Ook de websatire kent grenzen, schreef NRC gisteren. Dit natuurlijk naar aanleiding van de column ‘Femke Halsema moet dood’ van Driek Oplopers bij Fok!. De column zou ironisch bedoeld zijn en “Groenlinks slechts een spiegel voor hebben willen houden in hoe de partijleider de affaire-Duyvendak heeft afgehandeld”. Dat had, zacht gezegd, dan wel iets duidelijker uit de pen kunnen komen. Zoals ik tegenover NRC zei, “dit was een persoonlijk gekleurde oproep om iets bij haar huis te doen. Elke relativering ontbrak.†(Hij zei ooit vrijwel hetzelfde over Geert Wilders maar dat is nooit opgepikt.)
In het NRC artikel nog een intrigerende opmerking van Michael Polman van provider Antenna (en “van ISOC“?):
Het is onduidelijk wie er, behalve de scribent zelf, verder nog strafrechtelijk vervolgbaar is bij dergelijke oproepen. De website zelf is in elk geval juridisch aansprakelijk en steeds vaker ook de providers. Die plegen, om dat te voorkomen, in toenemende mate zelfcensuurâ€, zegt Michael Polman van Internet Society Nederland en internetprovider Antenna. Internetproviders krijgen volgens hem nu al te maken met justitiële acties als tapverzoeken en inbeslagnames van sites als de officier van justitie of de rechter-commissaris daarom verzoekt.
Ik vraag me af of Fok! hier inderdaad zo evident aansprakelijk zou zijn. Fok! leest columns van vaste columnisten niet vooraf en past dus geen selectie toe in wat deze mensen schrijven. Daarmee zou in eerste instantie alleen de columnist zelf aansprakelijk moeten zijn. Hoewel je je natuurlijk kunt afvragen of je bij een columnist die op het redactionele deel van een site publiceert niet had moeten screenen.
De link met de zelfcensuur van providers zie ik alleen niet. Het was Fok! dat de column weghaalt, de website dus en niet de provider van Fok!.
Bovendien zou het wel erg vreemd zijn als providers overgingen tot zelfcensuur. Juist wanneer ze vrijwillig op zoek gaan naar mogelijke problemen en die pagina’s blokkeren, worden ze aansprakelijk voor wat ze laten staan. Ik hoop dus maar dat Polman met die ‘zelfcensuur’ bedoelde dat men pagina’s na klachten weghaalt.
Arnoud<br/> (afbeelding via De Pers)
Arnoud, die oproep van Michael Polman moet denk ik vooral als een hartenkreet worden gezien, omdat hij het probleem aan de levende lijve heeft ondervonden doordat er afgelopen jaar een (internationaal) arrestatiebevel tegen hem was uitgevaardigd door India. Daarnaast heeft hij ook een punt met de zelfcensuur van providers, dat is iets waar ik mij ook zorgen over maak. Op het moment dat Fok! niet zelf aansprakelijk is, heeft zij (juridisch gezien) de zelfde rol als een provider. Om stappen en aansprakelijkheid te voorkomen worden er al (te) snel dingen weggehaald door providers, dat noem ik zelfcensuur. Ik onderschrijf de woorden van Polman dan ook volledig!
“Dat had, zacht gezegd, dan wel iets duidelijker uit de pen kunnen komen.“
Volgens Gerrit Komrij, die zacht gezegd heel veel ervaring met het duidelijk uit de pen komen heeft, kan “alleen een slechte lezer […] er een oproep tot brandstichting in zien”: “Toegegeven, Rikus Spithorst helpt de slechte lezer een handje. ’t Is eenvoudigweg beroerd geformuleerd, al doet de would be-satiricus door het herhalen van ‘buitengewoon integer’ toch nog wel een beetje zijn best. Sinds wanneer is beroerd formuleren een reden om naar de rechter te lopen?”
Lang leve de vrijheid van meningsuiting… De website zelf is in elk geval juridisch aansprakelijk voor een half-mislukte culumn, die, nota bene, door de redactie verwijderd is. Tja, na de Gregorius Nekschot affaire had de columnist beter moeten weten.
Waarom zou de website zelf juridisch aansprakelijk zijn? Het is aannemelijk dat de eigenaar of redactie geen kennis had genomen van de inhoud van die column alvorens dat ding op internet geplaatst werd. Het feit dat de redactie het artikel van internet gehaald heeft, getuigt alleen maar een verantwoordelijkheidsbesef, en het lijkt mij niet meer dan logisch dat hen daarom dan ook juist geen blaam treft.