Tag: Software

About Software

Subscribe Feeds

Microsoft en Github aangeklaagd voor opensourceschending door AI tool

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, Intellectuele rechten, 17 reacties
Otto, the inflatable autopilot from the movie “Airplane.”

Programmeur en jurist Matthew Butterick heeft Microsoft en Github aangeklaagd vanwege schendingen van opensourcelicenties, las ik bij Bleeping Computer. De reden is Github’s tool Copilot, een AI code generator die getraind is op de bergen software die op Github gehost worden. De generator blijkt regelmatig lappen tekst uit bestaande werken 1-op-1 aan te leveren, zonder daarbij de juiste licentie + bron te noemen. Hoe zeiden ze dat ook weer, één bron jatten is plagiaat en duizend is inspiratie?

Vorig jaar bracht Github de dienst Copilot uit, een AI-gedreven pair programmer die ontwikkelaars helpt bij het schrijven van code. Copilot stelt contextgebonden code en functies voor, en helpt actief bij het oplossen van problemen door te leren van de code die iemand schrijft. “Trained on billions of lines of public code, GitHub Copilot puts the knowledge you need at your fingertips, saving you time and helping you stay focused.” Het idee is vrij simpel: soms heb je even een klein zetje nodig, een paar regels code om weer verder te kunnen – of om te beseffen, nee dit is precies niet hoe het moet. (Ik experimenteer zelf met Lex.page, die dit doet voor tekstschrijvers, als iemand een invite wil hoor ik het graag.)

Het probleem is natuurlijk: die suggesties moeten ergens vandaan komen. Dat is dus die inspiratie, die patronen die Copilot leert herkennen in honderdduizenden bestanden met source code. Net zoals Lex.page en vele andere tools dat doen met tekst, en DALL-E en consorten met afbeeldingen. Alleen: die hebben een bronbestand dat orde van groottes ruimer is. Alle teksten van heel internet versus alle geprogrammeerde software op Github, dat scheelt nogal een slok op een borrel. Daar komt bij dat er bij software nou eenmaal heel wat minder manieren zijn om iets aan te geven, het moet nou eenmaal technisch aansluiten op het voorgaande.

Het verbaast mij dan ook helemaal niets dat je bij Copilot veel vaker gewoon een lap code uit eerdere software krijgt, “hier, zoals deze het doet”. Dat is helemaal logisch gezien context en dataset, alleen is dat juridisch dus problematisch want een lap broncode in je eigen werk overnemen noemen wij auteursrechtinbreuk tenzij dat mag van de licentie. En aangezien dat dus vaak een opensourcelicentie is, krijg je dan te maken met eisen zoals naamsvermelding of – bij de GPL – het weer moeten open sourcen van je eigen broncode wanneer je dat werk publiceert.

Naar goed Amerikaans gebruik is Butterick dus nu een class action lawsuit begonnen, waar iedereen mag meedoen die ook code op Github heeft staan. Het lastige bij zulke zaken is altijd bewijzen dat jouw werk is overgenomen. Maar specifiek bij dit soort Amerikaanse zaken kan dit interessant worden: als onderdeel van de discovery procedure moet Github op zeker moment onthullen hoe zij aan haar dataset is gekomen. En dan kun je gewoon zien dat jouw code daarin is opgenomen (of niet, maar dat lijkt onwaarschijnlijk).

Arnoud

Mag ik een game op CD (ja, op CD) twee maal installeren op twee computers?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 34 reacties

Via Reddit:

Hello, I own the physical copy (bought legally from a store over 10 years ago) of a game that (for those who never bought games during the CD era) installs the game files on the computer and allows the game to be run without disk. I was wondering: Is installing the game using the disk on a laptop A and then moving the game files on a computer B considered illegal?
In de tijd van games streamen en alles maar online is het verfrissend zo’n ouderwets aandoende vraag aan te treffen. En het is juridisch nog iets gecompliceerder dan je zou denken.

Hoofdregel van de Auteurswet is natuurlijk dat je werken niet mag kopiëren zonder toestemming. Maar we hebben daar een uitzondering op, en die heet de thuiskopie. Je mag van een legaal verkregen werk (dus niet illegaal downloaden) een kopie maken, dat is ook waar je de thuiskopieheffing voor betaalt die op je laptop en andere lege muziek- en filmopslagmedia wordt berekend. Een film mag je dus rippen van dvd naar een digitaal bestand om op je laptop af te spelen, bijvoorbeeld.

