Mag ik een snelheidsboete bij de gemeente declareren als hun bordje verkeerd was afgesteld?

| AE 13040 | Regulering | 31 reacties

Automobilisten die 20 kilometer per uur te hard over de Wittevrouwensingel in Utrecht rijden krijgen toch een lachend gezichtje te zien op een display langs de weg. Dat meldde de lokale Utrechtse krant DUIC onlangs (dank, Utrechtse tipgever). De snelheidsmeter van de gemeente, zo’n rood/groen gezicht-matrixbord, bleek namelijk verkeerd ingesteld: hoewel de maximumsnelheid daar 30 is, was het bord afgesteld op 50. Wat de tipgever me deed vragen, als ik dan een verkeersboete krijg, mag ik die dan verhalen op de gemeente wegens foute voorlichting?

Wa dâchie zelluf, zouden ze in Utrecht zeggen. Want natuurlijk is zo’n matrixbord geen verkeersbord (bord A3) en dus bepaalt het niet wat de maximumsnelheid is aldaar. Daar is het ook niet voor bedoeld, het bord geeft immers jouw actuele snelheid aan en niet de toegestane snelheid. In combinatie met de kleuren en het gezichtje is het in de praktijk een effectief middel om mensen hun snelheid te laten matigen.

Desondanks, je rijdt daar 50, het bordje is groen, jij denkt dat je goed zit en 5 meter verderop staat Agent Patrick en die bekeurt je voor te hard rijden. Waar sta je dan, juridisch? De boete is op zich terecht want de maximumsnelheid van 30 km/uur is daar rechtsgeldig tijdig aangekondigd (bord A01-30ZB). De uitweg is dan: de gemeente heeft deze boete te vergoeden, want zij heeft onjuist advies gegeven (“je rijdt 50, keurig”).

Een overheidsorgaan is in theorie aansprakelijk te stellen voor onjuist advies. De lat ligt wel erg hoog, hoewel het antwoord altijd afhankelijk van het geval is:

Eerst indien de belanghebbende in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs erop heeft mogen vertrouwen dat hem juiste en volledige inlichtingen met een bepaalde inhoud werden gegeven, kan plaats zijn voor het oordeel dat het verstrekken van die inlichtingen, indien deze onjuist of onvolledig zijn, onrechtmatig is jegens de belanghebbende en dat de gemeente deswege jegens de belanghebbende aansprakelijk is doordat deze door die onjuiste of onvolledige inlichtingen, kort gezegd, op het verkeerde been is gezet.
In gewoon Utrechts, pardon Nederlands: was het redelijk om te denken, dit bord klópt, de groene vijftig is een juist advies? Ik zou zeggen van niet, zelfs niet als je redeneert dat de gemeente toch wel weet hoe hard je in een bepaalde straat mag.

De belangrijkste reden voor mij daarbij is dat je net 500 meter terug een bord “zone 30” bent gepasseerd en dus zélf moet weten dat je er 30 mag. Dat is immers sowieso de regel in het verkeer, en er is geen verkeerssituatie waarin je binnenin een zone 30 toch 50 mag. Het bord kan dus niet kloppen, en ik zie dan ook geen redelijke grond om te denken “zou het dan tóch”.

Arnoud

Mag Facebook optreden tegen gemeenten met nepprofielen?

| AE 12787 | Regulering | 21 reacties

Een lezer vroeg me:

In mei leerden we dat diverse gemeenten met nep-profielen actief zijn op sociale netwerken om burgers te volgen. Veel socialmedia hanteren echter een ‘real-name policy’ waarbij in de voorwaarden staat dat je je echte naam moet gebruiken. Hoe zit dat nu juridisch? Is de gemeente dan strafbaar (valsheid in geschrifte), is bewijs om die reden uit te sluiten en mag Facebook de accounts van die ambtenaren blokkeren?
Het maakte nogal wat los toen we in mei erachter kwamen dat gemeenten burgers volgen op sociale media en daarbij zelfs onder nepnamen (niet als opsporingsambtenaar herkenbaar) opereerde. Of dat legaal was, blijft voor mij de vraag. Gemeentes opereren namelijk niet onder het wetboek van strafrecht maar onder de Algemene wet bestuursrecht, en die lijkt meer ruimte te bieden.

