Voor het nieuwe programma What the #Hack?! gaat presentator en rapper Yes-R internetgebruikers confronteren met hun onvoorzichtige sociale mediagedrag. Dat meldde RTL gisteren. Het programma wil aantonen hoe onveilig mensen online zijn, onder meer door met social engineering en keyloggers (naar ik aanneem via Trojans verspreid) te gebruiken. Wat de vraag oproept: mag dat dan, mensen hacken omdat je een televisieprogramma gaat maken?
Een journalist heeft onder de wet geen andere positie dan andere burgers. Je moet je aan precies dezelfde regels houden als anderen, ook waar het gaat over strafrecht en ook als het nieuwsbelang in het gedrang zou komen. Inbreken of privécommunicatie aftappen is strafbaar, dus ook voor journalisten. Dus dan is het antwoord vrij snel duidelijk: nee, dat mag niet.
Het recht zou het recht niet zijn als “ja, toch wel” ook geen mogelijk antwoord was. Want soms heb je belangwekkende kwesties die gewoon aan de kaak gesteld móeten worden, en dat je dan als journalist de wet moet overtreden dat neem je dan voor lief. De rechter neemt de nieuwswaarde wel degelijk mee, en kan je zelfs vrijspreken als blijkt dat je daad puur ingegeven was door het brengen van zo’n algemeen belangwekkend nieuwsitem en dat je zo zorgvuldig mogelijk te werk bent gegaan. Met name is dan van belang dat je geen schade hebt aangericht en niet meer hebt gedaan dan nodig voor je item.
De AVROTROS ziet een dergelijk belang met hun programma:
We willen met het programma impact hebben op de kijkers van NPO 3 op een manier die hen aanspreekt. Het daadwerkelijk laten zien wat de gevaren zijn, is de de enige manier om awareness te creëren
Daar zit natuurlijk wat in. Een theoretisch verhaal heeft veel minder impact dan een daadwerkelijke hack bij echte mensen: kijk, zo makkelijk was het om Marieke haar Facebook over te nemen en met deze truc kregen we Ali zijn WhatsApp-berichtenlogs toegemaild. Maar is het dan ook nodig om dat te doen zonder toestemming te vragen? Had je niet kunnen zeggen, ben jij een echte internetfreak, meld je aan en we kijken hoe hackbaar jij bent? Dan heb je toestemming én echte mensen.
Weliswaar wordt er met een quitclaim gewerkt (hier tekenen dat wij mogen uitzenden) maar die wordt pas achteraf getekend. Wanneer iemand die weigert te tekenen, is er dus geen toestemming – ook niet voor het binnendringen op hun computer of het aftappen van hun datacommunicatie. En dat maakt het strafbaar.
Wat vinden jullie? Slimme manier van awareness creëren of gewoon strafbaar?
Arnoud