Specifiek bij software was de lobby iets succesvoller: daar geldt het recht op thuiskopie namelijk niet, zo staat expliciet in de Auteurswet (artikel 45n). Weliswaar mag je een reservekopie maken (artikel 45k) maar dat is niet bedoeld voor een apart speelbare kopie van een spel. Wat de vraagsteller wil, mag dus binnen dat kader alleen als de ‘move’ naar B bedoeld is om van laptop A over te stappen naar computer B, met name wanneer laptop A kapot is gegaan of iets dergelijks.

Als het erom gaat om het spel op twee computers tegelijk te kunnen spelen (de laptop op het werk, de computer thuis) dan kan dat alleen als de licentie het toestaat. Daarvoor zul je dus terug moeten naar de verpakking die je tien jaar geleden weggegooid hebt, of kijken of de bij installatie langskomende EULA hier wellicht wat over zegt. Sommige spelaanbieders waren redelijk inschikkelijk, dus het is niet uitgesloten.

(Het maakt niet uit of de vraagsteller het spel twee maal installeert vanaf CD of de geïnstalleerde versie op A kloont naar computer B.)

Arnoud

Vrouw staat vaker voor dichte deur bij gemeenteportaal dan man

Geplaatst op in Innovatie, 51 reacties

Vrijwel standaard hebben alleen mannen bij gemeenten toegang tot belangrijke privégegevens over hun huishoudens, las ik bij de Stentor. Dat blijkt uit onderzoek van de krant. Steeds vaker schuiven gemeentes burgers naar online portalen voor persoonlijke informatie, belastingaanslagen (hond, huis), heffingen (riool, reiniging) en betalingsafspraken. Detail: slechts een persoon per huishouden (de belastingplichtige) krijgt toegang en dat de gemeente bepaalt wie dat is. Die keuze is onder meer gebaseerd op ‘veronderstelde betalingscapaciteit, doelmatigheid en doeltreffendheid van heffing en invordering’. Vandaar: de man.

Oké, dat was flauw. Afgezien van Staphorst (serieus) maakt geen gemeente de bewuste keuze om de man in een huishouden als enige de toegang tot de gezamenlijke belastinginformatie en dergelijke te geven. Er is gekozen voor toegang door één persoon, en daarbij wordt per gemeente een voorkeursvolgorde ingesteld. Voorheen stond “de man” daarbij als een van de criteria, maar dat is al even weg (behalve dus in Staphorst):

In de model-beleidsregels van de VNG voor het aanwijzen van een belastingplichtige is de gemene deler in de volgorde van kiezen nu zo: degene die het meeste eigendom heeft, een natuurlijk persoon boven een niet-natuurlijk persoon en de oudste ingeschrevene op het adres.
U mag nu even alle samenwonenden in uw omgeving langs deze lat leggen: wedden dat bij 80% of meer daarvan de man hier uit komt? In de meeste relaties is het huis of van de man of gezamenlijk en is de man ouder dan de vrouw. Een mooi voorbeeld van onbewuste bias zoals we die ook in de AI kennen: niemand bedóelt dat de man als enige die gegevens moet kunnen beheren, het komt alleen er zo uit (meestal) en omdat niemand heeft nagedacht dat dat onwenselijk is, is er dus geen procedure om dit eerlijker te maken:
Ook al ben je geboren en getogen in deze gemeente, en al 33 jaar getrouwd met dezelfde partner, woon je al die tijd samen in een huis dat gemeenschappelijk eigendom is en betaal je keurig op tijd de rekeningen, als jij de uitverkorene niet bent, is het systeem niet aardig tegen je en meldt het doodleuk: de ingelogde gebruiker is niet bekend.
Wat is dan wel de reden? Het lijkt een IT-keuze te zijn geweest, maar er zit iets juridisch achter. Beschikkingen zoals een aanslag onroerendezaakbelasting moeten op naam gesteld worden, je kunt niet aan “de familie Ten Brink” een aanslag richten want juridisch bestaat niet. Juridisch gezien hebben we op de Terwekselsestraat 1 de burgers Wim en Kornelia Ten Brink wonen, die een gedeelde huishouding hebben. Aan twee personen dezelfde aanslag uitreiken leidt tot gedoe zoals dubbele betalingen (of erger nog: burgers die gaan klagen dat ze twee keer moeten betalen). Daarom is zo veronderstel ik het IT-systeem ontworpen met een keuze welke van de twee burgers aangeslagen wordt.

