Arjen Lubach, Jandino Asporaat en nog heel wat andere BN’ers schrikken zich rot: er is opeens een juicekanaal met vleugels opgestaan. Dat las ik bij Mediacourant. Het gaat om Sterren TV, dat met drones boven de BN’er-huizen vliegt. In veel video’s zijn de huizen, tuinen en de rest van de directe omgeving duidelijk herkenbaar.
Op Youtube is het kanaal inmiddels verwijderd wegens schending van de gebruiksvoorwaarden, maar Instagram heeft (nog?) geen maatregelen genomen. Sterren TV zelf ziet geen probleem met wat zij doet:
Allereerst is het belangrijk om te beseffen dat bekende Nederlanders, door hun rol als artiest, sporter of presentator, bewust een publieke status hebben aangenomen. Zij profiteren van hun bekendheid – financieel en maatschappelijk – en moeten daarom ook accepteren dat er publieke belangstelling is voor aspecten van hun leven buiten hun werk. Hun huis maakt daar, tot op zekere hoogte, onderdeel van uit.Men wijst op al langer staande praktijken zoals Bekende Buren dat ook vol staat met huizenfoto’s en natuurlijk de vele reportages over nieuwe huizen, verbouwingen en andere vastgoedperikelen van BN’ers.
In december blogde ik over de vraag wat te doen tegen een drone boven de achtertuin. Het probleem: “je mag niet vliegen boven privé eigendom” is geen juridisch houdbare regel. Dit is niet expliciet geregeld in de Nederlandse of Europese regels rond drones.
Waar de politie in de Telegraaf de uitspraak “Tuinen of afgesloten terreinen filmen mag uitsluitend met toestemming van de eigenaar” op baseert, is mij niet duidelijk. (Een proefproces of het erfvredebreuk is om boven een erf te hangen met een drone, zou ik wel een goed idee vinden.)
Wie hier wat tegen wil doen, moet dus met andere regels komen. Inbreuk op de privacy ligt voor de hand, en we kennen allemaal dat voorbeeld uit 2017 waarbij iemand de drone uit de lucht schoot. Die drone mocht daar niet vliegen vanwege de privacyschending die het gaf, maar de schade werd verrekend met de eigenrichting met de luchtbuks.
Er zijn ook mensen die een drone blaster overwegen, die met radioverstoring werkt en zo de besturing uitschakelt. Ik hzeg het maar even: drone blasters zijn illegaal, het verstoren van het radiospectrum is verboden.
Ik lees dat de Autoriteit Persoonsgegevens is ingeschakeld. Het is een leuke tentamenvraag of beelden van een huis als persoonsgegeven aan te merken zijn. Ik denk het hier wel, omdat ze nadrukkelijk worden verbonden aan de persoon die daar woont en daardoor herleidbaar worden.
Alleen speelt er hier nog iets anders: de AP mag niet optreden tegen journalistieke verwerkingen van persoonsgegevens. Dat zou de uitingsvrijheid in gevaar brengen en daar is de AVG niet voor bedoeld.
Je kunt je natuurlijk afvragen of hier sprake is van ‘nieuws’. Het daarbij leidende arrest is Caroline von Hannover II uit alweer 2012 en formuleerde vijf rechtsvragen om dit te bepalen bij nieuws over bekende personen:
- Is sprake van een “bijdrage aan een debat dat in de publieke belangstelling staat”, een “debate of general interest” in het jargon. Oftewel, wat voegt dit toe, waarom willen we dit weten?
- Hoe bekend is de persoon en wat is het onderwerp van het bericht? Hier komt de opvatting “Publieke figuren moeten meer tolereren” vandaan. Het maakt bijvoorbeeld uit of het gaat over een hooggeplaatst persoon in functie of ‘gewoon’ iemand in diens privéleven.
- Hoe de persoon waarover wordt bericht zich in het verleden heeft gedragen. Wie zelf eerder de publiciteit zocht, kan minder makkelijk daarna zich aan persaandacht onttrekken.
- De inhoud, vorm en gevolgen van de publicatie.
- De omstandigheden waaronder de fotos zijn genomen.
Arnoud
Wordt jouw antwoord op vraag 1 niet weerlegd door het feit dat dit soort kanalen razend populair zijn?
Welk debat is er over het huis van …? Of is die belangstelling onverhulde nieuwsgierigheid?
