“Kerk mag niet meer neuzen in Gemeentelijke Basisadministratie”

gbaSnuffelen in persoonsgegevens, of pesten van christenen? Het voorstel van D’66 om te gaan verbieden dat kerken automatisch te horen krijgen dat een ingeschrevene is verhuisd, maakte nogal wat stof los. En bij mij de juridische vraag, eh, wacht even, hoe kan het dat dit al zo is, want de Wbp is toch opt-in?

De Stichting Interkerkelijke Ledenadministratie oftewel SILA blijkt al jaren van gemeentes mutaties te ontvangen uit de GBA (verhuizingen, overlijden, naamswijzigingen en wijziging burgerlijke staat). De SILA laat kerken deze mutaties dan met “maximale privacybescherming” verwerken in hun eigen bestanden. Het idee hierachter is dat zo de gemeente niet hoeft bij te houden wie bij welke kerk zit (wat op gespannen voet staat met de Wbp) en dat een kerk toch al weet wie jij bent en waar je woont (je bent immers lid) en dus zo alleen bij gegevens komt van hun leden. De vlag bij de gemeente hiervoor heet de SILA stip (geruststellend staat er dan bij: “Het is niet letterlijk een stip, maar een digitaal kenmerk.”).

De Wet bescherming persoonsgegevens verbiedt het verwerken van bijzondere persoonsgegevens zoals geloof zonder toestemming, maar er is een uitzondering voor de ledenadministratie van kerkgenootschappen, op zich wel logisch. Minder logisch vond ik hoe de Wbp de GBA toestaat dit te doen, want de GBA is geen kerk.

Maar de Wbp géldt niet voor verwerkingen die onder de Wet GBA vallen. In plaats daarvan regelt de Wet GBA in artikel 99 dat het GBA op grond van een speciale regeling systematisch persoonsgegevens mag delen met onder meer “één samenwerkingsverband van kerkgenootschappen of andere genootschappen op geestelijke grondslag”, die stichting dus zo bepaalt artikel 68c van die regeling.

Wel moet de Wbp zo veel mogelijk worden nageleefd staat hier, en vandaar dat de SILA die constructie met haar figuurlijke stip heeft opgetuigd en diverse maatregelen voor de privacy heeft genomen. Een “schoolvoorbeeld voor de privacybescherming”, zo citeert men met instemming privacyhoogleraar Franken, toch bepaald niet de minste. En inderdaad, alle veiligheidsmaatregelen zijn genomen en dat ziet er goed uit. Maar daar gáát het niet om; de discussie is waarom deze gegevensverstrekking überhaupt plaats moet vinden. En gezien de kop boven deze blog is mijn insteek wel duidelijk. Wat vinden jullie?

Arnoud

77 reacties

  1. Ik heb enkele jaren geleden al bij de gemeente aangegeven dat ik niet wil dat adreswijzigingen aan derden doorgegeven worden; daar was gewoon een formuliertje voor. Maar het is natuurlijk volslagen idioot dat zoiets opt-out is in plaats van opt-in.

    Waarom hebben kerken uberhaupt deze uitzonderingspositie? Als lid van een sportclub moet ik toch ook zelf aan die club doorgeven dat ik ga verhuizen?

    1. Ik durf te verdedigen dat het systeem “opt-in” is. Bij de inschrijving in de GBA (aangifte geboorte) krijgt je (wettelijke) vertegenwoordiger een simpele ja/nee vraag: ‘Mag de GBA adresinformatie delen met “de kerk”?’

      1. Een opt-in waarbij een andere persoon voor jou de keuze maakt kan ik maar moeilijk als een opt-in zien. Als de gemeente op 18-jarige leeftijd nogmaals de vraag stelt (en bij geen antwoord ophoudt met het lekken van de adresgegevens) zou ik het als een opt-in kunnen zien.

        1. Volgens de Wbp zijn ouders sowieso al bevoegd om hun kinderen voor alle privacyrelevante dingen te opt-innen. Ze mogen jou op nieuwsbrieven zetten, besluiten dat je medisch dossier in het EPD mag, ervoor kiezen je naam en foto in de krant te zetten en ga zo maar door. Dit wordt gezien als een opt-in voor jou.

  2. Ik vind het een prima voorstel. Kerken hebben niets te zoeken in de GBA en moeten hun leden administratie zelf regelen. Het zegt toch wel wat als je via de gemeente moet horen dat een kerklid verhuisd is en dat je dat als kerk zelf niet weet. Wat is dan je band met die leden? De deal tussen gemeenten en SILA betreffende GBA gegevens is nog gebaseerd op oude structuren waarbij het gezag van de kerk vanzelfsprekend was. Die tijd hebben we gelukkig al lang achter ons gelaten. Het is dan ook vanzelfsprekend dat er achter dit soort rechten een punt wordt gezet

    1. “De deal tussen gemeenten en SILA betreffende GBA gegevens is nog gebaseerd op oude structuren waarbij het gezag van de kerk vanzelfsprekend was.”

      Late reactie, maar ik ben het met je eens, op dit stukje na, want er staat (zoals Arnoud ook aanhield) duidelijk “[…] of andere genootschappen op geestelijke grondslag.” Dat betekent dus dat ook bijv. moskee’s hieronder vallen en dat gezag was toch niet vanzelfsprekend want moskee’s waren er vroeger niet.

      1. De reden voor het invoeren van een regel hoeft niet dezelfde logica te volgen als de uitwerking. Waarom de uitwerking de christelijke kerken geen bevoorrechte positie t.o.v. andere levensbeschouwelijke organisaties geeft, moge vanzelfsprekend zijn…

  3. Eeuwen geleden toen ik nog in een studentenhuis woonde stiond er opeens iemand van de plaatselijke kerk voor de deur. Bleek mijn huisgenoot zich uiteindelijk ingeschreven te hebben in z’n studiestad.