Ja, ik zou ook denken dat enkel kíjken naar de status van een en ander geen probleem moet zijn. Je weet via de BRP of mensen gehuwd/GP zijn, en dan kun je ze (na inloggen met DigiD) toegang geven tot de informatie waartoe ze gerechtigd zijn. Je zou dan zelfs iets kunnen bouwen waarbij de eerste van het stel die de aanslag ‘pakt’ als enige ermee verder mag, of een algemene keuze inbouwen “wie van u gaat de financiën doen”. Maar dat is complex en vereist vele, vele koppelingen en dubbelchecks. Weinig dingen zo vervelend als dergelijke IT-projecten. Dus ik snap wel dat gemeenten kiezen voor de iets simpeler oplossing van zelf iemand aanwijzen.

Arnoud

Waarom willen klanten van SaaS-maatwerk toch altijd het IE hebben?

Geplaatst op in Intellectuele rechten, 19 reacties

Een lezer vroeg me:

Ik ontwikkel SaaS-oplossingen op maat, op basis van mijn eigen basisapplicatie. Elke keer weer krijg ik discussie met de klant (meestal zijn advocaat, trouwens) dat ze het IE van het maatwerk willen hebben. Als ik dan zeg dat ze daar niets aan hebben, omdat ik de basisapplicatie in beheer heb, dan krijg ik vaak een glazige blik en “we willen het toch want we betalen er voor”. Waarom is dat toch steeds het standpunt van juristen? Dit is toch volstrekt niet logisch?

Deze discussie komt mij zeer bekend voor, en inderdaad kun je je afvragen of het wel het standaard uitgangspunt moet zijn dat je als klant eigenaar moet worden (pardon, houder van de auteursrechten) van iets dat je op maat laat maken dat bovenop een bestaande SaaS-oplossing komt staan. Ik kan er eigenlijk geen directe reden voor bedenken en je maakt het jezelf als opdrachtgever nodeloos moeilijk.

De traditionele reden om eigenaar te willen worden van maatwerk is zodat je er zelf mee verder kunt. Dit komt uit de tijd dat applicaties 99% maatwerk waren, en dan is het natuurlijk logisch om dat te eisen. Maar hoe meer standaardwerk er in de software zit, hoe lastiger dat standpunt is vol te houden. Ja, je kunt dan escrow van de standaardsoftware hanteren omdat je dan “verder kunt” met het geheel. Maar bij SaaS is broncode-escrow vrij zinloos, omdat je zó veel meer hebt dan alleen de software.

Meer algemeen is altijd de vraag, is het echt goedkoper om deze kant op te gaan? Waar haal jij tegen die tijd de developers vandaan die zich snel in kunnen werken in die applicatie om jou continuïteit te garanderen? Ik geef het je te doen met de complexiteit van applicaties vandaag de dag.

Een andere reden is dat men denkt het maatwerk te zijner tijd bovenop een ander stuk standaardwerk te kunnen monteren. Daar kan ik alleen maar “moehaha” op zeggen.

Van een geheel andere orde is de motivatie dat men niet wil dat de ontwikkelaar diezelfde functionaliteit verkoopt aan de concurrent. Immers als ik 100 uur werk betaal en de opdrachtnemer geeft dat werk vervolgens gratis aan de concurrent omdat hij daar een toffe indruk wil wekken, dan word ik wel een beetje boos ja. Ook al heb ik gekregen waar ik voor heb betaald, namelijk 100 uur werk en een keurig werkend stukje maatwerk.

Als dat het bezwaar is, dan is er echter nog een andere oplossing en dat is gewoon exclusiviteit afspreken. Dan zeg je, ditzelfde werk mag je de komende drie/zes/twaalf maanden niet doen voor de concurrent. Dan heb je meteen ook het geval gevangen dat de dienstverlener gewoon opnieuw de maatwerksoftware schrijft – iets dat mag van het auteursrecht, zolang hij maar geen copypaste doet. Natuurlijk zal de ontwikkelaar wel geld eisen voor deze verplichte omzetderving, maar dan heb je volgens mij de eerlijke discussie over wat je wilt en wat dat mag kosten.