Dat gezegd hebbende, natuurlijk overtreedt zo’n gemeente de regels van Facebook als ze een account maken dat niet op de eigen naam van de betreffende werknemer/ambtenaar aangemaakt is. Facebook mag dus dat account sluiten, en hoeft geen rekening te houden met de opsporingsbelangen van de gemeente. De Albert Heijn mag ook een volgauto van de sociale dienst van haar parkeerterrein wegsturen wanneer Janny daar btw fraude komt plegen, pardon boodschappen komt doen met gekregen geld.

Strafbaar is het niet om gebruiksregels te overtreden. Facebook bepaalt niet wat strafbaar is natuurlijk. In theorie zou Facebook de gemeente mogen aanklagen voor wanprestatie (in een civiele procedure dus) en schadevergoeding eisen, maar die schade lijkt me nihil. Want het is geen valsheid in geschrifte om een account op valse naam aan te maken. Voor dat misdrijf gaat het erom dat je iets vervalst dat bedoeld is als bewijsstuk (een diploma, een creditcard, een ondertekend contract), en dat is het account niet.

Als burger kun je hier echter niets mee. Het is iets tussen Facebook en de gemeente wat die dienstverlener doet met de nepaccounts van die ambtenaren. Jij kunt daar zeg maar geen rechten aan ontlenen, en het tast ook de bruikbaarheid van de constateringen (wat jij dus zei of deed op Facebook) in het geheel niet aan.

Arnoud

Met ‘online straatverbod’ hoopt burgemeester Halsema online shamers harder aan te pakken

| AE 12666 | Regulering | 2 reacties

Door middel van ‘online straatverboden’ hoopt burgemeester Halsema de ongewenste verspreiding van privébeelden op internet harder aan te kunnen pakken. Dat las ik bij AT5. De burgemeester wil hiermee ervoor zorgen dat daders zich niet meer in de buurt van een slachtoffer kunnen vertonen, ook online. De gemeente onderzoekt nog of het überhaupt juridisch haalbaar is, lees ik dan. Ik ga een poging wagen.

De zorg over online naming en shaming van met name kwetsbare jongeren wordt steeds groter, en het blijft lastig om dit op een effectieve manier aan te pakken. Maar de impact kan enorm zijn bij de slachtoffers, zoals een dertienjarig meisje dat door publicatie van zulke beelden zich tot zelfdoding gedwongen voelde. Vandaar dat ook gemeentes naar nieuwe instrumenten zoeken.

In april vorig jaar hadden we het over een internetverbod voor overlastgevers. De burgemeester is immers bevoegd mensen gebiedsverboden en huisverboden te geven, zo staat in de Gemeentewet (art. 172a). Maar dat gaat over fysieke terreinen, iets waar het vrij logisch is dat de gemeente er over gaat. Het is immers in hun gemeente.

De enige mogelijk relevante bevoegdheid voor internetverboden zou in artikel 172 lid 3 zijn:

De burgemeester is bevoegd bij verstoring van de openbare orde of bij ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, de bevelen te geven die noodzakelijk te achten zijn voor de handhaving van de openbare orde.
Dit wordt gezien als een ‘lichte’ bevoegdheid, omdat ze wordt ingezet bij lichte vergrijpen waarbij er eigenlijk geen aparte strafbaarstelling is. Een tijdelijk gebiedsverbod is hiermee mogelijk. Dit artikel is ingevoerd als deel van de Voetbalwet, maar is natuurlijk niet alleen inzetbaar bij te verwachten voetbalrellen of iets dergelijks. Je zou kunnen zeggen dat dit artikel ook kan toezien op internet: als iemand via internet de orde in de gemeente verstoort, dan zou je hen kunnen verbieden internet op te gaan, althans dat deel waar zhij die verstoring veroorzaakt.