    Dus zo werkt het dus en zo zorgen kerken dat de schaapjes binnen de omheining blijven. Ik vind het erg ouderwets. Als je verhuist en je wilt bij de kerk in je nieuwe stad dan regel je dat toch zelf? Volstrekt overbodig dat kerken in het GBA neuzen.

  4. Eén van de problemen bij de verwerking van persoonsgegevens die vaak over het hoofd gezien wordt is data integritteit. Oftewel: kloppen de persoonsgegevens nog wel. Daarbij gaat het juist vaak om de adresgegevens, die vervuilen als gevolg van een flink verhuispercentage in NL. In plaats van GBA “dicht” te zetten voor kerkgenootschappen en andere levenbeschouwelijke organisaties, zou je hun model juist verder kunnen uitbouwen: iedereen met een ledenlijst die aan een aantal toetsbare zorgvuldigheidscriteria voldoet mag zich ook abonneren op “adres updates” uit het GBA. Natuurlijk: daarmee neem je de “verhuisservice” van PostNL de wind uit de zeilen. Maar eigenlijk vind ik dat helemaal niet zo erg: dat is in de praktijk juist een verzamelmachine voor Direct Marketing. Het zou wel eens kunnen zijn dat je met dit voorstel het niveau van privacy en gegevensbescherming in NL juist verhoogd!

    1. De verhuisservice is een dienst die je zelf afneemt, omdat je dat zinvol vindt. Ik vind dat een bijzonder slap argument om te beweren dat het juist een goede zaak is dat allerlei organisaties mogen neuzen in een informatiebank van de overheid. Direct marketing is geen zaak die via de overheid moet lopen.

      1. Ik stel helemaal niet voor dat allerlei organisaties mogen “neuzen”. Organisaties kunnen zich aanmelden om een signaal van verhuizing te krijgen voor de leden die ze hebben. En je kunt prima eisen dat ze zo’n signaal alleen mogen vragen aan GBA voor die leden die daarvoor vooraf toestemming hebben gegeven. Mijn punt is dat we niet meteen in een “het moet stoppen want kerken”-kramp moeten schieten. Het systeem zoals dat nu werkt (want operationeel is dat echt vrij goed opetuigd) heeft op zich waarde en die kun je beter benutten. Juist in het belang van het tegengaan van vervuiling van de duizenden data bestanden waar we met zijn allen in zitten…

        1. Dit heeft niets te maken met “de kerk”, maar met het simpele feit dat ik vind dat de GBA niet toegankelijk moet zijn voor derden die daar niets te zoeken hebben. Een deurwaarder lijkt me een zwaarwegende reden te hebben om gegevens te controleren of op te vragen, zelfde geldt voor een pensioenfonds. tenzij ze dat misbruiken door reclames te gaan sturen. Maar dat daar ook organisaties als NS Reiziger en zelfs onderzoeksbureaus en verenigingen bij staan, vind ik net zo ongewenst als een kerk. Ook die zou wat mij betreft ogenblikkelijk de toegang tot de GBA moeten worden ontzegd.

          Het argument data-integriteit is leuk, en tot op zekere hoogte valide, maar in mijn ogen moet het niet de overheid zijn die de data-integriteit van derden gaat beschermen. Daarvoor hebben we bijvoorbeeld de al genoemde Verhuisservice.

    2. Opmerking Simon klopt. Deze abonnementsvormen zijn dan ook beschikbaar voor veel afnemers (zie artikel Trouw, dat helaas te recent is om gratis te zijn – overmorgen vrij).

      Trouw geeft het volgende overzicht: – Afnemers (overheid): Belastingdienst, UWV etc. – Verplichte derden: deurwaarders, notarissen en advocaten – Bijzondere derden: Sila, KvK, pensioenfondsen, NS reizigers, overige vervoerders, zorgverzekeraars, Hoge Raad van Adel etc. – Vrije derden: onderzoeksbureaus, sportverenigingen, muziekverenigingen etc.

      Als je het één aanpakt, dan ook de rest goed organiseren. Nu lijkt het D66 voorstel inderdaad wel heel veel op Christenen Pesten!

      1. Inderdaad. Vooral je lijstje “Bijzondere derden” heeft een hoog WTF-gehalte. Daar mogen best nog wat meer instanties van af gehaald worden. Het liefst wordt de SILA er als laatste vanaf gehaald, zodat de christenhaters van D66 politieke druk blijven uitoefenen totdat alle overbodige instanties van dit lijstje gehaald zijn.

        Wat is trouwens het verschil tussen “bijzondere” en “vrije” derden? Zijn die allemaal opt-in?

        1. Pensioenfondsen en vervoerders hebben een redelijk legitieme reden om toegang te krijgen tot die gegevens: ze moeten zeker weten dat hun klanten ouder dan 65 zijn en nog in leven zijn voordat deze hun pensioen en 65pluspas (bestaat die nog?) krijgen. Voor verzekeraars is het natuurlijk ook redelijk noodzakelijk dat ze weten wie er komt te overlijden zodat er geen fraude kan worden gepleegd. De hoge raad van adel zak misschien toegang moeten hebben ivm het bijhouden van stambomen of iets dergelijks. Al met al geen zaken waar ik me echt zorgen over zou maken. Het zijn vooral de instanties in de catagorie afnemers waar je de meeste last van hebt.

    3. Re: SimonHania @09:18 data integriteit. Wat daar imho ook bij hoort is dat de verzamelaar – in dit geval GBA – eens per X-jaar de ingeschrevenen wijst op status van die inschrijving. “Uw gegevens worden nu gedeeld met XYZ, is dat nog accoord dan hoeft u niets te doen”. Met zo’n stap voorkom je een hoop discussies als de huidige.