‘Het huis van ….’ past heel mooi in het debat over verdeling van welvaart in de samenleving, tweedeling in de samenleving, hoogte van salarissen, woningtekort, wijken met kansenarmoede/kansenrijkdom, wel of niet in huis nemen van bejaarde ouders, etc.
Ook kan een bepaald huis wijzen op discrepanties, bijvoorbeeld tussen een (bescheiden) publiek imago dat iemand uitdraagt en een exorbitante werkelijkheid, of tussen een zogenaamde voorkeur voor een boerderijtje op het platteland met in werkelijkheid een sjiek penthouse in de grachtengordel.
Maar er is geen gegeven dat de huizen waar men over vloog, van mensen waren die een significante rol in die tweedeling spelen. Of een discrepantie vertonen. Eens dat als iemand zegt zo’n gewone jongen te zijn gebleven en in klein rijtjeshuis thuis te voelen, en dan een enorme kast van 8 miljoen met drie zwembaden heeft, dat dán dronebeelden relevant zijn.
Het voelt gewoon te veel als zoeken naar nieuws. Het moet er wel zijn voordat je door iemands privacy heen mag.
Dat klopt, maar het is wel uitermate geschikt illustratiemateriaal om te laten zien dat je topvoetballer of influencer (ik zal nooit ’top’ met ‘influencer’ combineren) moet zijn om een aardig optrekje te kunnen betalen.
Of als je wilt, kun je betogen dat er helemaal geen woningtekort zou zijn als al die BN-ers hun 15-kamers-verspreid-over-3-gebouwen zouden splitsen in vier wooneenheden.
Dat vind ik een gezocht punt voor de algemene maatschappelijke misstand dat de huizenmarkt overkookt. Vooral: waarom moeten juist de topvoetballers en influencers die jij uitzoekt hun privacy opofferen zodat jij die misstand kunt bespreken? Wat heeft Joey Bravo of Enzo Knol te maken met de belachelijke huizenprijs, en waarom moet je nou net hun huis hebben als je eigenlijk stockbeeld zoekt voor “gewoon iemand met een heel groot huis”.
Mag ik zeggen: wat is er mis met een Midjourney-plaatje van een fictieve figuur met een kast van een huis, als het alleen gaat over kasten van huizen als probleem?
Als je in een journalistiek stuk het punt wilt makend dat bijna alleen BN-ers zich nog een kast van een huis kunnen veroorloven (en dat is valide maatschappelijke discussie) ontkom je er niet aan ook plaatjes daarvan te laten zien en de naam van die BNer(s) te noemen. Dan is een fictief plaatje gewoon duidelijk minder goed/minder relevant.
En als de maatschappelijke discussie meer algemeen is, kun je wellicht volstaan met een plaatje van een willekeurig groot huis en de opmerking ‘hiervoor moest de koper 8 miljoen neerleggen’.
Maar dan heb je twee overwegingen waarom je toch legitiem voor het huis van BN-er kunt kiezen: Ten eerste is er waarschijnlijk meer beeldmateriaal beschikbaar in databanken, en ten tweede zegt het de lezer meer als het een BN-er is en wordt het stuk daardoor concreter voor de lezer en daardoor relevanter.
Maar let op: ik heb het over echte journalistiek, niet over een klikbeet excuus om privacy te schenden.
Een midjourney plaatje voldoet niet, omdat dat geen concreet huis met een concrete prijs is, en dus inhoudelijke helemaal niets bijdraagt aan het stuk, wat een plaatje van een echt huis met een echte prijs wel doet.
Maar als je dan toch per se een foto van het huis van een BN’er wil laten zien, dan kun je die ook van Google Maps pakken, en hoef je niet een drone er boven te laten vliegen, toch?
De Fappening was ook héél populair. Betekent niet dat het legitiem laat staan legaal is.
Nu draai je het om (als ik je goed begrijp).
Er zijn vijf rechtsvragen die samen (helpen?) bepalen of iets legitiem is. Nou zeg jij, het eerste antwoord op de vraag is “nee”. Ik twijfel daaraan en dan stel jij “het moet wel “nee” zijn want het is niet legitiem” ?
