Tag: supermarkt

About supermarkt

Subscribe Feeds

ALDI opent kassaloze winkel die boodschappen via sensoren detecteert

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Privacy, 12 reacties

Supermarktketen ALDI opent in Utrecht een kassaloze winkel die via camera’s in het plafond en sensoren in de schappen de boodschappen van klanten detecteert. Dat meldde Security.nl dinsdag. Klanten moeten de ALDI Shop & Go-app installeren. Via “intelligente camera’s” en sensoren in de schappen wordt het handelen van bezoekers gefilmd, waarna via de app het totaalbedrag van meegenomen boodschappen wordt afgerekend. Dus zonder zelfscan of controle. Dat voelt technisch spannend, om nog maar niet te spreken van de AVG.

De Utrechtse lokale krant DUIC ging alvast op onderzoek:

Die app vraagt om je e-mailadres en creditcardgegevens en laat vervolgens een QR-code zien. Die scan je bij binnenkomst in de winkel, waarna een poortje opengaat. Het systeem geeft je een digitaal nummer en volgt vervolgens de bewegingen je maakt. In de winkel hangen in totaal 475 camera’s, die registreren welke producten een klant meeneemt. Alle producten staan in de schappen op een weegschaal, die ook registreert wat eraf gepakt wordt. Die dubbele check moet fouten voorkomen.
Kennelijk werkt het systeem dus met een vorm van persoonsherkenning, omdat ze toch moeten weten dat jij het bent en niet de andere persoon met grijs shirt die een pak melk in het mandje doet.

Het privacybeleid van Shop & Go legt het nader uit. Men registreert “Bewegingen die je maakt” en “Afbeeldingen van producten die u uit de rekken haalt”, ik weet ook niet waarom men wisselt tussen u en jij.

In de winkel gebruiken we afbeeldingen en coördinaten om de producten die u meeneemt te identificeren. Deze persoonsgegevens worden geanonimiseerd door de beelden bij te snijden en te vervagen wanneer een product uit de rekken wordt genomen. Dit betekent dat de beelden alleen de producten zouden moeten bevatten. Het is echter mogelijk dat een arm of hand enigszins zichtbaar is op de beelden. Daarom wordt gebruik gemaakt van onscherpte om de omgeving en andere lichaamsdelen te mascareren [sic].
Het is mij niet helemaal duidelijk hoe men dan zo’n gepakt product koppelt aan klant A in plaats van klant B. “Het systeem maakt geen gebruik van gezichtsherkenning, scans van ogen of vingerafdrukken, noch het gebruik van andere biometrische kenmerken.” Dus kennelijk dan wie het dichtst bij het pak melk was toen dat werd gepakt. Niet dringen dus!

ALDI houdt het als grondslag bij de uitvoering overeenkomst. Dat is voor juristen een spannende, want het moet wel écht noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van de (koop)overeenkomst. En dan kom je dus in de innovatieparadox van de AVG: ja, binnen jouw innovatie is het nodig, maar is jouw innovatie überhaupt wel nodig?  Kun je niet gewoon een zelfscankassa neerzetten dan? Met dat soort argumenten wordt die noodzaak dan ondergraven.

Een bijkomend probleem is natuurlijk dat het alleen werkt voor wie een recente smartphone heeft waar die app op werkt. En je moet met een online betaalmethode afrekenen. Dat past niet echt bij de merkbelofte van de Aldi, namelijk eenvoud en goedkoop.

Arnoud

 

Wanneer steel je iets bij een zelfscansupermarkt?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 45 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik vroeg me zo af, nu winkelketens zoals de AH inzetten op zelfstandig scannen en afrekenen, wat doet dat met de aansprakelijkheid? Een vergissing van de kassa medewerker in uw voordeel (of nadeel) lijkt mij opeens heel anders te liggen wanneer je het zelf doet.

Dit is ingewikkelder dan je denkt; menig juristenborrel werd ongezellig omdat deze discussie langskwam. De onderliggende vraag is namelijk wanneer je iets koopt in de supermarkt en hoe je dat vaststelt – en in hoeverre de objectieve vaststelbaarheid relevant is bij de vraag of je iets koopt.

