Een lezer vroeg me:
In mei leerden we dat diverse gemeenten met nep-profielen actief zijn op sociale netwerken om burgers te volgen. Veel socialmedia hanteren echter een ‘real-name policy’ waarbij in de voorwaarden staat dat je je echte naam moet gebruiken. Hoe zit dat nu juridisch? Is de gemeente dan strafbaar (valsheid in geschrifte), is bewijs om die reden uit te sluiten en mag Facebook de accounts van die ambtenaren blokkeren?Het maakte nogal wat los toen we in mei erachter kwamen dat gemeenten burgers volgen op sociale media en daarbij zelfs onder nepnamen (niet als opsporingsambtenaar herkenbaar) opereerde. Of dat legaal was, blijft voor mij de vraag. Gemeentes opereren namelijk niet onder het wetboek van strafrecht maar onder de Algemene wet bestuursrecht, en die lijkt meer ruimte te bieden.
Dat gezegd hebbende, natuurlijk overtreedt zo’n gemeente de regels van Facebook als ze een account maken dat niet op de eigen naam van de betreffende werknemer/ambtenaar aangemaakt is. Facebook mag dus dat account sluiten, en hoeft geen rekening te houden met de opsporingsbelangen van de gemeente. De Albert Heijn mag ook een volgauto van de sociale dienst van haar parkeerterrein wegsturen wanneer Janny daar btw fraude komt plegen, pardon boodschappen komt doen met gekregen geld.
Strafbaar is het niet om gebruiksregels te overtreden. Facebook bepaalt niet wat strafbaar is natuurlijk. In theorie zou Facebook de gemeente mogen aanklagen voor wanprestatie (in een civiele procedure dus) en schadevergoeding eisen, maar die schade lijkt me nihil. Want het is geen valsheid in geschrifte om een account op valse naam aan te maken. Voor dat misdrijf gaat het erom dat je iets vervalst dat bedoeld is als bewijsstuk (een diploma, een creditcard, een ondertekend contract), en dat is het account niet.
Als burger kun je hier echter niets mee. Het is iets tussen Facebook en de gemeente wat die dienstverlener doet met de nepaccounts van die ambtenaren. Jij kunt daar zeg maar geen rechten aan ontlenen, en het tast ook de bruikbaarheid van de constateringen (wat jij dus zei of deed op Facebook) in het geheel niet aan.
Arnoud