Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Een lezer vroeg me:

Al een tijdje onderhandel ik met vijf partijen om tot een samenwerking te komen, waarbij we een opensourcepakket gaan exploiteren onder gezamenlijke winstdeling. Het contract ondertekenen is blijven liggen vanwege de crisis, maar we zijn wel al soort van begonnen. Nu stelt een van de partijen dat hij het eigenlijk toch niet eens is met het contract (lees: de winstdeling) en hij zegt dat hij nergens aan vast zit omdat hij nooit getekend heeft. Is dat zo, en wat kunnen wij nu doen?

Of een overeenkomst gesloten is, hangt in eerste instantie af van wat in de tekst zelf staat. Soms staat er iets van “Deze treedt in werking na de laatste handtekening” en dan is het evident dat de overeenkomst nu nog niet gesloten is omdat er handtekeningen missen.

Minstens zo vaak staat er een aanvangsdatum en is er geen duidelijke reden waarom de handtekeningen gezet moeten worden. Of er staat helemaal niets over wanneer het contract aanvangt. Dan moet je gaan duiden hoe de rest van het contract opgezet is. Wat was het doel van de overeenkomst, en is het daarvoor echt nodig dat dan iedereen moet tekenen? Wat waren, anders gezegd, de bedoelingen van partijen toen ze kozen voor een document waar een krabbel onder zou komen.

In veel gevallen geldt: niet ondertekend hebben is niet hetzelfde als niet akkoord zijn. Ook uit feitelijk handelen kun je akkoord afleiden, bijvoorbeeld omdat die ene partij ze de oprichtingsbijdrage betaald heeft, alvast het afgesproken werk ging doen of op zijn minst inhoudelijk ging discussiëren op de groepsapp waar de samenwerking mee gerund wordt. Dan is het ontbreken van de handtekening geen beletsel meer.

Uitzonderingen zijn natuurlijk mogelijk. Als de partij zich in het onderhandeltraject altijd wat afhoudend had opgesteld, dan kun je nu niet claimen dat hij stilzwijgend er aan vast zat bijvoorbeeld. Of als hij een unieke bijdrage gaat leveren (en dat nog niet gedaan heeft), dan is het ook nogal prematuur.

Maar zoals gezegd, een handtekening is niet verplicht. Juridisch zitten ze er bijvoorbeeld al aan vast als de vertegenwoordiger appt dat ze akkoord zijn en de handtekening nog even laat wachten vanwege coronaperikelen. Je kunt dus prima snel schakelen door aan te dringen op een anders gecommuniceerd akkoord, en later zien hoe je die krabbel gaat krijgen. Want die is eigenlijk nergens voor nodig, behalve je héél bang bent dat je ruzie gaat krijgen over wat er exact afgesproken is.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Recent stuurde een zakenpartner me een contract om te tekenen via Digisign. In de mail van Digisign las ik “Deze e-mail bevat een veilige koppeling naar DocuSign. Deel deze e-mail, link of toegangscode niet met anderen. … Het is veilig en juridisch bindend.” Dat vind ik raar, als die link bij iemand anders komt dan kan hij in mijn naam tekenen. Hoe veilig is dat? Waarom is dit juridisch bindend?

Het komt inderdaad wat erg stellig over zo, met die tekst. Er zijn genoeg theoretische situaties te bedenken waarin hier misbruik van kan worden gemaakt, zonder dat je met zekerheid kunt vaststellen of het de beoogde contractspartner / tekenbevoegde persoon was die de digitale handtekening zette. Daarmee is formeel dus geen zekerheid dat de handtekening ‘echt’ is.

Echter, de wet is wat flexibeler. De regels over digitale handtekeningen kennen een zogeheten eenvoudige variant, waarbij het van de omstandigheden afhangt of een handtekening betrouwbaar genoeg is. Dat is waar men hier op meelift. Er is hier weinig authenticatie, maar het argument is dan dat er ook weinig nodig is gezien de situatie.

De situatie waarin je een tool als deze inzet, is immers dat je hebt onderhandeld en het eens bent geworden over een tekst. Je stuurt dan de finale tekst via Digisign naar je contractspartner en vraagt hem te tekenen. Dat is een formeel momentje en mag dus geen verrassing zijn. Ik vind het moeilijk om in die situatie een reëel scenario te bedenken waarin de handtekening wordt misbruikt.

Zo ongeveer het enige scenario is dat partij A er stiekem een rare clausule in stopt, en een collega bij partij B omkoopt om in de mailbox van A’s contractspartner de link te klikken en de handtekening te zetten. Dat kan, maar is achteraf op te sporen. Immers, die rare clausule zat nooit in de eerdere drafts en het is in onderhandelingen uitgesloten dat je zonder redline iets toevoegt en het dan een finale versie voor handtekening noemt. Daar zal dus altijd een luchtje aan kleven.

