Joodse organisaties klagen Google aan om AutoComplete-suggesties

joods-auto-aanvullen.pngGoogle is door een aantal Joodse organisaties aangeklaagd omdat de Franse versie van de zoekmachine te vaak automatisch het woord ‘juif’ (jood) zou suggereren bij het zoeken naar naar joodse mensen. Dat meldde Nu.nl gisteren. De omschrijving “de wet die de samenstelling van een databank met etnische gegevens verbiedt” gaf me zó veel jeuk dat ik er op Koninginnedag over moest bloggen. Want het gaat gewoon over de Wet bescherming persoonsgegevens, laten we het niet enger maken dan het is.

Die wet verbiedt inderdaad het aanleggen van databanken (bestanden) met ‘bijzondere’ persoonsgegevens, waaronder ethische afkomst, religie of ras. Je mag dus niet zomaar bijhouden of een bepaald persoon een Jood of een jood is (ja, dat maakt uit). Uitgezonderd enkele nu niet relevante situaties heb je gewoon uitdrukkelijke toestemming nodig als je dat soort gegevens wil verwerken. En ja, de definitie van “verwerken” is zó breed dat Google’s bijelkaargooien en correleren er ook onder valt.

Er is één uitzondering die Google misschien kan helpen: als de gegevens door de betrokkene zelf duidelijk openbaar zijn gemaakt, is het verder verwerken daarvan minder snel een probleem. Zeggen dat de paus katholiek is, is dus niet verboden en je hoeft hem niet vooraf te vragen of je dat mag doen. Google haalt haar informatie uit openbare bronnen, en je mag in het algemeen denk ik wel aannemen dat als die bronnen tot een autocomplete-suggestie leiden, die bronnen legitiem zijn en dus zich op de betrokkene zelf baseren. Ik kan me moeilijk voorstellen dat iemand zijn Joodse/joodse identiteit geheim houdt terwijl Google het wél weet, en voldoende zeker van z’n zaak is om er een AutoComplete suggestie van te maken. Maar ik geef wel meteen toe dat het zeker geen gelopen race is met dit argument.

Als Google dit argument niet kan gebruiken en ook geen toestemming kan laten zien, dan hebben ze inderdaad een probleem. Het verweer “het is een automatisch proces” zal ze echt niet helpen, want het is hún automatisch proces en dat moeten ze maar privacytechnisch op orde krijgen dan. Ja, zo rolt de privacywet.

Ook het verweer dat zij slechts informatie van anderen doorgeven, zal niet opgaan. Bij een snippet met een zoekresultaat waarin staat dat iemand Jood is, zal dat wellicht nog helpen, want Google heeft geen controle over wat mensen op webpagina’s zetten. Maar over de AutoComplete-suggesties hebben ze wél controle. Dat hebben ze al vaak genoeg laten zien wanneer er weer eens “aanstootgevende of anderszins bezwaarlijke” termen geblokkeerd werden. Van porno tot torrent, er is heel wat waarbij de zoekmachine ineens geen suggesties meer heeft.

Dat mag, en zakelijk gezien is het verstandig voor Google (want tieten en piraterij zijn niet goed voor het imago), maar het leidt wél tot aansprakelijkheid voor hetgeen ze dan nog doorlaten. Zo werd het bedrijf in 2011 in Italië veroordeeld voor een autosuggestie van “oplichter” bij iemands naam. Ook in Japan werd gevonnist dat het automatisch suggereren van negatieve termen smaad opleverde (of privacyschending, het artikel is niet helemaal duidelijk).

Ik snap het punt van de aanklagers dus, en juridisch hebben ze zeker een goede kans. Ik blijf alleen wel steeds meer zitten met het gevoel dat de privacywet zo de innovatie wel érg in de weg gaat zitten.

Arnoud<br/> PS: dat nummer rechtsonder is op veler verzoek toegevoegd als referentie. Wie geen lange URL wil noemen in een paper of scriptie, kan volstaan met het AE-nummer en/of datum.