Een lezer vroeg me:
Wat is de rechtskracht van een contract dat geheel digitaal tot stand is gekomen? Dus getypt in Word, uitgeprint, ondertekend, ingescand, naar de wederpartij, daar weer uitprinten, ondertekenen, inscannen en terugsturen.
Het flauwe antwoord: dat heeft rechtskracht als overeenkomst want de partijen zijn eruit wat het aanbod is en zijn het met elkaar eens dat ze dat willen. En meer dan dat is er niet nodig: een overeenkomst komt tot stand door aanvaarding van een aanbod. Hoe je dat communiceert, doet er niet echt toe. Overeenkomsten zijn vormvrij, zoals dat heet.
Vaak wordt er toch gewerkt met stukken papier waar dan creatieve inktkrabbels op worden gezet. Dat hóeft dus niet, maar het levert je een belangrijk bewijsvoordeel op: zo’n schriftelijke en ondertekende overeenkomst (“contract”) is volgens de wet een akte. En een akte is een document dat bewijst wat jij verklaart (art. 157 Rechtsvordering):
Een [] akte levert ten aanzien van de verklaring van een partij omtrent hetgeen de akte bestemd is ten behoeve van de wederpartij te bewijzen, tussen partijen dwingend bewijs op van de waarheid van die verklaring, tenzij dit zou kunnen leiden tot een rechtsgevolg dat niet ter vrije bepaling van partijen staat.
Je staat dus sterker als partij met een ondertekend contract dan als partij met een mondelinge toezegging, hoewel ze formeel dezelfde situatie opleveren.
Een akte moet op papier, maar kán ook elektronisch (art. 156a Rechtsvordering). Alleen, er moet dan wel elektronisch een handtekening onder gezet worden en de wet stelt dan nogal wat eisen (art. 3:15a BW). Ik blijf dat gek vinden, want aan de inkthandtekening wordt gewoon géén eis gesteld over hashes, certificaten en gebruik maken van “middelen die de ondertekenaar onder zijn uitsluitende controle kan houden”. Maar als je de wet welwillend leest, dan zou een scan van een inkthandtekening óók kwalificeren als een elektronische, hoewel je dan wel serieuze discussie krijgt over betrouwbaarheid (want zo te kopiëren).
Bij de werkwijze van de vraagsteller ben ik er nog niet uit of dit nu een elektronische akte is of stiekem toch een papieren akte. Het eindresultaat ís immers een stuk papier met twee handtekeningen. Dat dit is gescand en gemaild, doet er voor mij niet echt toe. Diezelfde discussie was er ook bij de fax, en daarvan bepaalde de Hoge Raad dat die een akte opleverde, omdat je het origineel erbij kon pakken en vergelijken. En dat kan hier ook, hoewel met iets meer gepuzzel: er is een origineel met handtekening A, en een origineel met handtekening B (plus een scan/print van handtekening A). Constateer dat die twee identiek zijn op inhoud, en klaar ben je. Maar wellicht denk ik daar te makkelijk over.
Ik heb echter nog nooit gehoord van problemen in de zin van “die PDF bevat niet de werkelijke inhoud van ons contract”. Wél heel veel problemen in de zin van “dat leest u verkeerd” of “artikel 15.3 laat toch écht de ruimte om ook X te doen”. Maar dat hou je altijd.
Zien jullie verschil tussen het dubbelgescande document van de vraagsteller en een compleet papieren exercitie?
Arnoud