Ik bedoelde te zeggen: het gegeven dat een onderwerp populair is of leeft onder de bevolking, is niet genoeg om te zeggen dat er “een debat dat in de publieke belangstelling staat”. Waaróm is dat debat er, wat voegt het toe voor ons als samenleving? Enkele nieuwsgierigheid naar een gegeven is niet hetzelfde als een debat inzake het gegeven.
Toch denk ik dat het voor bijvoorbeeld beroemdheden misschien juist wel al gauw een privacy issue is omdat er potentieel veel nieuwsgierige mensen juist over hun huis willen vliegen ook al gezien dit juicekanaal en je dan dus al snel het gevoel kan krijgen dat je geen privacy meer hebt in je eigen achtertuin.
Ik reageer nu even als drone operator.
De vraag die relevant is, zou moeten zijn, of de bewoner(s) van het object redelijkerwijze privacy mogen verwachten. Is het grondstuk begrenst met een heg van 80 cm hoog en kan men vanaf de openbare weg zonder problemen zien wat er gebeurd, zo kan je redelikerwijze geen privacy claimen. Heb je daarentegen een schuttig van 2 meter hoog en kan je zonder hulpmiddelen niet zien, wat er op het grondstuk gebeurd, dan heb je daar in principe ook met je drone niets te doen.
Aan de andere kant: Prominenten klagen vaak graag over papa(en/of mama)razzi, klagen echter even hard, als ze niet gevolgd worden.
Ik zelf heb de regel, dat ik niemand film of fotografeer (ook niet in het absoluut openbaar) in een positie of bij een handeling waarbij ik zelf niet gefilmt/gefotografeerd zou willen worden. Dat heeft iets met respect voor andere mensen te doen.
Hoeveel woningen hebben een achtertuin waar je zo maar in kan kijken. Heel heel weinig denk ik. Ik denk daarom dat vrijwel iedereen een privacy verwachting kan hebben van bovenaf gezien. Als je alleen een foto maakt van de voorkant van een huis zoals Google streetview dan is dat anders. Misschien zijn er in Europa ook wel zaken tegen Google of andere streetview leveranciers over hele specifieke situaties die al een voorschot geven op wat je wel en wat je niet mag publiceren aan beelden van een private residentie
In deze uitspraak werd het vliegen met een drone over een prive woning als een privacy inperking gezien.
https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:RBGEL:2016:7155
[quote]Het vliegen met een drone, zodanig dat een aan de drone bevestigde camera beelden kan maken van hetgeen zich in de woning van [gedaagde] afspeelt levert een ongerechtvaardigde schending op van de persoonlijke levenssfeer.[/quote]
Dit is een uitspraak die dateert van voordat er specifieke wetgeving over het vliegen met drones is ingevoerd. Dat gezegd hebbende, doet de rechter alleen uitspraak over een specifieke situatie (grof samengevat): Je mag geen drone gebruiken op een wijze die suggereert inbreuk te maken op de privacy.
In het algemeen is vliegen over achtertuinen dus toegestaan, mits je voldoende afstand van plaatsen waar mensen zich onbespied wanen (inclusief slaap- en badkamers) houdt. Natuurlijk hoor je ook rekening te houden met huisdieren, je mag ze niet met de drone opjagen. En misschien zijn er nog wel een paar andere onrechtmatige daden voor de dronebestuurder te bedenken.
Ook illegaal om te gebruiken, maar legaal om te kopen en bezitten zijn Class 3B lasers.
1 seconde in de lens en dan weet je zeker dat je niet meer bespioneerd wordt :/
Goedkopere sensoren overleven zelfs een lagere class waarvan het gebruik wel in het openbaar is toegestaan niet.
Je kan dan denk ik wel een civiele zaak verwachten over de schade die je veroorzaakt.
Op het gebied van lasers en het gebruik daarvan loopt men nogal achter mbt wetgeving. Iedereen kan met speels gemak een klasse 4 laser kopen en deze in een veel te kleine ruimte gebruiken. En dit zonder enige kennis van zaken. Veel mensen beseffen niet de gigantische risico’s en permanente oogschade die dit kan veroorzaken.
Ook klasse 3a of 3b lasers zijn al ruim voldoende om het CCD van een camera te slopen. En dat zeg ik uit eigen ervaring.