    4. Juist niet! Het gaat helemaal niemand iets aan dat ik verhuis. Die organisaties die het mogen weten, daar kan ik het zelf wel aan doorgeven. Tussen verschillende overheden is nog iets voor te zeggen, in verband met fraude-opsporing, maar dat is het dan ook wel zo’n beetje. De derden die André Koot citeert uit de Trouw in zijn post (nogmaals geciteerd onderaan deze post) kunnen gewoon via mijzelf of desnoods via een verzoek aan de gemeente. Het automatisch melden van alle GBA wijzigingen aan alle verenigingen is veel en veel te ruim. De alternatieve implementatie (dat verenigingen hun ledenlijsten doorspelen om de lijst te filteren, ipv andersom), heeft ook problemen, zoals Arnoud al aankaart in zijn post. Beide gevallen zijn dan wel goed voor de data integriteit van deze al-dan-niet verdachte derden[1], maar is niet in lijn met niet met de data minimalisatie: de derde krijgt of veel meer dan men zou moeten krijgen, of de gemeente krijgt een compleet overzicht van mijn lidmaatschappen. Daarnaast is in beide gevallen mijn controle over mijn data weg. De integriteit van data (zoals in 95/46/EC, ik weet niet precies hoe het in de wbp zit) is een recht op correctie van fouten door de data subject, niet een recht van de data controller op correcte informatie.

      [1]: ‘derden’ kan in principe iedereen betekenen. Ik heb er geen behoefte aan dat willekeurigen mij op hun ledenlijst zetten en zo updates over mij ontvangen. Al helemaal niet als dat een kerkelijke gemeenschap is.

      Trouw geeft het volgende overzicht: – Afnemers (overheid): Belastingdienst, UWV etc. – Verplichte derden: deurwaarders, notarissen en advocaten – Bijzondere derden: Sila, KvK, pensioenfondsen, NS reizigers, overige vervoerders, zorgverzekeraars, Hoge Raad van Adel etc. – Vrije derden: onderzoeksbureaus, sportverenigingen, muziekverenigingen etc.
    5. @Simon:

      Data-integriteit is wel het laatste wat ik wil; ik gebruik juist allerlei verschillende voorletters, achternamen en huisnummerextensies omdat ik daarmee in de gaten kan houden hoe mijn NAW-gegevens verhandeld worden. Mijn ISP Telfort denk dat mijn tweede en derde voorletter “T.F.” zijn, en ik weet nu dus dat Telfort mijn NAW-gegevens aan Dela verkocht heeft: Dela stuurt mij reclamepost met tweede en derde voorletters “T.F”. En echte onzinpost heeft zelfs een een beetje of sterke afwijkende achternaam; dan zie ik al aan de adressering dat het “low-value” post is. Ik moet er niet aan denken dat al die partijen mijn echte gegevens zouden hebben. Brrrr.

      Wacht eens even …. Simon, ben je soms gewoon aan ’t trollen?

      1. Nee hoor niet aan het trollen. Ik probeer duidelijk te maken dat privacy meer is dan “niks mag” en “voorkom datalekken” (waartoe het nogal eens versmald wordt, geheel onterecht volgens mij). Uitgangspunt moet wat mij betreft zijn dat je zelf aan het stuur zit wie je gegevens heeft en wat die daarmee mag doen. Dus als jij graag een merktekentje in je gegevens aanbrengt, mag je dat van mij en moet je dat ook mogen, vind ik. En als jij niet wilt dat GBA geen verhuissignaal geeft aan Telfort maar wel aan de NRC vind ik dat ook prima. Verder lijkt het me ook geweldig als je dat makkelijk kunt wijzigen en eens in de zoveel tijd herinnert wordt aan je instellingen. En misschine moet GBA het niet zelf doen, maar moeten er tussenliggende (vertrouwde) intermediairs zijn. SILA van de kerken lijkt zo’n organisatie en PostNL zou dat ook kunnen zijn. En om het nog verder te trekken: volgens Kohnstamm van CBP zitten we als individu in onderden databases met onze gegevens. Dat an ik echt zelf niet allemaal bijhouden. Een partij die ik vertrouw die dat voor mij doet, dat lijkt me wel wat.

        1. Kees, die methode werkt ook bij gmail: 1) je kan voor de @gmail.com willekeurige punten toevoegen en weglaten. Daarmee kan je unieke adressen creeren 2) je kan voor de @gmail.com ook ‘+blabla’ zetten, en daarin bijvoorbeeld de naam van het bedrijf zetten. Dus bijvoorbeeld piet…de..vries+wehkamp@gmail.com. Helaas accepteren veel websites geen ‘+’ in een mailadres.

  5. De kerk (of welke andere club dan ook) heeft niets te zoeken in de GBA. Het verbaast me enorm dat anno 2012 de kerk blijkbaar bijzondere rechten heeft die zwaarder wegen dan onze privacy.

    Uitstekend idee van D66 om deze rare constructie af te breken. Als je als kerklid verhuist, mag je dat gewoon even bij de kerk melden. Als ik verhuis, moet ik dat ook zelf doorgeven aan mijn verzekeringsmaatschappij, waarom zou een religieuze organisatie op dat punt anders zijn?

      1. Late reactie, maar bij de PKN ging het helemaal niet zo makkelijk voor mij. Mijn ouders zijn christelijk en zo ben ik dus ook opgevoed en stond daarom ingeschreven bij de PKN. Maar op latere leeftijd ben ik van het geloof gevallen en heb me uitgeschreven bij de PKN. Echter, toen ik vorig jaar verhuisde van mijn vorige woonplaats, waar ik was opgegroeid, naar mijn huidige, kreeg ik direct een brief in de bus dat ik was ingeschreven bij een kerk. Bij navraag bleek dat de PKN mijn verzoek tot uitschrijven nooit had behandeld en ik moest het dus maar opnieuw sturen. Dus weer gestuurd en sindsdien niks meer van gehoord, maar ik hoop daarmee wel dat ze me nu er dan wel uit hebben gegooid (“geen bericht is goed bericht”?).

