Een lezer vroeg me:
De afgelopen tien jaar heb ik veel werk gemaakt van het uitzoeken van onze familiestamboom. Ik heb ondertussen bergen informatie verzameld, waaronder ingescande oude archiefstukken, familiefoto’s en andere bronnen. Deze heb ik verwerkt in de stamboom en voorzien van uitgebreide teksten, foto’s en schema’s uitgegeven als boekje (in eigen beheer). Nu kwam ik erachter dat een ander veel van deze informatie op internet aan het zetten is. Hij beweert dat de Auteurswet niet van toepassing is omdat ik mijn werk gebaseerd heb op openbare en voor ieder toegankelijke archieven. Klopt dat?
Op feiten rust geen auteursrecht (van wie is informatie, inderdaad). Feiten zoals iemands naam, geboorte- en sterfdatum mag je dus zo overtypen uit andermans stamboom, ook als die in boekvorm is uitgegeven. Een door een ander geschreven levensverhaal is echter meer dan een serie feiten, daar komt creativiteit aan te pas dus daar zit auteursrecht op. Zo’n verhaal mag je dus niet overnemen zonder toestemming van de auteur. Wel mag je de feiten eruit overnemen en daarmee je eigen verhaal schrijven.
Update (4 maart 2014) de rechtbank Zeeland vonnist dat een stamboom inderdaad niet auteursrechtelijk beschermd is:
… een stamboom betreft immers een opsomming van gegevens die vaststaan en waarin dus geen creatieve keuzes kunnen worden gemaakt, omdat anders de stamboom incorrect of onvolledig is. Verder valt niet in te zien dat het verbinden van de gegevens en het trekken van conclusies uit de voorhanden zijnde gegevens enige creatieve arbeid vereist. De keuze of rangschikking van stamboomgegevens vormt geen intellectuele schepping.
Voor foto’s ligt het iets lastiger. Foto’s zijn vrijwel altijd creatief, en dus vrijwel altijd beschermd door auteursrecht. Tenzij, en dat is hier natuurlijk relevant, de fotograaf al 70 jaar of langer geleden overleden is. Helaas is dat wel een lastig uitzoekwerkje, want bij veel van zulke oude foto’s is niet snel duidelijk wie de fotograaf is.
Bij ingescande archiefstukken zie ik niet welke rechten er te claimen zouden zijn. Een scan van een document maken levert je op zichzelf geen rechten op. Die scan mag een ander dus zo overnemen zonder dat je daar wat aan kunt doen. Het document zelf zou auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn, maar dat betwijfel ik bij dit soort archiefstukken. Die zijn immers alleen bedoeld om feiten vast te leggen (geboorteakte, trouwboekje, opgehangen personen in september 1672) en daar zal dus weinig creativiteit aan te pas zijn gekomen. Ook dergelijke stukken mogen dus zomaar worden overgenomen.
Ik denk dan ook dat de vraagsteller hier weinig kan doen tegen de overgenomen bronnen en informatie. Het is natuurlijk wel netjes om even te vragen of er samengewerkt kan worden, bijvoorbeeld door één plek te nemen waar je de scans neerzet zodat beiden ze kunnen gebruiken.
Arnoud