
Daarnaast blijkt dus dat ze alles geheim voor je en de rechters houden.
Praat nooit met de politie!
“De normale gang van zaken is de dwangsom: een fors bedrag per dag dat je de deskundige niet zijn of haar werk laat doen.”
En dan nog: de werkgever betaalt dat wel. Als politieambtenaar heb je daar totaal geen last van. Een strafkorting op het loon zou beter werken. Een rare omissie in het Nederlands recht, dat je een rechtbank kunt minachten.
En het is een verschuiving van budget van ministerie A naar B. Als de dwangsom niet naar de klager gaat heeft die bij de overheid geen enkele zin.