Een variant op dit bezwaar is dat het maatwerk gebaseerd is op vertrouwelijke informatie (zoals een bedrijfsproces of koppeling met iets geheims). Dan zou hergebruik van het maatwerk de geheimhouding schenden. Maar dan is het antwoord simpel: nou ja, dat mag niet want we hebben vertrouwelijkheid afgesproken. En er zit genoeg in het maatwerk dat niét onder de vertrouwelijkheid valt, over het algemeen.

Helaas is een té vaak voorkomende reden dat men het wil omdat het in de inkoopvoorwaarden staat. En ja, die zijn door een duur kantoor opgesteld of daar moet op heel hoog niveau toestemming voor afwijken worden gehaald dus dat kan dan niet anders. Dit zijn de lastigste discussies in de praktijk.

Ik zie voor de ontwikkelaar twee oplossingen:

  1. Auteursrecht op het maatwerk behouden met het argument dat het toch onbruikbaar is buiten de basisapplicatie. Wel krijgt de klant exclusiviteit op het maatwerk gedurende bv. 12 maanden, zodat er geen zorg is dat de concurrent het meteen ook krijgt. Kostprijs kan omlaag als de periode korter wordt.
  2. Auteursrecht overdragen en bepalen dat de onderliggende ideeën en principes vrij blijven voor de ontwikkelaar. Dat mag van de auteurswet toch al (45k Aw) mits je dus geen broncode hergebruikt.

Wie optie 1 scherp wil insteken, neemt twee prijzen op in de offerte waarvan de laagste is gemarkeerd met “zonder exclusiviteit” en de tweede “met 12 maanden exclusiviteit”. Dit is mijn standaard contractentruc maar het werkt nog steeds als een tierelier, zelfs wanneer de dure advocaat van de wederpartij de truc kent.

Arnoud

Ben ik strafbaar als ik in opdracht tijdelijk illegale software installeer?

Geplaatst op in Intellectuele rechten, Ondernemingsvrijheid, 7 reacties

Een lezer vroeg me:

Onze organisatie gebruikt al jaren bepaalde software onder licentie. Deze blijkt enige maanden geleden te zijn verlopen en het heractiveren duurt om onduidelijke redenen heel erg lang. Mijn manager heeft me opgedragen dan maar tijdelijk een illegale versie te installeren zodat het werk niet blokkeert, en ze gaan dat rechttrekken in de onderhandelingen. Ben ik strafbaar als ik dat doe, of kan mijn werk dan alsnog de boete van de rechthebbende op mij verhalen?

Als werknemer ben je niet privé aansprakelijk voor je handelen dat je in opdracht doet, of het moet wel héél ver buiten “gewoon je werk doen” treden. Je handelt immers als vertegenwoordiger van het bedrijf, dus wat jij doet wordt je werk aangerekend.

Als je specifiek en expliciet discussie hebt gevoerd dat de software illegaal gebruikt gaat worden, dan zie ik die grens wel in beeld komen. Ik kan me niet voorstellen dat je dan wegkomt met “ik kreeg de opdracht dus ik doe het gewoon”.

Vaak zie je dat het eerder iets is van, we hebben een tijdelijke licentie gebruik die maar, of je collega is parttime HBO docent dus we gebruiken de educatieve licentie. Daar kun je over twisten of dat legaal is maar daarbij heeft de werkgever dan het laatste woord. Dat zou hier op kunnen gaan, omdat de werkgever aangeeft dat dit een tijdelijke oplossing is die men gaat melden aan de licentiegever (en kennelijk denkt voordelig recht te kunnen breien). Ik denk dat je daar als werknemer wel in mee moet gaan.

Mijn advies zou desondanks zijn om expliciet in de mail op schrift te krijgen dat men de illegale versie wil, onder verwijzing naar het mondelinge gesprek en de gevolgen die jij ziet. Of je stuurt het door naar de bedrijfsjurist met de vraag hoe jij die licentieovereenkomst vervolgens moet sluiten.

Arnoud

Wat mag ik met snippets van Stack Overflow?

Geplaatst op in Intellectuele rechten, 17 reacties

Een lezer vroeg me:

Zoals vele ontwikkelaars neus ik vaak op Stack Overflow naar oplossingen voor mijn programmeerproblemen. Ik zie dan vaak broncode die de oplossing implementeert, maar ik weet dat ik die niet zomaar mag copypasten in verband met licentieproblemen. Maar wat mag ik dan wel?