Die quote is natuurlijk tegen het belachelijke aan. Niet iedereen kiest er voor om bekende Nederlanders te worden. Als jij goed kunt voetballen en daarmee je brood kunt verdienen, moet je dus maar een baantje bij de lokale supermarkt nemen omdat je anders al je privacy weleens verliest. Wat een totale kulredenering. Juist thuis zou ook voor deze mensen hun safe place moeten zijn.
Bij vraag 1 is het natuurlijk wel zo dat je pas kunt bepalen of er iets van ‘general interest’ te zien is, nadat je met een drone gekeken hebt. Ik zie dus maar moeilijk in hoe je vliegen/filmen met een drone op basis van vraag 1 kunt tegenhouden (maar wel de publicatie van die beelden).
Immers, je weet niet of Lubach een hartvormig zwembad aan het bouwen is in zijn tuin, of met Trump zit thee te drinken, totdat je gekeken hebt.
Ah ja, dat is het “nieuws maken” dilemma. Dit komt ook aan de orde bij journalisten die strafbare feiten plegen en dan stellen dat ze een ernstige misstand willen onthullen, namelijk dat dit strafbare feit “zomaar” mogelijk was. Zeg maar Stegeman die op een militaire basis inbreekt en dan naar buiten rijdt met een Leopard 2-tank. Het dilemma: áls het lukt, dan heb je een misstand van jewelste. Als je niets vindt, dan heb je gewoon een misdrijf gepleegd.
We hadden dit in 2008 met Nieuwe Revu (bestaan die nog?) die ” wilden laten zien hoe makkelijk het is om binnen te dringen in mailadressen en dat vrijwel iedereen te hacken is. Zelfs iemand van de overheid.” te weten toenmalig staatssecretaris van Defensie Jack de Vries. Daar was geen bijzondere reden voor, anders dan dat je héél wellicht zou kunnen denken dat hij chantabel zou kunnen zijn omdat hij een vriendin had die bij Defensie werkte, en omdat in Alaska mevrouw Sarah Palin staatszaken deed via Yahoo mail. Dat was bij lange na niet genoeg voor dit zware middel.
Naar mijn gevoel moet je wel redelijk blijven. Strafbaar feit….misschien, maar er is natuurlijk wel een verschil in een 1 per jaar een drone-rondje over het Gooi maken en daadwerkelijk inbreken op een militaire basis of in email van ministers.
Als je niets toelaat, kom je ook nooit achter misstanden (of echte bijdragen aan het debat).
Maar ik had het over op basis van vraag 1 drone-vluchten zelf verbieden, niet zozeer over ‘nieuws maken’
Dat je op basis van vraag 1 publicatie van irrelevante beelden kunt tegenhouden geloof ik wel. Maar de drone-vluchten zelf (zelfs als de beelden niet bewaard/gepubliceerd worden) zijn ook storend voor de bekende Nederlander (lawaai, het ‘idee’ begluurd to worden), en vraag 1 is simpelweg irrelevant daarvoor, dat is het punt dat ik wilde maken. (vraag 4 trouwens ook).
Dus als het de bedoeling van BN-er is om publicatie van beelden tegen te houden, dan denk ik dat hij misschien wel iets kan met de AVG. Als het zijn bedoeling is drone-vluchten boven zijn huis tegen te houden, wordt het een heel stuk moeilijker.
Kan je hier niet iets met het verbod op filmen of foto’s maken op een niet publiek toegankelijke plaats. Daar wordt toch ook op gebaseerd dat je niet iemand zijn huis in mag fotortgraferen, kan dit niet doorgetrokken worden (of naar analogie worden toegepast) op tuinen.
Artikel 139f Met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van de vierde categorie wordt gestraft:
1°.hij die, gebruik makende van een technisch hulpmiddel waarvan de aanwezigheid niet op duidelijke wijze kenbaar is gemaakt, opzettelijk en wederrechtelijk van een persoon, aanwezig in een woning of op een andere niet voor het publiek toegankelijke plaats, een afbeelding vervaardigt;
2°.hij die de beschikking heeft over een afbeelding welke, naar hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden, door of ten gevolge van een onder 1° strafbaar gestelde handeling is verkregen.
Het eerste verweer is: “Een drone is niet bepaald stil, die moet je hebben horen aankomen.” En deze regel pakt alleen het maken van foto’s aan, niet de andere (geluid) overlast van drones.
Maar hij maakt geen beelden van de persoon, maar van de huizen toch? Dat geldt dit artikel niet.