        Dus nee, ook de PKN is niet zo makkelijk, hoor.

    1. Da’s een geloofwaardige site, die begint met de stellen dat “… SILA de enige particuliere organisatie in Nederland is die informatie uit de GBA (Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens) krijgt.” (mede in het licht van het artikel uit Trouw). Je zou je bijna gaan afvragen of de rest van hetgeen vermeld staat van vergelijkbaar betrouwbaarheidsnivo is…

  6. @ André Koot 3 januari 2013 @ 09:41

    Hoezo Christenen pesten? De onterechte voordelen die Christenen en andere geloven genieten kunnen, door aanpassingen in de wet, worden hersteld. Daarmee krijgen ze dezelfde positie ten opzichte van de GBA als andere niet-gemeentelijke instellingen. Er is dus geen sprake van discriminatie of pesten.

    1. SILA is ‘gewoon’ een van de bijzondere derden die gebruik maken van het GBA abonnement. Dat bestaat al heel lang. Door nu alleen SILA aan de orde te stellen, wordt de indruk gewekt een enkel symptoom te bestrijden. Past wel helemaal in het politieke klimaat, maar het bovenliggende probleem moet worden aangepakt. Òf GBA en BSN-gebruik inperken, òf duidelijkheid verschaffen over de bestaande connecties. Een periodiek abonnementsoverzicht staat mij ook wel aan. Laten we hier geen pro/anti-religie discussie voeren, laat dat maar over aan de deskundigen op dat gebied. Of roep dat naar mijn Twitter account @meneer…

  7. Ik heb 40 jaar geleden gewerkt bij de SMRA in Delft. Dat was de ledenadministratie van de Hervormde kerk, die destijds in hun administratie 5 miljoen persoonsgegevens had (allemaal op metalen adresplaatjes). Ik was daar toen erg verbaasd over, want zoveel leden had die kerk lang niet (destijds misschien nog een miljoen), maar het bleek te zijn gebaseerd op een oud verdrag tussen kerk en staat, waarbij deze kerk als een soort Staatskerk werd beschouwd. Ze kregen alle informatie over iedereen die ooit lid was geweest en alle nakomelingen daarvan, dus een groeiend percentage van de Nederlandse bevolking. De staat had wel eens pogingen gedaan om van dat verdrag af te komen, maar dat bleek niet zo eenvoudig. Ik denk dus dat er nog steeds geen sprake is van een normale relatie, maar dat dit een historisch gegroeide uitzondering is. Ik vraag me af of het terecht is SILA gegevens mag bewaren van mensen met wie nooit enig contact is en die vaak niet eens weten dat ze geregistreerd zijn.

  8. afgezien even van de Wpb en GBA: Er is een scheiding tussen staat en kerk, ooit ontstaan om de macht van de kerken te beperken, maar als men kijkt naar de geschiedenis is het bepaald niet slecht als de staat geen informatie heeft over het lidmaadschap van een religieuze groepering (ongeacht welke kleur en strekking deze heeft). Er zijn voldoende voorbeelden in de geschiedenis, waar deze inforatie is (wordt) misbruikt. Vandaag misschien geen gevaar, maar toch, ik vind de verstrengeling tussen staat en kerk bedenkelijk.

  9. Ik ben bij verhuizing ingelijfd door een kerk waar ik nooit bij heb gehoord en heb toen veel moeite moeten doen om mijzelf weer eruit te krijgen. Nog altijd denk ik dat ik bij verhuizing weer een brief ga krijgen van de kerk. Dit hele systeem klopt voor geen meter.

  10. Is het niet beter dat de gemeente bij elke gegevenswijziging vraagt aan welke instanties de wijziging mag worden doorgegeven? Volgens mij heb je dan het beste van twee werelden: en optimale dienstverlening, en geen rare verrassingen. En zo vaak heb je dit soort wijzigingen niet, dus de bureaucratie valt ook wel mee.

  11. Dit is een voorbeeld van christenen pesten. D66, prima om de gegevensverstrekking vanuit GBA aan te pakken, maar doe het goed of doe het niet, maar niet zo.

    Arnoud, ik ben benieuwd of je je mening herziet na bovenstaande discussie?

    Is vastgesteld dat SILA in overtreding is en onzorgvuldig omgaat met persoonsgegevens? Ik zie geen bewijzen hiervoor. Verder zijn er een paar opmerkingen over dat iemand onterecht nog is opgenomen in een kerkelijke administratie. Als iemand voorkomt in een kerkelijk bestand, dan heeft het meestal een reden, waarschijnlijk omdat je ouders je hebben laten dopen. Is het dan terecht of onterecht dat je bent ingeschreven? Je kan je in elk geval laten uitschrijven, gelukkig is SILA hier erg duidelijk over. Ten slotte, wat mij betreft mag het systeem worden aangepast, maar je moet wel oog hebben voor hoe e.e.a. is ontstaan en wat er aangepast moet worden. Doe het dan goed.

    1. “Verder zijn er een paar opmerkingen over dat iemand onterecht nog is opgenomen in een kerkelijke administratie. Als iemand voorkomt in een kerkelijk bestand, dan heeft het meestal een reden, waarschijnlijk omdat je ouders je hebben laten dopen.”

      Bij mij is dit zeker niet het geval. Misschien moet je die meer-dan-paar opmerkingen even tot je door laten dringen en beseffen dat sommige kerken het SILA-systeem misbruiken om leden te werven, in plaats het voor ze op te nemen. Dat er klachten over zijn, geeft aan dat er een probleem is. Dan moet je dat niet wegwuiven.