Stackoverflow is de bekendste site voor programmeurs om met elkaar tips, ideeën en oplossingen te delen. Meestal gebeurt dat in de vorm van programmeercode (broncode) omdat dat nu eenmaal de meest exacte en directe manier is om aan te geven hoe je in software een bepaald probleem aanpakt. Die oplossingen zijn vaak relatief kort en worden dan ook wel snippets genoemd.

Op software rust auteursrecht. Je mag dus iemands software niet overnemen, ook niet als hij de broncode publiceert of die broncode ergens neerzet waar het de bedoeling is om erover te praten en er naar te kijken. Alleen als er een licentie bij staat, kun je de software gebruiken – binnen de grenzen van de licentie. Helaas zetten maar weinig SO gebruikers expliciet een licentie bij hun snippets.

Bij snippets kun je dan weer wel je afvragen óf er auteursrecht op rust. Er moet wel iets van creativiteit in het werk zitten. Dat kan bij een kort werk, maar zeker bij software is dat geen automatisme. Een snippet die laat zien hoe een API aangeroepen moet worden, zou ik niet creatief noemen. Dat is alleen “kijk hier moet de sessiesleutel, hier zet je parameters zoals kleur en gewicht en dan krijg je een array terug met de actuele voorraad”. Zo’n snippet heeft geen auteursrecht en daarmee mag je natuurlijk doen wat je wil.

Helaas is zodra je boven dergelijke trivialiteiten gaat het al snel onduidelijk. Er zijn geen juridische vuistregels zoals dat tot tien regels code vrij van rechten zijn. Zo werkt auteursrecht gewoon niet. Je moet dan inhoudelijk je afvragen of dit iets creatiefs is of ‘gewoon’ zoals je het zou doen. Dertig regels code met hoe een quicksort werkt zou ik niet creatief noemen (dat is nu eenmaal grofweg een standaard algoritme) maar 5 regels om snel een matrix te scannen is vaak juist héél creatief.

Wat natuurlijk wel altijd mag, is het idéé dat men je communiceert met zo’n snippet overnemen en in eigen code verwerken. Ideeën, principes en algoritmes vallen buiten het auteursrecht en mogen dus vrij worden gebruikt. Dat doe je dan dus door eerst in eigen woorden (of pseudocode) op te schrijven wat er onder die geposte broncode zit, en daarna dat in echte code uit te werken in je eigen applicatie.

Arnoud

Wat is beter: een hard onderhoudscontract of een stevige garantie?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 3 reacties

Een lezer vroeg me:

Als softwareleverancier in de zakelijke markt werken wij veel met onderhoudscontracten. Ik zie echter vaak klanten die garanties in onze licentie stoppen (althans, dat proberen) en dan zeggen dat dat beter is dan een onderhoudsafspraak. Hoe kijk jij als contractsjurist daar tegenaan?

Herstel onder een garantie is feitelijk hetzelfde als onderhoud, maar juridisch betekent het met name dat de kosten van de werkzaamheden bij de leverancier blijven liggen. Garantie eisen is dus gratis onderhoud verlangen.

De klassieke manier voor ICT-leveranciers om klanten aan zich te binden, is het onderhoudscontract. Software slijt; na verloop van tijd zijn altijd aanpassingen nodig om een en ander werkende te houden. Hetzelfde geldt voor online diensten. De redenen hiervan zijn divers, maar vaak met name te wijten aan vernieuwingen in andere software of diensten en nieuwe inzichten over het gewenste gebruik. Daarnaast worden onderhoudscontracten vaak “voor de zekerheid” genomen, wie wil er immers op een cruciaal moment met een storing zitten waar de leverancier geen onderhoud op komt plegen?

Het grote nadeel van onderhoudscontracten is natuurlijk dat zij geld kosten. Meestal gaat het dan om niet onaanzienlijke bedragen die maandelijks of jaarlijks moeten worden voldaan, en waarbij de klant slechts eens per jaar of zelfs vijf jaar mag opzeggen. Het verbaast dan ook niet dat afnemers hier steeds kritischer naar kijken, met name waar het onderhoud betreft op fouten en onvolkomenheden die eigenlijk gewoon als tekortkoming van de leverancier aangemerkt kunnen worden. In dat geval is het beter om een garantie te eisen dat dergelijke fouten afwezig zijn.

Ik zie het dus als een onderhandelspel dat met name neerkomt op grenzen trekken en kosten verdelen. Welke fouten of problemen zie je als echt tekortkoming, dat had er gewoon niet mogen zijn, en welke zijn gewoon dingen die kunnen gebeuren? Is verbeterde logica het herstel van een fout of een vernieuwde feature? Als een externe koppeling breekt, moet de leverancier dat dan gratis herstellen of juist niet?