Het kan natuurlijk op zich wel dat iemand bij B in de mail zit en via de link de handtekening zet. Ik zou dat in principe toch echt het risico van B zien. Als je iemand je zaken laat waarnemen bij ziekte of vakantie, dan komen zijn acties voor jouw (bedrijf zijn) rekening. Dus nee, ik zie in de praktijk hier geen risico met die handtekening.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Onlangs ben ik aangereden door een bedrijfswagen en ik heb daar (zo bleek achteraf) een whiplash aan overgehouden. De twee inzittenden hebben destijds dat schadeformulier getekend, maar ontkennen nu dat ze die handtekening hebben gezet. Omdat ik achter hen reed (maar zij écht fout zaten) is dit cruciaal. Hoe houd ik ze nu aan dat formulier?

Wie een handtekening zet op een stuk papier, doet daarmee juridisch iets bijzonders: hij maakt een akte en die levert dwingend bewijs op van hetgeen daarin staat (art. 157 Rechtsvordering).

Je kunt er dus (in principe) niet meer onderuit: heb je daar verklaard “hij zat achter me en ik reed onverwacht achteruit want ik was dronken, stom stom stom” dan zit je daaraan vast.

Er is een escape: als je “stellig ontkent” de handtekening gezet te hebben (art. 159 lid 2 Rv), dan zit je er niet aan vast. Tenzij de wederpartij dan kan bewijzen dat je wél getekend hebt.

Dat bewijs leveren mag op alle mogelijke manieren. Heb je een getuige die zag dat er werd gekrabbeld op papier, dan is dat genoeg. Een dashcam die filmde hoe hij zich over de motorkap boog en een krabbelende beweging maakte, levert ook gewoon bruikbaar bewijs op.

Natuurlijk staat dan niet 100% vast dat dít formulier is getekend, maar dan zou je op zoek moeten naar andere discrepanties. Waar is bijvoorbeeld het formulier van de wederpartij (die dus ontkende getekend te hebben)? Het is immers onwaarschijnlijk dat je na een ongeval géén handtekening zet onder een schadeformulier, zeker als er beeld is dat je krabbelt op papier.

In deze zaak werd betwist dat een akte van geldlening was ondertekend. De gedaagde gebruikte daarbij de term ‘stellig’, maar dat vond de rechter niet overtuigend. Er was divers bewijs: er was een getuige bij het opmaken van de akte, en er was diverse keren afgelost op de manier die in de akte stond. Ook leken de handtekeningen wel erg veel op elkaar. Dat bij elkaar opgeteld was voor de rechter genoeg om te concluderen dat de ontkenning niet geloofwaardig was.

Het wordt dus nu een kwestie van op zoek naar bewijs dat er getekend is.

Arnoud

Het is buitengewoon merkwaardig dat we anno 2016 nog steeds onleesbare krabbels op papier zetten met de gedachte dat dat juridisch belangrijk is. Date las ik bij Slate en ik ben het er helemaal mee eens. Juridische cargoculterij, dat is het. We zetten allemaal elke dag wel onze handtekening een keer. Een pakketje aannemen, een… Lees verder

Regelmatig vragen lezers me: waarom doen wij als bedrijf nog steeds zo moeilijk met handtekeningen op stukken papier? Ons hele bedrijf is geautomatiseerd, alleen bij sommige acties moeten er dingen uitgeprint, getekend en weer ingescand zijn. En soms wordt dan zelfs dat stuk papier nog bewaard. Is dat nu echt juridisch nodig? Juridisch bepalen of… Lees verder

Ik had ‘m gemist maar een tijdje terug bleek telecombedrijf Pretium bij TROS Radar in de uitzending te zijn geweest. Pretium ligt onder vuur omdat ze via telefonische acquisitie contracten sluit, en daarbij de schriftelijkheidseis uit de wet voor dat soort contracten creatief invult: druk op de ‘1’ toets op je telefoon om te bevestigen… Lees verder

Een lezer vroeg me: Wat is de rechtskracht van een contract dat geheel digitaal tot stand is gekomen? Dus getypt in Word, uitgeprint, ondertekend, ingescand, naar de wederpartij, daar weer uitprinten, ondertekenen, inscannen en terugsturen. Het flauwe antwoord: dat heeft rechtskracht als overeenkomst want de partijen zijn eruit wat het aanbod is en zijn het… Lees verder

Met enige regelmaat maak ik me er boos over, maar het blijft terugkomen: mensen die hele lappen tekst onderaan hun e-mail hangen. “Dat is onze huisstijl” of “dat moet van de bedrijfsjurist” krijg ik dan als reactie. Juridisch gezien volslagen onzin – grotendeels dan. Een e-mail verzonden door een bedrijf is correspondentie, en voor formele… Lees verder

Een lezer vroeg me: De wachtwoorden van een aantal van onze computersystemen worden in een archiefkast bewaard. Om de auditors enigszins gelukkig te maken wordt de toegang tot deze kast onder meer gecontroleerd met een handtekeningformulier. Wie de kast open wil doen, moet naam en handtekening (en tijdstip) vermelden. Mogen wij daarbij eisen dat werknemers… Lees verder