Samenwerken en auteursrecht

Begin deze maand stelde nl-x de vraag:

Wie heeft nu eigenlijk de auteursrechten? De fotograaf, omdat hij een camera meenam en op een knopje drukte? De opdrachtgever die de compositie, kleding en model bepaalde? De persoon die uiteindelijk de foto’s bijknipte? Iedereen afzonderlijk? En zo ja, heeft iedereen dan ook veto-recht?

Hoofdregel is dat wie het werk maakt, de auteursrechten heeft. Niet degene met het idee, niet degene die betaalt, niet degene wiens producten op de foto staan en niet degene die de foto’s zal gaan publiceren. (Een uitzondering is wanneer de maker in dienst is bij een ander; die ander is dan auteursrechthebbende.)

Veel opdrachtgevers denken dat omdat zij betalen of omdat zij aangeven wat er op de foto moet, zij de rechten daarop hebben. Dat is niet zo. Pas als ze zich inhoudelijk gaan bemoeien met de compositie kan dat anders worden. Je moet dus kortweg de regisseur van de scene zijn en aan kunnen tonen welke creatieve aspecten die op de foto te zien zijn, aan jouw brein zijn ontsproten.

In de situatie uit de vraag zouden de fotograaf en de opdrachtgever waarschijnlijk een gezamenlijk auteursrecht hebben, omdat ze allebei creatieve inbreng in de foto’s leverden die niet te scheiden is. In dat geval moeten ze samen afspraken maken over exploitatie, omdat ze los van elkaar tegen inbreuk mogen optreden (art. 26 Auteurswet) en dus niet zonder elkaar toestemming kunnen geven voor bepaald gebruik. (Dit is anders in bv. de VS, waar iedere rechthebbende los van de anderen toestemming kan geven voor elk gebruik van het werk.)

Voor software geldt dezelfde regel; maak je samen een programma dan moet je dus samen afspreken onder welke licentie je dat op de markt wil brengen. Doe je dat niet, dan kan je mede-auteur iedere licentie die jij geeft, ernstig frustreren.

Arnoud

61 reacties

  1. Verlies? Probeer jij iets te winnen dan?

    En jawel hoor, het helpt soms wel degelijk om zeer uitdrukkelijk te vragen om een poging te doen mijn argumentatie te begrijpen. Soms resulteert dat weer in een opmerking die mij dan weer op weg helpt om de redenering van de ander beter te begrijpen. Dat levert tenminste een constructieve discussie op.

    Het probleem is dat veel mensen lijken te denken dat je een discussie alleen kunt “winnen” door simpelweg de argumenten van een ander te negeren of ze juist verdraaid weer te geven en door steeds weer een beetje van standpunt te veranderen. Dit soort “discussies” zijn geen echte discussies. Zodra het hier over de “gerechtvaardigdheid” of hoe je het wilt noemen van het auteursrecht gaat, is dat wat er lijkt te gebeuren.

    Zo zie ik reacties waarin tegelijkertijd wordt gezegd dat een maker recht heeft op een eerlijke beloning, ?n dat een “echte” maker geen geld vraagt. Wat is het nu?

    Verder worden er nogal veel zaken bijgehaald die op zich vrijwel niets met het auteursrecht hebben te maken, maar alles met marktfalen en/of een nog onvoldoende ontwikkelde markt. Dat je moeilijk een laptop zonder Windows kunt kopen moet je niet aan het auteursrecht wijten (tenzij je vindt dat Microsoft geen bestaansrecht heeft, tja).

    Wat zijn redenen om tegen het auteursrecht te zijn?

    Vind je het echt zo erg dat iemand meer dan 1x geld kan vragen voor dezelfde prestatie (hoewel je het misschien weer niet erg vindt als iemand zich een paar duizend keer laat betalen voor het geven van ??n concert)? Wat is hier erg aan? Wie om zich heen kijkt weet dat de gemiddelde maker zeker niet stinkend rijk is. En als je een beetje analyseert zie je dat je veel meer nodig hebt dan alleen het auteursrecht om echt rijk te worden, nl. het vermogen om je echt te onderscheiden van de concurrentie, hetzij door (uit commercieel oogpunt) briljant werk te leveren, hetzij door briljante marketing, hetzij door een ander briljant idee en briljante uitwerking van dat idee. Wie zich dat niet kan, wordt door het auteursrecht alleen beschermd tegen kopieerders. Is dat erg?

    Of vind je het erg dat je zelf niet alles gratis mag kopi?ren wat los en vast zit? Dat lijkt me hier niet het geval.

    Of heb je kritiek op het huidige auteursrecht die eigenlijk niet zozeer de kern ervan (het verbodsmodel) raakt? Dan moet je je eerst afvragen wat voor consequenties het zou hebben als het auteursrecht wordt afgeschaft of wordt vervangen door iets als “CC op alles”. En van die consequenties kun je alleen een idee krijgen als je de materie goed doordenkt.