Garanties kunnen overigens op diverse wijzen worden ingeperkt. Vaak wordt gekozen voor een beperkte toezegging dat de betreffende fout kosteloos wordt hersteld, hetgeen inhoudt dat er geen aanvullende schadevergoeding mogelijk is.

Arnoud

Ik mag mijn Android-telefoon niet updaten van mijn insuline-app leverancier!

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 12 reacties

Een lezer vroeg me:

Een leverancier van een bloedglucose sensor (gebruikt door diabetici) heeft de mogelijkheid om een sensor uit te lezen via een app op een mobiele telefoon. Nu stelt deze leverancier dat, zodra er een update van de softwareversie van de mobiele telefoon beschikbaar is je dient te wachten met updaten tot zij hun app hebben geupdated. Dit om te voorkomen dat, door incompatibiliteit tussen de app en de nieuwe software versie, je meetdata kwijt bent. Op zich logisch, je hebt als diabeet met een reden een sensor en als er incompatibiliteit bestaat zal de app niet kunnen werken. Wie is alleen aansprakelijk als de telefoon besmet/geïnfecteerd/onbruikbaar raakt op het moment dat er wel een nieuwe softwareversie beschikbaar is maar de eindgebruiker deze nog niet geïnstalleerd heeft op verzoek van een app programmeur. Is dit in algemene voorwaarden van de app af te vangen en is dus de (vaak onbekwame eindgebruiker) zelf verantwoordelijk?

Op zich vind ik het heel netjes van die leverancier om zo expliciet te waarschuwen voor mogelijke incompatibiliteit. Het zou erg vervelend zijn als de app net niet goed meer werkte en daardoor gegevens verloren gingen, of nog erger onjuiste metingen worden gedaan.

Daar staat tegenover dat het natuurlijk onveilig kan zijn dat je je smartphone-software (je OS dus) niet kunt updaten, zeker als het gaat om een security update of iets anders kritisch. Het is minstens zo vervelend als er in dat tijdsinterval een of andere malware binnendringt en schade aanricht of gegevens steelt.

De wet zegt helaas niet waar de verantwoordelijkheid ligt bij dit soort zaken. Er is ook geen jurisprudentie over deze interactie tussen risico’s. De hele algemene regel is dat als je als dienstverlener je best doet om problemen te vermijden, je niet aansprakelijk bent als er desondanks eens iets misgaat (voor juristen: de zorgplicht van een goed dienstverlener, art. 7:401 BW).

Vanuit die algemene zorgplicht lijkt het mij dat deze leverancier bovenop de OS-updates moet zitten en moet zorgen dat er zo snel mogelijk een update aan de app komt. Gaat er in het dan nog overblijvende tijdswindow iets mis, dan zie ik niet hoe je de app-leverancier nog een juridisch verwijt kunt maken.

Voor mij weegt zwaar dat het zal gaan om iets dat zelden voorkomt, een korte periode van risico betreft en dat niet ieder gat automatisch grootschalig geëxploiteerd wordt met gevolgen voor de smartphone-eigenaren.

Ik zou wel verwachten dat verlies van data op meerdere manieren voorkomen wordt. Backups van oude datasets zijn toch vrij eenvoudig te maken?

Arnoud

Welk onderhoud mag je op andermans software plegen?

Geplaatst op in Intellectuele rechten, 6 reacties

Mag je als derde andermans software onderhouden? Die vraag lijkt juridisch triviaal – nee – want voor onderhoud moet je de software wijzigen, en dat mag niet zonder toestemming (licentie) van de rechthebbende. Maar er is een wettelijke uitzondering voor een rechtmatig gebruiker, en in een recente rechtszaak kwam eindelijk de vraag eens langs hoe ver die uitzondering reikt. En helemaal bijzonder: het auteursrecht was ondertussen bij een derde terechtgekomen.

De leverancier van een niet nader genoemd softwarepakket ging op zeker moment failliet, waarna de auteursrechten op die software door het bedrijf Rainbow werden gekocht uit de boedel (activatransactie). De software verzorgt de afwikkeling van het totale logistieke proces van een transportonderneming. Met de software kunnen bedrijven onder andere transportopdrachten innemen, orders opmaken, factureren en ritten plannen.

