Apple heeft zijn machtspositie misbruikt door oneerlijke voorwaarden op te leggen aan aanbieders van datingapps in de App Store. Dat meldde de ACM onlangs. En ja, het doet raar aan dat het specifiek gaat om datingapps terwijl het probleem algemeen is: de plicht tot gebruiken van Apple’s eigen betaalsysteem en een hoge commissie.
De reden dat het over datingapps gaat, is omdat de handhaving geïnitieerd is vanwege klachten van Nederlandse datingdiensten:
De kwestie draait om datingapps zoals Tinder, Lexa en Bumble. Als gebruikers van die apps bijvoorbeeld een abonnement nemen, dan wordt de betaling door Apple verwerkt. De makers van die apps willen dat ook andere partijen betalingen kunnen verwerken binnen Apples mobiele besturingssysteem iOS. Daarmee hopen ze ook goedkoper uit te zijn, want Apple vraagt 30 procent provisie over die betalingen.Is Apple machtig? Dat hangt af van de vraag wat de ‘markt’ is. In de mobieltjes- of zelfs smartphonemarkt is Apple hooguit een middenmoter. Maar als je bijvoorbeeld “high-end smartphones” als aparte markt ziet, is Apple ineens marktleider.
In deze zaak zag de ACM “de markt voor appstorediensten op het besturingssysteem iOS ten behoeve van datingappaanbieders” als de relevante markt. Apple wees op andere platforms en natuurlijk webapps en websites. De ACM had daar tegenover gesteld dat specifiek bij datingapps iedereen eigenlijk gewoon de app gebruikt, onder meer omdat je dan pushberichten krijgt en meer OS-functies kunt gebruiken.
En nou ja, in die markt is Apple met 100% marktaandeel de dominante partij. En als je zo machtig bent, dan gaan er andere spelregels gelden omdat je dan veel invloed op anderen kunt hebben:
Het door Apple gekozen exploitatiemodel leidt ertoe dat de datingappaanbieders als gevolg van de gedwongen betaalafwikkeling via de IAP-API beperkt worden in hun mogelijkheden om betaalmethoden te kiezen die zijn afgestemd op de wensen van hun gebruikers, wat een negatieve invloed kan hebben op hun dienstverlening aan de consument. Daarnaast zijn de gebruikers van datingapps vanwege de door Apple gehanteerde voorwaarden feitelijk klanten van Apple en niet van de datingappaanbieders zelf. Hierdoor worden datingappaanbieders ervan weerhouden een rechtstreekse klantrelatie op te bouwen met hun gebruikers. Apple verstrekt verder geen gegevens aan appaanbieders waarmee de identiteit van een klant kan worden vastgesteld.Dit is volgens de rechtbank een overtreding van het mededingingsrecht. Wie trouwens denkt dat rechters geen verstand van techniek hebben, mag eerst dit vonnis gaan lezen. Ik heb cursussen iPhone apps maken gelezen die mínder begrip tonen van SDK’s, API’s en het goedkeuringsproces van Apple.
De overtreding zit hem er in dat er enerzijds groot nadeel voor concurrenten ontstaat en anderzijds Apple niet echt een objectieve reden aandroeg waarom het op die manier moet werken. Meer dan “zo doen wij dat nu eenmaal en dat is goed voor de kwaliteit en de consument” kan ik er niet uit halen, en dat is simpelweg te weinig als je zo machtig bent.
De discussie is natuurlijk een tikje achterhaald door de Europese DMA-handhaving tegen Apple (met een miljardenboete in aantocht). Dat was het hele punt van de Digital Markets Act (die ik ooit het chagrijnige broertje van de DSA noemde): het mededingingsrecht is achteraf en vereist een evaluatie per geval. De DMA verbiedt het gewoon op voorhand.
Arnoud
Ik vind het vreemd om Apple als een markt op zich te zien.