      1. Zoals ik SILA begrijp, kan dit niet. In de GBA staat bij jouw adres die “SILA-stip”, een vlag dat bij mutaties er iets naar SILA moet. Oké, die kan er ten onrechte staan en dan gaat jouw adres ten onrechte naar SILA.

        Máár: SILA gaat niet zelf die mutatie naar alle kerken sturen. Een kerk levert zélf een lijst met hun leden, en dan gaat SILA kijken of jij daar op staat. En alleen dán krijgt die kerk die mutatie. Een onterechte SILA-stip zal geen match geven als jij niet bij een kerk ingeschreven bent, dus de verklaring is niet zó eenvoudig.

      2. Het werven via Sila is niet logisch. Bij de start van SILA heeft ieder lid (voor doopleden de ouders) op een SILA kaart een opt-in of op-out (ik weet niet meer precies welke vorm gebruikt werd) opgegeven. Alleen het kerklid zelf, of dus de wettelijke vertegenwoordiger, moest dat doen. Deze kaart was voor SILA de machtiging om voor de betreffende persoon een abonnement op GBA mutaties te krijgen. Een kerkgenootschap kan niet zomaar rondsnuffelen in GBA of SILA om mensen aan te schrijven. Als je dat vaststelt, dan zul je dat bij SILA vast kunnen melden.

        1. Toch is het zo en ik heb het ook weleens van anderen gehoord. Misschien zou het niet moeten, maar het lijkt te gebeuren. Er stond een SILA-stip bij mijn naam en ik ben nooit lid geweest van een kerkgenootschap. Mijn ouders hebben mij nooit laten dopen en zouden mij ook nooit lid maken voor ik daar zelf voor kon kiezen. De SILA kon mij ook niet vertellen bij welke kerk ik dan ingeschreven heb moeten staan, laat staan dat ze daar een bewijs van hebben. Nogmaals: misschien is het niet de bedoeling, maar ik ben er zeker van dat ik zonder medeweten van mij of mijn ouders ingeschreven ben bij de SILA. Dat ik de enige zou zijn, geloof ik niet.

          1. Optie 1: 1 van jouw ouders is minder atheistisch dan je denkt. Optie 2: Je bent ingegschreven door je ouders zonder dat ze dat zelf doorhadden. Vlak na je geboorte is 1 van je ouders naar de gemeente gegaan om je in te schrijven. Daar gaven ze je naam en geboortedatum en wat andere gegevens, en vervolgens mochten ze tig handtekening zetten op allerlei formulieren. Na het vijfde formulier is het enige waar ze nog op letten of jouw naam goed stond geschreven en ging het verder op automatische piloot. Ook bij het formulier “SILA Registratie”.

            1. Optie 2 is natuurlijk wel mogelijk, maar waarom noem je geen optie 3: er is door iemand anders gesjoemeld? Ik heb mijn eerste levensjaren in de Bible Belt gewoond en van de mensen die daar wonen, verbaast mij niets meer. Nee, mijn ouders hebben mij nooit ingeschreven of gedoopt.

  12. Hm, ik zou mijn gegevens eerder toevertrouwen aan een levensbeschouwelijke instelling dan aan de overheid, als ik de keuze had. Ik geloof niet dat een kerkgenootschap mijn NAW data zou delen met NS Reizigers bijvoorbeeld…

    Verder zou het D66 als voorvechter van beter onderwijs sieren wanneer ze zelf eens een poging zouden ondernemen tot het verwerven van een begin van een zekere academische afstandelijkheid en onafhankelijkheid. Met het ‘laten leven’ aspect van het liberale adagium ‘leven en laten leven’ hebben ze zo hier en daar kennelijk nog wat moeite.

  13. Ik snap de redenering achter dit alles wel. Kerken lopen leeg want steeds meer mensen keren de Kerk de rug toe. (Zeker ook door al die schandalen met pedofiele priesters en de absurde rijkdom van de Katholieke kerk.) Als burgers zelf deze gegevens aan de kerk aanbieden dan zal blijken dat veel van hen gewoon niet meer die moeite nemen omdat ze hun band met de kerk al hebben verloren. Ze hebben dan ook totaal geen belang om deze gegevens bij te werken. De Kerk zou dan al binnen enkele jaren voor een groot deel aan verouderde gegevens hebben waardoor ze hun leden ook niet meer kunnen bereiken. En dus ook niet meer even langs kunnen komen of brieven te sturen om te proberen de interesse voor de Kerk weer een beetje op te wekken. Jezelf uitschrijven bij de Kerk is overigens geen gemakkelijke procedure, zoals mijn ouders ontdekten nadat er weer eens iemand van de Kerk contact wilde hebben. (Wat ook interessant is, is dat mijn ouders weer van verschillende Christelijke stromingen zijn, zodat het steeds twee kerkgenootschappen waren die contact zochten.) Waar ik blij om ben is dat mijn ouders mij zelf de keuze hebben gelaten om mijn eigen Kerk te kiezen. En dus ben ik nog steeds een Atheist. (Met een beetje agnost en 2% Jedi.)

    In hoeverre ik erop vertrouw dat Kerken op correcte wijze met mijn persoonsgegevens omgaan, tja… Het lijkt mij enorm monnikenwerk maar dat is aan de Kerk wel vertrouwd… 😉

  14. Het staat een ieder vrij om zichzelf weer uit te schrijven als hij of zij ooit (on)terecht in de Sila administratie terecht is gekomen. Alleen een beetje sneu dat we van D66 allemaal verplicht atheist moeten zijn. Als het ze echt te doen was om privacy hadden ze het generieke punt kunnen adresseren ipv alleen de Sila er uit te pikken.