Twee andere bedrijven boden al een tijdje onderhoudscontracten op die software, en werden door Rainbow aangesproken dat ze daarmee op moesten houden omdat dit in strijd zou zijn met het verkregen auteursrecht. Maar daar staat tegenover dat de wet (art. 45j Auteurswet) zegt:

Tenzij anders is overeengekomen, wordt niet als inbreuk op het auteursrecht op een werk als bedoeld in artikel 10, eerste lid, onder 12°, beschouwd de verveelvoudiging, vervaardigd door de rechtmatige verkrijger van een exemplaar van eerder genoemd werk, die noodzakelijk is voor het met dat werk beoogde gebruik. De verveelvoudiging, als bedoeld in de eerste zin, die geschiedt in het kader van het laden, het in beeld brengen of het verbeteren van fouten, kan niet bij overeenkomst worden verboden.

Wie ooit rechtmatig de licentie kocht bij het inmiddels failliete bedrijf, is een “rechtmatige verkrijger” in de zin van dit artikel. En die mag dan ook het onderhoud uitbesteden. Daarmee zou het handelen van de gedaagden dus legaal zijn.

Complicatie is dus echter dat de werkzaamheden “noodzakelijk” moeten zijn en wel “voor het beoogde gebruik”. En dat is bij deze software lastig, omdat nergens op papier vastgelegd was wat nu precies het beoogde gebruik was. Dit moet nu in een nieuwe zitting apart worden behandeld. En dat kan nog een kluif worden, omdat eigenlijk niemand weet wat deze bepaling nu eigenlijk bedoelde te zeggen. Software gebruik je meestal voor een heleboel doeleinden, vaak niet voorzien bij het aankopen. Dus hoe moet je dat dan interpreteren?

Arnoud

Kandidaat zijn zonder dat je het weet, mag dat?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 18 reacties

Voor het radiospel ‘De Uitverkorene’ stuurt Qmusic een privédetective af op onbekende Nederlanders. Dat meldde RTL maandag. Het concept: een Nederlander wordt door een privédetective gevolgd. Wie de gelukkige denkt te zijn en dat raadt, wint 10.000 euro. De kandidaat-zonder-wil wordt gekozen op basis van een “goede daad” die hij eerder verricht heeft, maar wel eentje die Q-Music in scène heeft gezet. Het signalement wordt enigszins generiek opgebouwd en alleen op basis van gegevens verkregen in de openbare ruimte. Desondanks de vraag: huh, sinds wanneer mag dat?

“Je mag willekeurige personen gewoon observeren in het publieke. Het gebeurt wel vaker, bijvoorbeeld in stalkingszaken.” aldus de verdediging van het programma in een notendop. Eh ja, maar dat is omdat er dan een zwaarwegend belang is, namelijk het vastleggen van stalkingsgedrag zodat je aangifte kunt doen. Een andere reden om mensen te observeren, is fraude bij bijvoorbeeld ziekmeldingen op te sporen. En zelfs bij het onderzoeken van zeg overspel in een relatie kan ik me nog wat voorstellen bij een zwaarwegend belang om dat te willen weten.

Hier gaat het echter om een zelfbedacht belang: men zet een “goede daad” in scène, zoals een portemonnee neerleggen die iemand dan opraapt en retourneert. En dan wil je vervolgens die persoon in het zonnetje zetten met een opsporingsbericht en een privédetective. Nee, daar vind ik dan toch wel wat van.

Hoe zou het dan wel moeten? Geen idee eerlijk gezegd. Ja, toestemming vragen aan de betrokkenen maar dan is de lol er wel een beetje af natuurlijk. De enige manier om dit te spelen is via de belangenafweging van de grondslag “eigen gerechtvaardigd belang”. En omdat het hier gaat om puur entertainment, kun je natuurlijk spreken van vrijheid van meningsuiting maar sterk zal dat niet zijn. Daarmee is het moeilijk het privacybelang van de kandidaten-in-spe te overrulen.

En ja, mensen worden gevolgd in het publiek domein, in het openbaar. Maar dat maakt niet uit bij privacy: die houdt niet op bij de voordeur. Ook op de openbare weg heb je recht op privacy, waaronder dus ook valt het structureel vastleggen van je persoonsgegevens met als doel deze in een televisieprogramma te gebruiken. De openbaarheid van de gegevens is een factor in die belangenafweging, maar geen doorslaggevende.

Arnoud