De aanleiding in 2020 waren diverse cyberaanvallen, wat ik nog wel wil zien als een verstoring van de openbare orde. Alleen heb ik moeite om diezelfde term te passen op chantage of vernedering van één persoon. Hoe kwetsend ook, een openbare orde verstoring is dat niet. Daar zou je pas aan zitten als er grootschalig aandacht voor komt, waardoor de gemeente als zodanig in oproer of verstoring komt. Dat kan zeker aan de orde komen bij dit soort wangedrag, maar de boel moet dan zeg maar al een eind uit de hand gelopen zijn.

Natuurlijk is er een politiezaak van te maken, je zou zeggen dat dit vrij eenvoudig als smaad (vanwege de reputatieschade die men probeert aan te richten) of het verspreiden van kinderporno (veel slachtoffers zijn minderjarig) te kwalificeren is. Helaas komt dat vaak niet goed van de grond. Ik citeer AT5:

Experts en gemeente zijn huiverig voor de verkeerde reactie op de soms heftig verhalen. Halsema: “De reactie mag natuurlijk nooit zijn dat je je lichaam niet meer kunt laten zien. De fout zit niet op je lijf, maar op de reacties.” Dit zogenoemde ‘victim blaming’ is één van de grootste problemen rond exposing en shaming.
Zelf ken ik van klanten ook die problemen: wil je aangifte doen, krijg je te horen dat je dan zelf óók mogelijk vervolgd kunt worden omdat je de foto als veertienjarige zelf hebt gemaakt. Of, en daar ben ik echt verbijsterd over, dat “je social media ook kunt negeren”.

Arnoud

Mag een gemeente WhatsApp-reclamebordjes ophangen ter buurtpreventie?

| AE 12653 | Informatiemaatschappij | 50 reacties

Via Twitter: Het logo van WhatsApp op de borden [met “Attentie buurtpreventie” zie hiernaast] heeft geen enkele functie bij het attenderen van burgers op de aanwezigheid van buurtpreventie. Het is dus weldegelijk reclame. Dit haakt in op een discusssie de de Piratenpartij Delft voerde met de gemeente, naar aanleiding van diens oproep om een vragenlijst… Lees verder

Mag een apotheek je laten inloggen met je BurgerServiceNummer?

| AE 8371 | Informatiemaatschappij | 23 reacties

Een lezer vroeg me: Mijn apotheek biedt de mogelijkheid om online herhaalrecepten voor medicatie aan te vragen. Maar dan moet je inloggen met BSN. Dat mag toch helemaal niet? De regel bij het BSN is eigenlijk simpel: alleen als in een wet staat dat het voor een specifiek doel mag worden gebruikt, is dat toegestaan…. Lees verder

Gemeente mag binnenkort mobiele camera’s en drones inzetten voor toezicht

| AE 6534 | Privacy, Security | 14 reacties

De Tweede Kamer heeft een wetsvoorstel van Minister Opstelten aangenomen waardoor een gemeente voortaan zelfstandig kan bepalen of er mobiele camera’s, waaronder drones, ingezet mogen worden. Dat meldde Security.nl onlangs. Het toezicht moet wel proportioneel zijn want “in het algemeen kan worden gesteld dat -vanwege de ruimere mogelijkheden en de inherente privacygevaren- de inzet van… Lees verder

Gemeente mag geen leges heffen voor Wob-verzoek

| AE 5109 | Uitingsvrijheid | 26 reacties

Gemeentes mogen geen leges heffen voor het leveren van informatie naar aanleiding van een Wob-verzoek, bepaalde de Hoge Raad gisteren. Bij De Nieuwe Reporter spreken ze van “uit handen slaan van een belangrijk wapen uit om Wob-verzoeken van journalisten te traineren”. Op grond van de Wet openbaarheid van bestuur mag iedereen overheidsstukken opvragen (behalve in… Lees verder