Eerste digitale burgerinitiatief naar Tweede Kamer

Het eerste digitale burgerinitiatief wordt vandaag bij de Tweede Kamer ingediend, meldde Nu.nl gisteren. Intrigerend, want in maart vorig jaar werd een e-petitie nog ongeldig verklaard omdat de handtekeningen digitaal en niet op papier gezet waren. Het reglement van de Commissie Burgerinitiatieven is in de tussentijd niet aangepast, dus waarom mag het nu ineens?

De crux blijkt te zitten in de evaluatie van deze regeling die eind november verscheen. Daarin blijkt dat de eis om inktstrepen op papier te verlangen bij petities echt een probleem is en nu eindelijk eens afgeschaft moet worden. Op zijn ambtenaars:

Continuering van de regeling voor onbepaalde tijd noodzaakt daarom te onderzoeken hoe de Kamer in de gelegenheid kan worden gesteld elektronische handtekeningen te verifiëren.

In de tussentijd gaat men over op een compromismodel: petities mogen zonder fysieke handtekeningen worden aangeboden, maar de commissie kan steeksproefgewijs mensen op de lijst alsnog een handtekening laten zetten. Voor de meelezende wiskundigen en statistici nog een interessante passage:

Deze steekproefsgewijze controle moet op basis van statistische regels minimaal 385 fysieke handtekeningen omvatten. Om ervan uit te kunnen gaan dat 95% van alle digitale steunbetuigingen juist is, mogen er in deze controlegroep maximaal 19 fouten zitten, dat wil zeggen de gegevens van naam, adres en woonplaats onjuist zijn. Dan kan met 95% waarschijnlijk- heid mogen worden gesteld dat het benodigde aantal steunbetuigingen van 40 000 geldig is. Het aantal van 385 handtekeningen is ook nodig als sprake is van 55 000 of 70 000 handtekeningen.

Ik hoor graag of dit klopt of niet 🙂

En ik zit me nu af te vragen of er een systeem denkbaar is waarbij je ook zonder deze steekproef petities kunt organiseren zonder het al te makkelijk te maken om frauduleus 40.000 namen te genereren. Ik vrees dat je toch altijd uitkomt bij een eis om te controleren.

Hoewel, hoe gaat dat eigenlijk bij papieren petities? De paar keer dat ik zo’n ding teken (ik heb namelijk een hekel aan zeehondjes, of eigenlijk aan mensen die mij op zaterdagmiddag vragen of ik dat heb) is dat volgens mij best onleesbaar.

Arnoud

Petitie Vroeg Op Stap vanwege digitale handtekeningen ongeldig

De petitie van actiegroep Vroeg Op Stap blijkt ongeldig, meldt onder andere Nu.nl. De groep wil vervroegde horecasluitingstijden wettelijk laten vastleggen, en had daarvoor een website opgezet waar sympathisanten hun handtekeningen konden achterlaten. Met 40.000 handtekeningen kun je dan een wetsvoorstel op burgerinitiatief indienen.

Vroeg Op Stap had er meer dan 120.000. De commissie burgerinitiatieven weigerde het voorstel echter toch naar de Tweede Kamer te sturen, omdat de handtekeningen niet op papier stonden maar elektronisch waren. Ze waren daarom niet rechtsgeldig. Dat blijkt ook in de bij Postbus 51-folder te staan.

Wat flauw.

Artikel 9 van het reglement van deze commissie eist dat een burgerinitiatief van haar 40.000 of meer sympathisanten de “naam, adres, geboortedatum en handtekening” verzamelt. Er staat “handtekening”, en dat moet je in principe inderdaad lezen als “handgeschreven handtekening”. Digitale handtekeningen zijn toch rechtsgeldig, denkt u nu. Klopt, maar die regeling is gemaakt voor handtekeningen in het vermogensrecht en het handelsverkeer tussen burgers. Contracten, akten en dat soort zaken.

Interessant daarbij is dat een digitale handtekening, of wat de wet dan noemt een elektronische handtekening, meer is dan alleen die moeilijke wiskunde met certificaten en zo. Een ingetypte naam kan namelijk een geldige digitale handtekening zijn. Daarvoor moet je naar het doel kijken waarvoor de handtekening nodig is. Bij een contract zou je zware eisen kunnen stellen, bij een blogpost heel wat minder. Die naamsvermelding onderaan mijn blogposts is dus een geldige digitale handtekening. Het doel daarvan is aan te geven dat ik auteur ben van die blogpost. En voor dat doel is in de context van bloggen het intypen van de tekst “Arnoud” voldoende.

Artikel 3:15c BW bepaalt dat de regeling over digitale handtekeningen ook buiten het vermogensrecht toepasbaar is, “voor zover de aard van de rechtshandeling of van de rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet.” Dit is bijvoorbeeld uitgewerkt in art. 2:13 Algemene Wet Bestuursrecht, dat zegt dat berichten tussen burgers en de overheid elektronisch mogen worden verstuurd tenzij er een specifiek wettelijk verbod of vormvoorschrift dat anders bepaalt. Artikel 2:16 Awb zegt dat een digitale handtekening geaccepteerd moet worden als deze “voldoende betrouwbaar” is voor het doel van het bericht waar de handtekening op staat.

Het doel van de handtekeningen op de petitie is uiteraard dat de commissie (steekproefsgewijs) kan verifiëren dat de handtekeningen echt zijn. Dat zegt commissievoorzitter Johan Remkes ook bij 3voor12: “Papieren handtekeningen zijn beter te controleren. Als we dat willen uitbreiden naar digitale handtekeningen, moet de Tweede Kamer eerst ons reglement veranderen.”

Die logica volg ik niet. Een elektronische lijst met ingetypte namen en adressen lijkt me een stuk beter te controleren dan handgeschreven namen en geboortedatums. De petitie van Vroeg Op Stap laat mensen naast hun naam en e-mail ook hun adres, postcode en woonplaats invullen. En daarmee zijn de gegevens prima te verifiëren. Sterker nog, het lijkt me juist beter om het op deze manier te doen dan de manier van de Postbus 51-folder. Het is niet eens verplicht om je adres in te vullen bij een papieren petitie!

Deze petitie afwijzen enkel en alleen omdat de handtekeningen geen onleesbare krabbels op papier zijn, vind ik dan ook bijzonder weinig vooruitstrevend. We willen toch een E-overheid?

Arnoud