Mensen met een high end telefoon is wel degelijk een andere markt dan mensen met budget telefoons en ik kan me voorstellen dat sommige dating apps (‘voor hoger opgeleiden’ zeggen ze dan) zich op een markt richt die overlapt met die eerste markt. En dan is Apple een machtige partij.
Daarnast is het ook zo dat voor een succesvolle dating app je een zo groot mogelijke userbase moet hebben om de kans op matches te vergroten. Een versplintering van de markt is funest voor dating apps. Waarmee Apple als grote, maar niet monopolie speler, een onvermijdbare machtige marktpartij vormt.
Maar ik stoor mij er nog steeds aan dat dit symptoom bestrijden is.
Het werkelijke probleem is dat door DMCA/EUCD eigendomsrechten zijn uitgehold. Apple bouwt een beveiliging in en oefent daardoor macht uit over producten die ze aan consumenten hebben verkocht. Het probleem moet – nu overal software in zit – fundamenteel worden aangepakt: Expliciete wetgeving dat als je een product koopt het jouw eigendom is en dat de fabrikant geen functionaliteit in mag bouwen die jou beperkt wat je met jouw eigendom mag doen.
Want waarom mag jij op jouw eigendom niet zelf buiten een store om een volkomen legaal verkregen dating app installeren? Dat heeft niets met kopieer bescherming te maken, dat is gate keeping op andermans eigendom.
Als ze macht willen uitoefenen dan verhuren ze die telefoons maar, maar dan ook met de verplichtingen die bij verhuur horen.
Ik zie de Apple App Store als monopolist waar het gaat om het aanbieden van software voor iOS (iPhone en iPad). Met de voorspelbare gevolgen als hoge marges, lage efficiëntie en een gebrek aan prikkels om haar klanten (hier met name de software leveranciers) goed te behandelen. Volstrekt begrijpelijk dat de ACM hier actie onderneemt.
Het probleem is niet de DMCA/EUCD perse. Het probleem is dat monopolistische koppelverkoop niet wordt aangepakt. Ooit was MS Word een los product, nu is het alleen beschikbaar via Office 365, met een lading aan extra “producten” waar de gebruiker nooit om gevraagd heeft, maar wel voor betaalt. DRM, met wettelijke ondersteuning, versterkt alleen maar de lock in.
Ik ben het met je eens dat consumenten wettelijke bescherming verdienen tegen vendor lock in. Dat kan het best op EU niveau gebeuren, want als EU kunnen we een economische vuist maken richting de VS.
Mijn issue met de EUCD/DMCA is dat het het omzeilen van de beveiliging verbiedt, omdat deze ook als kopieerbeveiliging wordt ingezet. De wetgeving wordt zo misbruikt door fabrikanten om zichzelf extra exclusieve rechten toe te eigenen die door misbruik van deze wetten beschermd wordt. Zonder deze wetten zouden we de beveiliging kunnen kraken om legale dingen met ons eigendom te doen.
Je hebt zeker een punt dat het niet het hoofd probleem is. Want zonder kom je in een wapenwedloop met hackers en als het niet lukt te hacken kunnen ze alsnog onredelijke eisen stellen aan wat je met je eigendom mag doen.
Sterker nog, ze hoeven alleen maar een lullig beveiligingetje in te bouwen en dan kunnen ze je gewoon aanklagen. En dit is veel weid verspreider, dit geldt ook voor bijvoorbeeld tractors om maar eens iets te noemen. Wat nog erger is, is de hele manier hoe de DMCA en EUCD tot stand is gekomen. Het amerikaanse congres was er tegen due toen heeft Lehman heeft bij de WIPO gelobbied om het aan verdragen toe te voegen om het alsnog er in te krijgen. En daarna heeft de US onder dreiging van invoerrechten andere landen gedwongen om het ook in de wet op te nemen.
Wat mij betreft staat die Bruce Lehman op de tijdmachine-lijst.
Een beetje geschiedenis voor de geïnteresseerden: https://www.techdirt.com/2023/11/03/twenty-five-years-of-the-dmca-some-good-but-mostly-bad/