    Pakken ze dan ajb ook gelijk de KvK aan, want dat is nu mijn grootste leverancier van spam en telefonische verkoop. Je moet je als zzp verplicht bij de Kvk inschrijven en dat vindt iedereen een vrijbrief om je lastig te vallen. En ja bel-me-niet telt kennelijk niet voor zakelijke data.

    Persoonlijk lijkt het mij wel handig als je (desnoods via je digid) zelf aan kunt vinken wie er wel en geen kopie van je data mag hebben.

  15. Ik ben wel benieuwd of ik ook een “SILA stip” heb. Kan ik dat via mijnoverheid.nl controleren (na inloggen met DigiD natuurlijk)? Dat kan iig wel voor “geheimhouding” waarmee gegevensuitwisseling beperkt wordt tot overheidsinstanties. Die staat default uit, en is aan te zetten via de gemeente. (Zelf aan- en uitzetten via mijnoverheid.nl zou natuurlijk mooier zijn.)

  16. De kerk heeft niets te zoeken in de GBA. Prima idee van D66 om deze vreemde gang van zaken te stoppen. Ik kies en zorg zelf wel dat de instanties weten dat ik ben verhuisd. Mijn ouders hebben uiteraard opgegeven dat ik ben geboren. Maar dat wil niet zeggen dat er op mijn sneuvelplaatje van de militaire dienst staat PROT. Dat betekent protestant. Het zou de kerken sieren om ieder (z.g.) lid te vragen of je nog wel wilt behoren tot hun kerk en of je wel of niet in hun administratie moet staan…

  17. Het is misschien wel grappig om te vermelden dat bij de invoering van dit systeem de GVP hier juist tegen heeft gestemd vanwege de scheiding tussen kerk en staat. Wel grappig dat de CU nu van ‘christenen pesten’ spreekt dus.

  18. Volgens mij heb ik recht op vrijheid van godsdienst. Een van die vrijheden is ook dat mijn religie niet geregistreerd zou moeten worden of aan derden medegedeeld. Het delen van de GBA met een deel van de bestaande “geregistreerde” religies is dus een inbreuk op dat recht.

  19. Net als kevin kreeg ik bij mijn verhuizingen een brief van de naburige kerk in de bus. De eerste keer kreeg ik zowat een hartverzakking en heb ik de scriba gebeld hoe dit nu kon. Hij legde me toen uit dat zij deze gegevens automatisch krijgen doorgegeven van de gemeente na inschrijving. Mijn verbijstering nam enkel toe na deze uitleg, want tot dat moment was ik ervan overtuigd dat de GBA enkel door de gemeente werd gebruikt. De tweede keer was ik niet meer verbaasd (ik heb bij inschrijving geen formulier gezien met SILA oid), maar wel verbijsterd dat ik dmv mijn postcode in een bepaalde wijkgemeente was ‘geplaatst’, ongeacht mijn voorkeur en levensovertuiging. Ook bij herhaling zit ik nog steeds officieel bij deze wijkgemeente en ik lijk er niet vanaf te kunnen komen (behalve dan door volledige uitschrijving).

  20. Gerelateerd aan deze post is deze GeenStijl post. Wat blijkt? Een of andere pastoor heeft geen boodschap aan de wet en plaatst informatie over mensen die de kerk de rucht toe keren. Met dit soort acties zou je je zeker nog moeten afvragen of de Kerk nog wel toegang mag hebben tot de Gemeentelijke Basisadministratie. In ieder geval is duidelijk dat de Kerk in Nederland grote problemen heeft om nog gelovigen over te houden.

    1. Maar naar mijn idee is het vooral probleem voor voormalig gelovigen (althans voormalig kerkelijk ingeschrevenen) om een beetje nuchter om te gaan met de club waarvan ze ooit (al dan niet bewust) lid waren. Vervang ‘kerk’ door ‘voetbalvereniging’, ’toneelclub’ of ‘Greenpeace’ en de hele discussie krijgt een koddige nasmaak…

        1. Dat is een beetje jammer van je eerste uitlating. Dat voegt niet veel toe aan de discussie. Sterker: de overstap naar een naburige voetbalvereniging gaat in de regel gepaard met veel meer Hel en Verdoemenis dan uitschrijven uit de meeste kerken. Even relativeren graag.

          1. Ik zie toch wel een potentieel probleem hoor; als gelovige personen in mijn omgeving verteld wordt dat ik naar de hel ga, dan zouden zij mij anders kunnen gaan zien/behandelen. Dat ik naar de hel ga maakt míj niet uit, maar voor hen wel.

            Overigens weet ik niet waar André voetbalt, maar hier gaat overstappen gepaard met wat gekheid voor de wedstrijd, misschien wat extra harde tikken tijdens de wedstrijd en een paar pilsjes na de wedstrijd. Niet bepaald een hel.

        2. En naast hetgeen André te berde brengt: waarom zou een niet- of ongelovige zich iets aantrekken van het toekomstbeeld dat een vertegenwoordiger van de kerk schetst? Het zal mij echt een worst wezen wanneer een Amsterdammer mij als Dordtenaar uitscheld voor ‘vuile PSV-er, ik wens je 10 jaar degradatie’.

    2. Interessant. ‘De Kerk’. het lijkt erop dat kerkgang als iets prehistorisch wordt beschouwd. Dan maar liever de nieuwe rituelen, zoals stille tochten, bermmonumenten, serious request, top2000? Ik persoonlijk heb helemaal niets met die rituelen, hou het liever bij mijn eigen rituelen.