Je koopt iets wanneer je het aanbod van een product aanvaardt. Dat moet blijken uit een of andere handeling die (mede) gericht is op het juridisch willen sluiten van een koop. Een ding bij de kassa neerleggen en zeggen “deze graag” is volgens mij genoeg. Maar je kunt ook zeggen, op het moment dat je het product in je mandje legt dan wil je het al hebben (en ben je bereid te betalen, zo mogen we redelijkerwijs veronderstellen) dus dan heb je het dán al gekocht.

Ook mogelijk is dat je zegt, pas als je afrekent koop je het echt, want tot dat moment is het doodnormaal je te bedenken in de supermarkt. En de gewoonte in een branche weegt mee bij de vraag of je een rechtshandeling verricht. (Normaal is niet vereist dat je betaalt om een koop te sluiten, juridisch gezien; betaling is een verplichting die ontstaat door het sluiten van de overeenkomst.)

Als je als bezoeker van de supermarkt zelf een product scant en daarna afrekent op basis van wat je gescand hebt, dan lijkt het meest logische moment om het moment van scannen aan te wijzen als het moment dat je dat product koopt. Die scan is vrij expliciet bedoeld als “dit wil ik hebben”, en de algemene voorwaarden die je gedachteloos wegklikt zeggen dat ook. Maar je creëert weer een nieuw probleem dan: mag je dan dingen achteraf weer terugleggen, of is dat een ontbinding waar je instemming van de supermarkt voor nodig hebt? Ik zou zelf dan ook het moment van afrekenen (dus de scanner bij de kassa houden en het afrekenproces doorlopen) logischer vinden.

Wanneer steel je dan? Dat doe je op het moment dat je je een product toeëigent zonder dat dat mag (“wederrechtelijk”) met de bedoeling het te houden. Dat zou je bijvoorbeeld doen als je het in een geprepareerde tas doet of stiekem in je jaszak, omdat je dan duidelijk van plan bent naar buiten te lopen met dat product zonder te betalen. Of omdat je even geen mandje had, en daarna verstrooid naar buiten loopt. Inderdaad, dan steel je niet maar het lijkt wel zo. Dat noemen strafrechtjuristen de discussie over opzet, was je het van plan of had je in ieder geval de aanmerkelijke kans aanvaard dat je straks lekker buiten stond met een niet-betaald product?

Dat laatste stond centraal in een rechtszaak uit 2015 over een persoon die een deel van de inhoud van zijn winkelwagentje niet had gescand met de zelfscanner. Volgens het OM was dat diefstal, ook als het niet volledig opzettelijk was. Als het slordigheid was, dan was het zó slordig dat we het toch opzet noemen – voorwaardelijke opzet:

Het standpunt van de officier van justitie komt er op neer dat het feit dat verdachte wist hoe het scanapparaat werkt en dat de weggenomen goederen voor meer dan de helft van de waarde ervan niet waren afgerekend, maakt dat verdachte bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat hij deze goederen heeft weggenomen met het oogmerk om zich die wederrechtelijk toe te eigenen.

De rechtbank zag echter nog een ander probleem:

In de aangifte namens Albert Heijn wordt niet verklaard dat is gezien wie tijdens het boodschappen doen het scanapparaat heeft bediend. Verdachte en zijn dochter, die samen boodschappen aan het doen waren, hebben beiden verklaard dat de dochter van verdachte het scanapparaat heeft bediend, nadat verdachte de producten had gepakt. Verdachte heeft daarnaast echter nog verklaard dat hij ook zelf producten heeft gescand. De bewijsmiddelen sluiten derhalve niet uit dat de dochter van verdachte een deel van de in de boodschappenkar gelegde producten ten onrechte niet heeft gescand. … Nu niet kan worden vastgesteld welk deel van de boodschappen ten onrechte door verdachte niet is gescand, kan niet wettig en overtuigend worden bewezen dat verdachte heeft gehandeld met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening.

Op de achtergrond woog hierbij mee dat de supermarkt de administratieve last van wat je wel en niet wil kopen, volledig bij de klant legt. “Indien door de klanten al dan niet opzettelijk fouten worden gemaakt lopen zij het risico om strafrechtelijk aangesproken te worden”, en ik proef daaruit dat de rechter dat wel een beetje stevig vond als consequentie van een stukje gemak dat de supermarkt aanbiedt. Zó makkelijk gaat dat niet.

Arnoud