Smileys bij internetbedreiging leiden tot vrijspraak

smiley-emoticon.pngOpmerkelijk: een bedreigende tekst wordt niet strafbaar geacht omdat er smileys bij stonden. Het Gerechtshof Amsterdam sprak half mei een minderjarige verdachte vrij om die reden (via Cops in cyberspace). Hij had minister-president Balkenende een boos bericht gestuurd, maar de smileys (en de bewoordingen) maakten dat de MP zich niet daadwerkelijk bedreigd had kunnen voelen van dit bericht.

Het arrest geeft de letterlijke tekst van de Hyveskrabbel (dat het Hof overigens een ‘jongerennetwerk’ noemt) in de tenlastelegging:

ey bolle vet zak met je kanker bolle kanker bril je gaat died bitch ik kom je halen

Ik moest vervolgens lachen om de direct daaronder staande standaardzin:

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zal het hof deze verbeterd lezen. De verdachte wordt daardoor niet in de verdediging geschaad.

De tekst “je gaat [dood] … ik kom je halen” zou je kunnen zien als een “bedreiging tegen het leven” zoals de wet dat formuleert. Maar een uiting is pas een bedreiging als de ontvanger zich ook daadwerkelijk bedreigd had moeten voelen. En dat was hier niet mogelijk: het ging immers maar om Hyveskrabbels die ook nog eens vol smileys stonden. Dat mag je niet serieus nemen.

Ook opmerkelijk vond ik nog dat het Hof het OM verwijt dat ze niet ook ‘belediging’ ten laste gelegd heeft. Die aangehaalde zin had immers prima als belediging kunnen worden gezien, en daarvoor had de verdachte dan kunnen worden veroordeeld. Maar dan moet het OM dat wel opnemen in de tenlastelegging.

Dit is bij mijn weten het eerste arrest over smileys, maar helaas staat er dan weer geen smiley in het arrest zelf.

Arnoud

51 reacties

  1. Sorry voor de lange quote hieronder maar moet zeggen dat ik de officiele tekst moeilijk en/of ingewikkeld vindt om te lezen, althans ook na, (een of meedere keren) opnieuw toch wel blabla

    pffff blij dat jij de advocaat bent πŸ™‚

    de tenlastelegging 1: “hij op of omstreeks 09 januari 2009 te ‘s-Gravenhage en/of Purmerend, althans in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, [minister-president] (minister-president van het Koninkrijk der Nederlanden) heeft bedreigd met enig misdrijf tegen het leven gericht, althans met zware mishandeling, immers heeft/hebben verdachte en/of (een of meer van) zijn mededader(s) opzettelijk dreigend die [minister-president] een (priv?)e-mailbericht (via de website hyves.nl) verzonden met daarin de tekst: “ey bolle vet zak met je kanker bolle kanker bril je gaat died bitch ik kom je halen”;”

    ps is er al een artikel 12.8.7 van de wet van screenshots? πŸ˜€

  2. Ik denk dat dit deel was eerder de reden van vrijspraak:

    “Het hof merkt geheel ten overvloede nog op dat de thans 15-jarige verdachte ter terechtzitting er blijk van heeft gegeven zich verantwoordelijk te voelen en spijt te hebben van zijn gedraging.”

    De smilies waren gewoon secondair denk ik. Als je het goed bekijkt het is gewoon een jongen met een grote bek die is waarschijnlijk uitgedagd door zijn maten om zoiets op Hyves te zetten. Beleeft en verstandig is het niet, maar jongeren van dat leeftijd doet heleveel domme dingen. Als dit klopt dan zal het wel een overdreven reactie om de jongen te veroordelen. Ik vind de rechters oordeel gepast omgezien de situatie in zijn geheel.

    PS: Voor de gooie order “Seponeeren” is “Dismissal” toch?

  3. “Opmerkelijk: een bedreigende tekst wordt niet strafbaar geacht omdat er smileys bij stonden.”

    Dat is niet helemaal juist. Het was drieledig; ?n de smileys ?n de tekst zelf ?n het feit dat het op hyves stond.

    Daarnaast ben ik van mening dat smileys onderdeel van een tekst zijn.

