Via Twitter kreeg ik de vraag wat je kunt doen als een nieuwsmedium je Periscope-livestream overneemt zonder toestemming of bronvermelding. Inbreuk op het auteursrecht zou je denken, dat geldt immers ook voor livestreams. Alleen, bedacht ik me later: zít er wel auteursrecht op die stream?
Met Periscope kun je live video’s uitzenden die over de hele wereld kunnen worden bekeken, aldus de app-aanbieder. Heel simpel maar effectief. Druk op de knop en gaan met die banaan, pardon telefoon. Een principieel verschil met rondlopen met een ouderwetse camera en dat later op internet zetten zie ik niet; filmen is filmen en op internet zetten is op internet zetten.
Voor auteursrecht is nodig dat je een werk maakt. Vastlegging daarvan is niet nodig, ook op een livestream zit gewoon auteursrecht. Het gaat om de inhoudelijke eis: is sprake van een “eigen intellectuele creatie”, oftewel doet de maker van de video iets creatiefs (dat uit het werk te halen is) waardoor we kunnen spreken van meer dan basaal beeld?
De lat ligt niet heel hoog, maar er is wel iets van creativiteit nodig. Mijn standaardvoorbeeld is de bewakingscamera: die hangt daar om gewoon te filmen wat ergens gebeurt, daar gebeurt niets mee en daar verandert niets aan het beeld behalve wat er in werkelijkheid gebeurt. Dat is niet creatief. Ook een scan van een schilderij is niet beschermd. Een film van anderhalf uur waar een regisseur en producent uitgebreid in edit voordat deze op de markt komt, is natuurlijk wél beschermd.
Periscope zit hier tussenin. Enerzijds is het idee dat je ‘gewoon’ de werkelijkheid filmt, en bovendien heb je geen mogelijkheid om de video te bewerken voordat deze de wereld in gaat. Je bent dus een wandelende bewakingscamera. Anderzijds zit er misschien creativiteit in dat wandelen: je kiest een betere hoek, je houdt de camera schuin en ga zo maar door. En dat zijn typisch activiteiten waarvan juristen vinden dat ze auteursrechtelijke creativiteit opleveren. Derderzijds (hypothenusazijds?): doe je dat vanuit een creatief oogpunt of alleen maar om de werkelijkheid beter vast te leggen.
Spontane activiteiten kunnen tot auteursrecht leiden, bepaalde de Hoge Raad in 2008. Het is niet nodig dat mensen zich voornemen een creatief werk te maken, of zelfs maar dat ze auteursrecht wilden. Op de achterbank leeglopen over wat je meegemaakt hebt, levert dus al heel snel een auteursrecht op. Verschil met Periscope is wel dat je meer moet nadenken over je woorden dan over wat je camera vastlegt.
Alles bij elkaar lijkt het me dus zeker mogelijk om auteursrecht te kunnen claimen op je Periscope-stream, maar je hebt denk ik wel de schijn tegen je vanwege de afwezigheid van editten en het live-karakter van de stream. Je zult dus bij een claim op zoek moeten gaan naar redactionele keuzes in de stream: waarom veranderde je daar van hoek of positie, en waarom is dat creatief?
Arnoud