      En dan terug naar de kernvraag: als we GBA gegevens en privacy bescherming op één lijn zetten, dan moeten we dat maar helemaal opnieuw tegen het licht houden en niet alleen gebruik door SILA, maar ook door andere rechthebbenden eens grondig herbeoordelen.

      ps: de RK kerk vindt publicatie van uittreders niet goed http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/3374084/2013/01/08/Rooms-Katholieke-Kerk-laakt-openbaar-maken-uittreders.dhtml

      1. Hoewel het natuurlijk volkomen correct is dat we ander gebruik tegen het licht moeten houden, is het volstrekt onacceptabel dat mijn gegevens zomaar aan de kerk (of wie dan ook) doorgespeeld worden, zonder mijn toestemming. Het gaat de kerk niets aan wat ik doe: ik heb totaal geen banden met de kerk, en wens die ook niet te hebben (noch met die rituelen die jij noemt, overgens, maar dat terzijde). Het probleem zit hem erin dat de kerk nu alle GBA gegevens toegespeeld krijgt, en wij er maar op moeten vertrouwen dat ze die correct op filteren zodat hun leden overblijven, en dat ze geen misbruik maken van de gegevens. Veel beter zou dan toch het Duitse systeem zijn: toen ik me hiet inschreef bij de “gemeente”, moest ik gewoon aangeven of ik naar de kerk ging, ivm de belasting daarvoor.

        @PS: voor de duidelijkheid: die link gaat volgensmij over een ander (recenter) krantenartikel deze blog van Arnoud gaat daar niet over.

        1. Snap ik, maar de GBA afnemers kunnen niet zomaar aan iemand worden toegespeeld. Er is een machtiging nodig om een abonnement op bepaalde gegevens te krijgen. Het abonnement betreft de in de GBA als zodanig gemarkeerde gegevens. Als er een ‘SILA-stip’ is dan is die er gezet omdat daar een machtiging voor was. Simpel. De afnemende kerken hebben een contract met SILA en alleen op grond van dat contract kunnen ze gegevens gebruiken. Let wel: ik heb geen idee hoe al die verschillende kerken (of andere afnemers!) zich aan de afspraken houden.

          Als je van die stip af wilt: uitschrijven bij de kerk waar je staat ingeschreven.

          En dat Duitse systeem is nog heftiger: dan registreert je burgerlijke gemeente dus dat jij naar de kerk gaat. Zou ik al helemaal niet willen.

          Overigens: vroeger was de Hervormde Kerk een Staatskerk en betaalde iedereen Kerkbelasting (vandaar ook ooit de opname van religie in het register). Ook niet echt lekker. Nu betalen alleen ingeschreven leden op vrijwillige basis.

  21. Naar mijn idee zijn de christelijke partijen (CU en SGP) nu voor omdat D66 tegen die SILA-stip is. Ik denk dat er weinig bijbelgetrouwe christenen zijn die veel op hebben met SILA. Het is voor zover is het kan beoordelen een interkerkelijk gedrocht, opgericht omdat een stel evangelieloos geworden kerkgenootschappen ook dreigden ledenloos te worden.

  22. Er is zoveel te doen om de privacy en hier zoveel over gepraat. Kerken vragen gewoon aan hun leden of ze nog wel lid willen zijn, een check. Iemand die uit zijn hart lid is, zal echt wel de mutaties doorgeven. Dan zijn we daar klaar mee. Eigen verantwoordelijkheid van de kerken. Nu nog de krimp van de scholen oplossen. Openbare en christelijke scholen apart worden te klein en dus onmogelijk. Dus samenvoegen tot één nationale school. Als we dit doorzetten besparen we miljoenen euro’s. Thuis maar achter de deur christelijk opvoeden.

    1. Late reactie, maar ik ben daar wel voor om die scholen samen te voegen. En áls er dan teveel bezwaar is bij een bepaalde samenvoeging, dan kunnen ze altijd nog een vak Levensbeschouwing als keuzevak aanbieden op de nieuwe, samengevoegde school.

    1. Ik welk opzicht wordt er dan op religie gediscrimineerd? Het is niet zo dat de Moslims het wél mogen maar de Christenen niet. De lijst met voordelen die in je artikel genoemd worden gelden net zo voor de voetbal-, tennis- of bridgeclub en die hebben ook geen toegang.

      1. Het artikel gelinkt door Peter c.q. de brief van de kerken klopt in de feitjes niet: het is niet zo dat het kabinet een besluit genomen heeft (en kan dit dus ook niet terugdraaien), en al helemaal niet dat het doorspelen van persoonsgegevens aan kerken in maart gestopt zou zijn.

        In werkelijkheid heeft de tweede kamer een motie aangenomen waardoor binnen twee jaar een einde moet worden gemaakt aan het doorspelen van persoonsgegevens aan de kerk. De betreffende minister heeft desgevraagd slechts aangegeven dat hij zijn taak zorgvuldig gaat uitvoeren.

    2. Ik vind juist dat het discriminatie in de hand werkt omdat Kerken op deze manier kunnen ontdekken dat ik een Atheist ben. Niet dat ik daar een geheim van maak, maar ik wil gewoon niet dat organisaties zomaar dit soort informatie toegespeeld krijgen vanuit de gemeente! Dat gaat hen niets aan en ik vrees dat een dergelijke administratie behoorlijk misbruikt kan worden, ook al gebeurt dat op dit moment nog niet.

      Ik denk hierbij ook terug aan de Tweede Wereldoorlog en hoe eenvoudig de Nederlandse regering het had gemaakt met hun bevolkingsregister om precies te kunnen vertellen wie er wel of niet Joods waren. Die administratie was in principe onschuldig totdat de Duitsers deze in handen kregen. De gevolgen daarvan zijn dus bekend, ook al zijn de Nederlandse verzetstrijders erin geslaagd om delen van die administratie te vernietigen.