    Als ik schrijf: “Ik ga je pakken” , dan kan dat wellicht bedreigend overkomen. Als ik schrijf: “Ik ga je pakken πŸ˜‰ ” dan komt dat al wel iets anders over. Dus ik vind het in die zin niet vreemd dat daar rekening mee wordt gehouden.

  4. @Gunnar,

    Okay, maar als ik dus een dreigbrief stuur naar Balkenende, met de melding ‘ik ga je pakken’ (met van die uitgeknipte letters), en er een smiley bij doe, dan komt het anders over? Misschien is het zelfs meer freaky dan zonder die smiley. Maar inderdaad, dat het op Hyves staat, wil an sich ook wel wat zeggen. De meeste bezoekers zijn daar tussen de 13, en 19 jaar, gok ik zo.

  5. Als meneer Balkenende op een “jongerennetwerk” als Hyves uithangt, dan vraagt hij er ook om en krijg hij dus in feite gewoon waar hij om vraagt.

    Overigens vind ik dat op dat soort taalmishandeling een zware taakstraf zou moeten staan.

  6. @ anonymous.

    Ja dan komt het wel anders over, vind ik. Ik zeg niet dat het dan niet kan kwalificeren als een bedreiging of iets dergelijks (daarvoor is het voorbeeld wellicht te snel bedacht), maar feit is dat het gewoon anders overkomt en dat je aldus rekening moet houden met smileys en de invloed die een dergelijk lachebekje k?n hebben op een zin. πŸ˜€

  7. Het gebruik van scheldwoorden en asociaal taalgebruik zo feitenlijk verboden moeten worden of worden aangepakt! Ongeacht het internet medium waar het op geplaatst wordt!

    kinderen kunnen grof in hun taalgebruik zijn! Te grof zonder dat ze soms beseffen WAt ze zeggen en wat voor impact dat kan hebben! Ouderen weten dat vaak wel, dus hun schelwoorden neem ik kwalijker!

    Misschien een nieuwe discussie? Wat mag wel en niet gezegd worden??

  8. Mppmpppffpmfmffpmmpmp mfmmppffpmppmfmmpm fpmmpppffmpmmppppppmp mffpmp mpmmmmfmp fmmppfppfpfffmp fmpmmmmmmpmfppmmfffmmmfpmmmpppmpmmpppmfmmmpffmppppp mpppff fmmfmpmpppffpmp fpmmmmppp mpmmmmfmp ffpmpp mfpmppfmp mppmffmfmmppppppmfmffpmmpmp mfmmppfppppfppfppp pppmffmppfmp pmpfmfppppppmppppp. Mppppp mpmmmmfmp fpmmpppfffmmfmpppfpfmpfmmppppp ffpmpp mpmmmmppp mmmmmfmfpfmpmpppff FmmPpmFmm ppfmpf Pmf33fmp ppfmpf mppmppppp mmmpppmpmmpppffmpp fpmpffmffpmmmpp mpfmmmpppfmpmmmfmmmffmpp. Pmfmpppmppmpmpppff mfmmppppmmmmpmppmpmpppmfmffpmmpmp… πŸ˜‰

    Maar gelukkig wordt het hof blijkbaar geacht alles te begrijpen. Dat lijkt me eerlijk gezegd een gevaarlijke (standaard) aanname.

  9. @Hans en @Franc: dit is ook voor juristen lastig te lezen hoor πŸ™‚ Maar het is een juridische standaardfrase, de rechtbank leest hier het wetsartikel voor en checkt zo of aan alle vereisten is voldaan. Daarmee blijkt dan of inderdaad bewezen is wat hem verweten wordt.

  10. @Jan | 8 juni 2010 Zodat volwassen mensen weer eens lastiggevallen worden met allerhande regelgeving “om de kinderen te beschermen”? Doet me denken aan het soort mensen dat boos wordt als je rookt, wanneer ze met hun kind in de kroeg komen. We hebben daar de laatste paar jaar onder het Kabinet Grijs I genoeg van gezien, lijkt me.

  11. Soms zou je het hof nog een klein vraagje willen stellen. Ik bedoel, als het hof het een gemiste kans vond dat het OM geen belediging ten laste legde, dan moet dat toch wel bijna betekenen dat dat “bolle vetzak” of “teef” dan juist weer niet door het toevoegen van smileys ontkracht kon worden…

  12. Hier snap ik weinig van. De post was duidelijk beledigend en bedreigend bedoeld, maar men doet niets omdat er een smiley in staat en de poster de Nederlandse taal slecht hanteert?