  2. Piet,

    Door je te focussen op de betekenis van het woord verliezen in plaats de boodschap, maak je er een woordspelletje van. Dat levert zeker geen constructieve discussie op.

    En jij en ik weten allebij dat ik je niet vroeg naar het nut van je doel. Ik vroeg aan jou of je met jouw gedrag het door jou gewenste resultaat oplevert. Dus of het personen naar bejegenen ervoor zorgt dat ze veel moeite gaan doen om jou te begrijpen?

  3. Begrijp ik nou goed, Arnoud, dat ik omdat ik ooit een paar regels heb toegevoegd in een stukje open source, ik in Amerika iedereen zomaar een toestemming naar mijn eigen keuze kan geven voor het gebruik van dat hele werk?

    Dat lijkt me toch niet … hoe zit het dan? Moet ik een substantieel aandeel in het geheel hebben, op de een of andere manier?

  4. Reinier, nee, in dat geval is jouw bijdrage te scheiden van de bijdragen van de andere auteurs. Een gezamenlijk auteursrecht kan pas ontstaan als de bijdrage niet meer uit elkaar te pluizen zijn. Je moet dan eerder denken aan samen met een collega een paper schrijven waarbij er achteraf niet meer te zeggen is wie nu welke alinea heeft geschreven.

    Bij een Wikipedia-pagina kan dit nog interessant worden, want als daar 100 man over een paragraaf heengaan zou daar een gezamenlijk auteursrecht van 100 man zijn ontstaan. Dat lijkt niet helemaal voorzien door de opstellers van de Auteurswet.

  5. Door je te focussen op de betekenis van het woord verliezen in plaats de boodschap, maak je er een woordspelletje van. Dat levert zeker geen constructieve discussie op.

    Alex, je bent werkelijk ongelooflijk!! Ik besteed ??n enkel regeltje aan die mislukte sneerpoging van jou en sta je vervolgens zeer uitgebreid te woord. Gevoel voor verhouding lijk je niet bepaald te hebben.

    Ik heb je vraag trouwens ook beantwoord. Ik geloof niet dat je verder hebt gelezen dan die ene regel? Doe je dat misschien vaker, want dat zou ??n en ander verklaren. Zal ik in het vervolg maar rekening mee gaan houden. De groeten verder.

  6. @Reinier, Arnoud: Eindelijk weer on-topic! Want dit is een interessant onderwerp.

    Wat als de bijdrage van Reinier inderdaad scheidbaar is, maar ook voldoende substantieel om op zichzelf auteursrechtelijk beschermd te zijn (en een paar regels zouden daar voldoende voor kunnen zijn, al valt daar in het algemeen natuurlijk niet veel over te zeggen)?

    Volgens mij heeft Reinier dan auteursrecht op het hele werk (als bewerking van zijn werk, art. 13 Aw). Dat auteursrecht heeft hij natuurlijk niet meer zodra zijn bijdrage weer is verwijderd. Hij heeft dan m.i. een nog sterkere positie (qua mogelijkheden om dingen te verbieden) dan wanneer hij een gezamenlijk auteursrecht heeft.

    Bij een gezamenlijk auteursrecht is er namelijk sprake van een gemeenschap in de zin van art. 3:166 BW. Dit betekent bijvoorbeeld dat de deelgenoten verplicht zijn zich jegens elkaar te gedragen overeenkomstig de eisen van redelijkheid en billijkheid.

    Schrijvers van een pagina op Wikipedia lijken mij in de regel een gezamenlijk auteursrecht te hebben.

    Wat ik niet goed weet is in hoeverre je een substanti?le bijdrage moet leveren om een gezamenlijk auteursrecht te krijgen. Hoe zit het met een verhaal van 1000 worden waaraan 1000 mensen ieder precies ??n worden hebben bijgedragen? Gezamenlijk auteursrecht van 1000 mensen (wat zou betekenen dat ??n woord bijdragen al voldoende is), of auteursrechtvrij? (Auteursrechtvrij kan eigenlijk niet, want de manier waarop een werk tot stand komt doet er niet toe. Een betere term is misschien “makervrij”, omdat er geen maker valt aan te wijzen…)

  7. Piet,

    Dit is zeker geen sneerpoging, maar een poging om tot je door te dringen. Gewoon door twee simpele vragen te stellen: 1. Waarom doe je het? en 2. Werkt het voor je? De eerste vraag heb je met wat weerstand beantwoord, maar het antwoord op de tweede vraag heb je niet geven. In plaats daarvan antwoord je dat het nuttig is dat anderen moeite doen om jouw standpunt te begrijpen. Dat is geen antwoord op mijn vraag

    Eigenlijk zijn er maar twee antwoorden: “Ja, want ik merk dat mensen uit angst de volgende keer meer moeite doen” en “Nee, net zoals Pieter H en jij gaan mensen me vermeiden in de discussies”. Ik vermoed dat het antwoord eerder het laatste zal zijn dan het eerste.