      Een dergelijke administratie kan dus extreem gevaarlijk worden indien deze in verkeerde handen valt. En besef wel dat het niet alleen persoonsgegevens zijn indien je erin vermeld wordt. Het zijn ook persoonsgegevens indien je er niet in staat! Want als je naam ontbreekt dan weten ze dat je geen Christen bent. En dat maakt het mogelijk om mij te discrimineren…

      1. @Wim, Nogmaals: niemand kan zomaar neuzen in de GBA. Kerken al helemaal niet. Ze krijgen alleen, mits (!) er een markering bij een naam staat, de mutaties (verhuizingen) van die naam zien. Als er een markering staat, krijgen ze de mutatie, als er geen markering (meer) staat, krijgen ze niets. Er staat in de GBA ook niet dat je Christen bent, of niet, er zijn alleen organisaties die geabonneerd zijn op de mutaties. Waarvoor dat abonnement dienst is (buiten het aspect Doelbinding) niet relevant. Als je de markering laat weghalen, dan zal er geen mutatie meer terechtkomen bij de abonnee, het bestand zal langzaam verouderen. De vergelijking met de jaren 40 is achterhaald an dat is maar goed ook. Dus, ten overvloede: niemand kan weten dat je Christen bent, of atheïst, of rechtshandig of linksdragend, tenzij je dat zelf meldt.

        1. Er staat in de GBA ook niet dat je Christen bent

          Dat is natuurlijk kletspraat, want alle bij de SILA aangesloten organisaties zijn christelijk. Dus in feite betekent SILA-stip = christen. En natuurlijk is bij SILA bekend bij welke kerk je lid bent.

          De vergelijking met de jaren 40 is achterhaald an dat is maar goed ook.

          Ik zie niet in hoe dat achterhaald is. Het grote verschil is dat we niet meer registreren hoe het met niet-christelijken zit. Verder is het nog altijd gewoon een grote bak data die nu in plaats van toen bij de regering nu bij SILA staat, die net zo goed misbruikt kan worden.

          1. Ik heb die SILA-website eens gecheckt en er zijn inderdaad enkel christelijke organisaties bij aangesloten. Ik weet niet of organisaties van andere religies zich ook bij de SILA zouden mogen aansluiten, maar in de praktijk was het dus wel zo dat christelijke organisaties bij de GBA mochten en andere religies dus niet. Dat riekt toch wel een beetje naar discriminatie van alles wat niet christelijk is, of dat nou de bedoeling was of niet.

            Om zo’n situatie recht te trekken, heb je dan de keuze tussen íedereen die bijzondere toegang geven (waarbij je meteen tegen het probleem “wat is een religie” aanloopt: wat doe je met vage randverschijnselen als scientology of pastafarianisme?) of geen enkele religie die bijzondere toegang geven. Aangezien het eerste resulteert in een registratie van religie [insert godwin hier] lijkt het tweede mij toch een verstandigere keuze.

            1. Ik zie sowieso niet in waarom een religieuze club het wél mag en de voetbalclub niet. Als ik mijn kerk wil laten weten dat ik verhuisd ben dan kan ik ze dat gewoon vertellen. Als ik het ze niet wil laten weten (om welke reden dan ook) dan houd ik mijn mond.

              Ik zou dus zeggen iedereen of helemaal niemand.

        2. @André, dat is juist het privacy-probleem! Ze krijgen bericht van verhuizingen van eenieder die gemarkeerd is. Ik ben niet gemarkeerd dus krijgen ze van mij geen mutaties. Als ze mij dan in hun systeem opzoeken zien ze dat ik er niet in sta en dus geen Christen ben. En dat is ook een privacy-schending, maar een interessante variant: immers, het is een persoonsgegeven omdat ik niet vermeld ben!

          Zou dat door de giecheltoets komen?

          Aan de andere kant, een dergelijke administratie heeft sowieso gevaarlijke gevolgen, ook al is de kans erop niet groot. Wie in de lijst ooit heeft gestaan is een Christen. Wie dus alle Christenen naar concentratiekampen wil verhuizen kan deze administratie dus zo misbruiken omdat deze op een centrale plaats benaderbaar is. Dit is in Nederland dus ook gebeurd met het bevolkingsregister!

          Okay, aluminium hoedje kan nu weer af. Ik vind het niet prettig dat een dergelijke lijst wordt bijgehouden en vind het ook vervelend dat ik in die lijst ontbreek omdat ik niet religieus ben. Niet dat ik op die lijst wil staan, maar het sluit mij wel buiten.

          1. Plus je weet ook niet of iedereen op die lijst wel christelijk is. Zoals ik hierboven al ergens schreef, stond ik tot vorig jaar ten onrechte ingeschreven bij de PKN omdat ze mijn verzoek tot uitschrijving nooit hadden behandeld. Maar stel nu dat jouw theorie waar zou worden en ze zouden niet bij de SILA maar de PKN zo’n lijst opvragen. Dan was ik ten onrechte naar een concentratiekamp gestuurd (nuja, naar een concentratiekamp gestuurd worden is ten onrechte voor iedereen natuurlijk, maar voor mij dubbel omdat ik dus ten onrechte op de lijst stond). Daar moet je toch niet aan denken…

            Dus ben het volledig met je eens.

  23. Historisch gewoonterecht misschien? Het bevolkingsregister is door de Fransen in Nederland ingevoerd in 1795. Wat er aan registers voor die tijd was waren de geboorte-, huwelijks- en overlijdensregisters die weden bijgehouden door de kerken. De kerken werden gedwongen om hun registers over te dragen aan de gemeentelijke overheden. De “ambtenaar van de burgerlijke stand” werd belast met het bijhouden van de registers. Rond 1811-1812 waren de meeste gemeenten zover dat ze de organisatie van hun bevolkingsregisters klaar hadden.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.