    Dit soort knaapjes kennen de grenzen van het oorbare duidelijk niet – een kwaal waar wel meer jongeren last van hebben tegenwoordig. Als er ooit een juist moment was om een dikke taakstraf uit te delen, dan was het dit wel. Al is het alleen maar om een signaal aan de dader (en anderen zoals hij) te geven dat hij zn grote mond maar eens moet leren houden. Een kleine 100 uur billenwassen lijkt me een uitstekende strafmaat voor zo’n kwal.

  13. Als ik de uitspraak ‘jongerennetwerk’lees, dan wordt het tijd om de heren die nazien op naleving van de wet in Nederland en omstreken gniffel, eens bij te scholen over: – Internettrollen. – Internetstalking. – Internetbedreing. – Internetterrorisatie etc.

    Internet is tegenwoordig meer en meer een afspiegeling van de maatschappij waar het gaat om de gebruikers, doelgroepen vervagen juist vanwege de gewaande anonimiteit.

    Als je qua leeftijd middelbaar bent maar qua geest rond de 30 of jonger… dan zal een als ‘jongerennetwerk’ gelabeled iets als Hyves ook voor jou aantrekkelijk zijn.

    Als het uiten van bedreigingen ineens gelegitimeerd wordt door een smiley… mogen we dan straks in real-life iemand in elkaar slaan of erger, als we er maar vriendelijk bij lachen?

    Hmmzz… normen, waarden, vervaging… het wordt ergens vandaan gevoed, onderhouden en notabene nog vaak verdedigt als bv vrijheid van meningsuiting.

    De uitspraak van die rechter typeert eigenlijk dat deze maar half door heeft wat de impact van bv Hyves is op de samenleving en ook op de manier waarop mensen met elkaar omgaan. ik vondt zorgwekkend.

  14. Hier snap ik weinig van. De post was duidelijk beledigend en bedreigend bedoeld, maar men doet *niets* omdat er een smiley in staat en de poster de Nederlandse taal slecht hanteert?

    Hoezo duidelijk bedreigend bedoeld? Ik vond er geen reeele bedreiging van uitgaan.

  15. Als het uiten van bedreigingen ineens gelegitimeerd wordt door een smiley??? mogen we dan straks in real-life iemand in elkaar slaan of erger, als we er maar vriendelijk bij lachen?

    Wacht.. wat?! Ik weet niet wat jij vanavond staat te doen, maar als jij of je vrouw de aardappeltjes aan het schillen is valt daar toch ook niet uit te concluderen dat het de dag erna normaal is om het schilmesje in de keel van je partner te zetten?

    De smileys zijn sowieso niet hoofdzakelijk verantwoordelijk voor het vrijspreken van de scholier. Daarnaast is het niet meer dan normaal dat het wordt meegenomen in de uitspraak. Als ik op een lacherige toon tegen een vriend zeg dat ik hem ga pakken, dan is dat toch ook heel iets anders dan wanneer ik briesend een wildvreemde informeer dat hij beter kan gaan rennen omdat ik van plan ben hem te pakken?

    De uitspraak van die rechter typeert eigenlijk dat deze maar half door heeft wat de impact van bv Hyves is op de samenleving en ook op de manier waarop mensen met elkaar omgaan. ik vondt zorgwekkend.

    En wat is dan die vreselijke manier waarop men tegenwoordig met elkaar omgaat? Is de verloedering van de maatschappij werkelijk een conclusie die je mag trekken uit het feit dat ??n kind van vijftien besluit om zo’n opmerking te plaatsen richting een MP? Het jochie wilde waarschijnlijk gewoon stoer overkomen, dat is niets nieuws. Het enige nieuwe aan deze situatie is dat de jongen ook daadwerkelijk de mogelijkheid had om de opmerking bij de MP (of in ieder geval zijn mensen) terecht te laten komen, vervolgens kon er iets aan worden gedaan. Als er al iets is veranderd dan is het dus dat mensen die zulke opmerkingen maken, ook daadwerkelijk aangepakt worden.

