Komt een man met een knots geheime documenten bij Facebook halen

Dat Engelse recht heeft toch wel zo z’n charme. Het Britse parlement heeft van uitzonderlijke bevoegdheden gebruik gemaakt om interne papieren van Facebook te bemachtigen die info bevatten over de zaak-Cambridge Analytica, las ik bij Tweakers. Eén daarvan was dat de Serjeant at arms van het Parlement fysiek langs ging bij deze meneer, en dat is opmerkelijk want deze is bevoegd met een knots (de Royal Mace) op te treden als dat noodzakelijk is. Gelukkig bleek lijfsdwang genoeg om de documenten te verkrijgen. Maar de juridische vraag blijft, hoezo mag het Britse parlement Amerikaanse geheime documenten ophalen bij een Amerikaan?

Nou, omdat ‘ie in Engeland was, natuurlijk. Rechtsmacht kan soms zo simpel zijn als “je bent hier, dus doe wat ik zeg”. Zeker als je een Royal Mace in je knuist mag houden als je dat zegt. Helaas maken de Engelse publicaties over de zaak niet precies duidelijk op welke wat de bevoegdheid is gebaseerd, maar ik geloof onmiddellijk dat er zo’n bevoegdheid is gezien de brede macht die het Britse parlement onder de wet heeft.

Natuurlijk botst zo’n inbeslagname met het Amerikaans recht waaronder de documenten zijn verkregen. Ze waren in bezit van de Amerikaanse startup Six4Three, dat in een rechtszaak met Facebook gewikkeld is en in het kader van discovery toegang had gekregen tot geheime documenten van Facebook. Zo werkt dat in de VS: bij een rechtszaak moet je alle relevante informatie, bedrijfsgeheim of niet, aan de wederpartij geven. Doe je dat niet, dan ga je de cel in – contempt of court. (De Amerikaanse bailiff heeft dan weer geen ceremoniële knots maar wel een heel dik pistool.)

Als je een geheim document hebt gekregen in discovery, dan moet je het natuurlijk wel geheimhouden en alleen gebruiken voor die rechtszaak. En dat is ook waarom Facebook nu protesteert; het gebruik door het Parlement is natuurlijk een heel ander soort dan waarvoor zij het – in de VS ook nog – hadden verstrekt aan Six4Three. Maar dat is een probleem tussen Facebook en haar wederpartij in die rechtszaak, het Britse parlement is niet gebonden aan Amerikaanse procesrechtelijke voorwaarden.

In Nederland zou in principe zoiets ook kunnen door gebruik te maken van de bevoegdheden van de Autoriteit Persoonsgegevens. Artikel 5:20 Awb bepaalt namelijk:

1. Een ieder is verplicht aan een toezichthouder binnen de door hem gestelde redelijke termijn alle medewerking te verlenen die deze redelijkerwijs kan vorderen bij de uitoefening van zijn bevoegdheden.
2. Zij die uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift verplicht zijn tot geheimhouding, kunnen het verlenen van medewerking weigeren, voor zover dit uit hun geheimhoudingsplicht voortvloeit.

Er is dus maar héél weinig ruimte om te weigeren een document af te geven, en het is zeer de vraag of een Amerikaanse geheime discoveryprocedure valt onder dat lid 2. Dus in Nederland had dit ook zo gekund. (Wij hebben niets dat in de buurt komt van de Royal Mace maar twee potige politieagenten in je hotelkamer zal natuurlijk ook erg overtuigend werken.) En in theorie ook wanneer ons Parlement een Parlementaire Enquête had uitgevoerd, want heel simpel staat in artikel 6 lid 1 Wet op de Parlementaire Enquête:

De commissie kan inzage in, afschrift van of kennisneming op andere wijze van documenten vorderen.

En dat geldt nadrukkelijk óók als je daardoor in de knel komt met je wettelijke geheimhouding (artikel 15). Wel kan de enquêtecommissie besluiten om het document vertrouwelijk te behandelen of om de gesprekken erover achter gesloten deuren te voeren.

Puur juridisch gezien is er dus niets opvallends aan. Zo’n hoog instituut als het Parlement behoort vele bevoegdheden te hebben gezien de aard van hun onderzoek en macht. Maar het blijft een smeuïg verhaal natuurlijk.

Arnoud