    (Pieter H, 45:) Ik kan niet zo goed tegen discussies waarin de tegenstander als dom, lui, niet-willend, etc. wordt afgedaan. Misschien dat anderen dat een plezierige manier vind van gesprekken voeren, maar ik hou er totaal niet van en ik beschouw het als vervuiling van de discussie. Om het beeld te schetsten, even wat citaten (alles van ??n deelnemer): – ???Je hebt helaas nog geen enkele poging gedaan mijn standpunt te begrijpen???. – ???Als je het nu nog niet begrijpt verdien je voor economie een 1.??? – ???Getuigt???van een wat fundamentalistische anti-auteursrechtinstelling om dit effect te ontkennen.??? – ?????? verdiep je toch eens in de materie.??? – ???Kom, doe eens je best en probeer tenminste de redenering te volgen. Je kunt het er dan alsnog niet mee eens zijn, maar als je niet kunt of wilt begrijpen waar ik het over heb, heeft verdere discussie geen zin.??? – ???Je begrijpt het dus nog niet????

    Zo ga je niet met mensen om! En ik heb voldoende zelfrespect om dergelijk gedrag niet belonen door precies dat gene te doen wat je er mee probeert te bereiken. Net zoals Pieter H ga ik je voortaan negeren. Jammer, want inhoudelijk heb je best wat in te brengen, maar ik pas voor het verbaal geweld dat er helaas mee samen gaat. En net zoals Pieter H vind ik dat Arnoud best tegen degelijk gedrag zou mogen optreden. Tenslotte geeft het gedrag van de gasten af op de gastheer.

  8. Alex, ik zit hier voor een discussie en niet uit mensliefendheid en/of behoefte aan gezelschap. Als iemand niet op een eerlijke wijze discussieert (door argumenten te verdraaien en dergelijke), dan zeg ik dat.

    Of dat verdraaien dan komt uit domheid of luiheid of onwelwillendheid, daar ik alleen maar naar gissen. Maar in elk van die drie gevallen is discussie zinloos, dus veel maakt het niet uit.

    Ik denk niet dat deze metadiscussie tot iets gaat leiden, dus opnieuw de groeten.

  9. Piet, op eerlijke wijze een discussie voeren en je fatsoenlijk uiten bijt elkaar niet, in tegendeel, het draagt er aan bij dat een discussie eerlijk gevoerd wordt. Wie een discussie eerlijk wilt voeren is er op uit om drogredenen te vermijden.Een zo’n drogreden is de ad-hominemredenering. Hierbij wordt in plaats van de bewering de persoon bestreden en daar zou dan vervolgens uit volgen dat de bewering van die persoon onjuist is. In werkelijkheid wordt met deze drogreden een brevet van onvermogen afgegeven, anders had men immers wel overtuigend de bewering kunnen bestrijden in plaats van de persoon.

    Een voorbeeld is de claim dat iemand die niet met jou eens is dat een zeker effect bestaat er een fundamentalistische anti-auteursrechtinstelling op na zou houden. De vertaling hiervoor is uiteraard: “ik kan je niet met argumenten bestrijden dus kijk ik of het zo wel lukt.”

    Een andere drogreden is de autoriteitsdrogreden. Hierbij wordt een bewering gestoeld op een valse autoriteit. Je hebt zelf aan gegeven dat jij een absolute claim op de waarheid doet, jij noemt het “dat ik geen onzin vertel”. Het komt er op neer dat jij per definitie (d.w.z. dat het uit de definitie volgt) gelijk heb en iemand die het niet met jou eens is per definitie ongelijk heeft.

    Dan gaf je ook nog aan dat het steeds weer een beetje van standpunt veranderen oneerlijk discussieren is. Je maakt hier schuldig aan. Tot en met bericht 36 stonden begrippen als marktwerking en de balans tussen vraag en aanbod centraal. Hier stap je vanaf in bericht 37. Om vervolgens na te schreeuwen dat wie het nu nog niet met jou eens was een ??n verdient.

    Het komt er op neer dat jij geen tegenspraak duld, bij het minste of geringste persoonlijk wordt en wanneer je daarvan in jouw ogen iets terug krijgt gaat klagen over een sneerpoging. Ik zou werkelijk niet weten waarom ik niet zou mogen aangegeven hoe een uitspraak van jou op mij overkomt, en jij wel zou mogen aangegeven dat iemand een ??n verdient of er een fundamentalistische anti-auteursrechtinstelling op na zou houden. Het is nog al behoorlijk ??n richtingsverkeer bij jou.

    Ik heb geen moment het gevoel gehad dat jij probeerde om mijn standpunt te begrijpen. Je bent ook pas met vragen begonnen toen je zelf in de spotlight stond, maar door aan mij te vragen waarom ik tegen het auteurswet was gaf je blijk dat je totaal niet had geprobeerd om mij te begrijpen. Ik heb heb hier namelijk niet verklaard dat ik tegen de auteurswet zou zijn.

    De groeten terug.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.