  16. @hAI: Daar gaat het niet om. Het gaat er om wat de intentie van de bedreiger was, en dat laat zich makkelijk raden. Dit is niet de manier waarop je met elkaar omgaat, en alleen al om die reden had er van mij een flinke taakstraf uitgedeeld mogen worden.

    @Anoniem @ 13:43 : Uit jouw reactie maak ik op dat jij hier dus niets verkeerds aan ziet? Dat het jochie “gewoon stoer wilde doen” zal best, maar dat hij op een dergelijke manier de MP bejegent is echt geheel zn eigen fout. Daar hoeven we werkelijk geen begrip voor op te brengen. We hoeven hem heus niet on de Koepel te gooien voor dit geintje, maar om hem zo te laten weglopen is mijns inziens een brug te ver.

  17. Ik denk niet dat het veranderd is dat mensen die dat soort opmerkingen maken aangepakt worden. Voor Hyves en dergelijke kon je als puber ook enige “uitleg” verwachten van je ouders of docent als je je zo ongenuanceerd uitdrukte. Of de taal zo mishandelde…

    Nu zitten die er helaas niet meer tussen en heeft Balkenende blijkbaar zelf de opvoeding ter hand genomen. Dat hij dat via de rechter meent te moeten doen vind ik twijfelachtig. Maar je zou kunnen overwegen dat hij op die manier een groot publiek bereikt met de boodschap. En dat laatste is dan weer wel in lijn met zijn functie.

    Ik denk dat de rechter hier dan ook terecht de bedreiging niet zo vreselijk serieus heeft genomen. Hoewel ik wel hoop dat de puber in questie van de rechter een kleine uitleg heeft gekregen waarom zijn gedrag te ver ging… en dat zijn taalgebruik erbarmelijk is.

  18. Ik ben blij dat deze zaak in alle redelijkheid wordt opgelost. Dit soort puberaal gedrag is van alle tijden, maar het gebeurt te vaak, vind ik, dat dit soort domme uitspraken serieus genomen worden en dat er straffen worden opgelegd. Nou eens gaan kijken of eenzelfde redelijkheid kan worden gevonden in andere rechtszaken πŸ™‚

  19. Kan Arnout aanduiden waar in het wetsartikel staat dat je je ook daadwerkelijk bedreigd moet voelen? Volgens mij is dat een veelgemaakte misvatting, die eveneens bij belediging wordt gemaakt.

  20. Dus dit betekent dat een kogelbrief met een smiley erop ook geen bedreiging is? Of anders een beetje miltvuur uit de UK importeren in een envelop sturen met een smiley erop. Je gaat dan wel dood maar het was een grap. Lachen man! Zolang dit allemaal getolereerd word is het fatsoen in Nederland ver te zoeken.

  21. Ze kunnen toch alsnog aangifte doen wegens belediging om hem alsnog op te pakken? Of is de zaak daarvoor al teveel verjaard?

    Betreffende de spelfouten die deze jongen heeft gemaakt… Pot. Ketel. Zwart… Jure moet her en der wat meer spaties gebruiken en in sommige gevallen hun spellings-checker nakijken. Maar ja, zelfs ik ben niet perfect… πŸ™‚

  22. @Klaas, teveel zaken verjaren gewoon veel te snel. πŸ™‚

    Voor zover in de vorige posts taal- en/of schrijffouten voorkomen, zal ik deze verbeterd lezen. De posters wordt daardoor niet in hun commentaar geschaad.

  23. @Wim ten Brink: begin dan eens in je eigen artikel want ik schreef niets over verjaren ;-).

    @Arnoud: Maar bij belediging (van politieagenten) is men daar toch vanaf gestapt. Daar werd eerst over gezegd het moet een beleding zijn (het OM had zelfs een lijst met woorden die als zodanig aangemerkt waren), waar men nu zegt: als het beledigend bedoelt is dan is het een belediging. Ook ongeacht of derden (publiek) hier aanstoot aan neemt/nam.

  24. kortom, als straks iemand met een enorme grimas met een mes voor je neus staat te zwaaien, vergezeld met enkele niet mis te verstane bedreigingen aan het adres van uw eigen leven, in dierenpark De Beekse Bergen, dan zou je in alle redelijkheid volgens het hof kunnen aannemen dat deze man het “eigenlijk niet allemaal zo bedoelt”.

    Naar mijn idee wordt zo iemand voor een aantal jaartjes netjes achter de gesloten deuren geplaatst met een vorm van dwangverpleging, kan het mis hebben.

    Waarom wijkt een vergelijkbare uiting, hoe vluchtig het medium dan ook, af van de straat-realiteit? Met dit soort uitspraken gaat mijn inziens de virtuele wereld een heeel ander parallel bestaan krijgen in ons rechtsbestel, of zie ik dit nu te zwart-wit…

  25. Klaas, Wim, Pim wat verwarrend allemaal πŸ™‚

    @Wim foutje mag maar je komt er niet echt snugger mee voor de dag. @Pim Wim had het tegen mij (@Klaas) en als je een πŸ™‚ wilt dan moet je er geen puntje achter zetten πŸ˜‰ .

    Ik hou me koest verder doei

  26. Het gebruik van ironie heeft zich ook uitgebreid naar het internet. Dit veroorzaakt nogal eens misverstanden. Zuivere geschreven tekst kent immers intonatie noch lichaamstaal, net d?e signalen die bij persoonlijke communicatie (IRL) duidelijk maken of een opmerking al dan niet ironisch is. Wanneer niet overduidelijk het tegengestelde waar is, kan het zodoende heel lastig zijn in te schatten of iets al dan niet ironisch bedoeld is. Dit kan vermeden worden door een πŸ™‚ (smiley) bij het ironische te plaatsen.

    Bron wikiduimpje πŸ™‚

  27. @Pim, ik had het over het verjaren van een andere “misdaad” die deze jongen had gepleegd, namelijk belediging. Daar was hij niet voor vervolgd maar zou dat alsnog kunnen of is dat al verjaard? @Klaas, soms ben ik ook niet snugger, maar qua snuggerheid zit ik volgens mij nog boven het landelijke gemiddelde. πŸ™‚

    Klaas, Pim, Wim… Wel allemaal hollandse namen hier. πŸ™‚

  28. @Wim: dat misdrijf is niet verjaard. Men kan opnieuw daar een zaak over beginnen, alleen vermoed ik dat het OM dat niet zal willen na zo’n lange tijd en het feit dat hij al is vrijgesproken. Bovendien speelt er dan mee “niet twee maal veroordelen voor hetzelfde feit”. Dezelfde feiten kun je zowel als bedreiging als als belediging opvatten, maar dat moet dan in ??n keer worden ge?ist.

  29. @Wim Ik heet eigenlijk Berry πŸ™‚ Om het nog mooier te maken.

    Excuus voor mijn aanval op dat ene detail ik ben veel te scherp vandaag wat op zich geen drama is maar dan moet ik niet ook nog eens met scherp gaan schieten.

  30. @velen hierboven. Er was geen mes, miltvuur of munitie gebruikt. Enkel wat digitale bits. De jongeman is ook niet fysiek in de buurt van de bolle vet zak geweest.

    Ik ga er vanuit dat de jongeman ook wel zijn lesje heeft geleerd. Zo’n rechtzaak zal op de meeste jeugd nog wel indruk maken.

  31. Ik denk dat Arnoud de strekking van het vonnis verkeerd begrepen heeft. Een van de grondbeginselen van communicatieleer is dat de betekenis van communicatie niet is wat de zender bedoelt maar wat de ontvanger ervan maakt. Een kreet “he homo” heeft een totaal andere impact afhankelijk van de ontvanger. Tegen je beste vriend is het een groet, tegen een politieagent is het een belediging.

    Het hof oordeelt volgens mij dat Balkenende als ontvanger een bericht zoals dit altijd zal zien als een nutteloze kreet en nooit als serieuze bedreiging en dat daardoor het niet strafbaar is. Het legt dus de afweging of het wel of niet strafbaar is bij de ontvanger, ook door te zeggen dat smileys ervoor zorgden dat het niet serieus te nemen is.

    Maar het is een misvatting om te denken dat je nu straffeloos kan beledigen en bedreigen als je er een paar smileys bij doet. Net als tieners bang zeggen dat het maar een geintje was als iemand aanstoot neemt aan hun gescheld of gedreig is een smiley geen magische ‘get out of jail free’ kaart.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.