Met enige regelmaat krijg ik vragen van internetondernemers die een bv willen oprichten (of een stichting) omdat ze hun aansprakelijkheid willen beperken. Dat kan (hoewel je altijd ook goed de fiscale implicaties moet doorrekenen met je boekhouder) maar het is geen 100% garantie. Een bestuurer kan wel degelijk in privé aansprakelijk zijn voor handelen van zijn bv of stichting, hoewel daar wel een hoge bewijslast bij geldt.
Een bv is een aparte rechtspersoon, een aparte entiteit en als die een fout maakt of schade veroorzaakt dan moet de bv die vergoeden. Niet de directeur of andere bestuurders persoonlijk. Bij een eenmanszaak is dat wél het geval.
Iedere handige jongen ziet dan meteen de juridische hack: open een bv, koop en doe vanuit de bv wat je wil, keer de winst aan jezelf uit en laat de schuldeisers het met de lege bv uitvechten terwijl jij in privé niet aansprakelijk bent.
Dergelijke handige jongens worden juridisch gezien niet op prijs gesteld, dus verbaast het niet dat de rechtspraak ondertussen richtsnoeren hiervoor heeft ontwikkeld. In een Hoge Raad-arrest uit 2006 werden twee eisen geformuleerd.
Er zijn twee mogelijkheden: óf de bestuurder heeft zelf namens de vennootschap de handeling verricht, óf hij heeft actief toegelaten of bewerkstelligd dat er schade ontstond. Een bestuurder die kort gezegd niets te maken had met de schade, kan dus niet in privé worden aangesproken. In geval 2
Bij mogelijkheid 1 wordt als maatstaf gehanteerd dat de bestuurder “wist of redelijkerwijze behoorde te begrijpen” dat dit mis zou gaan. Logisch. In mogelijkheid 2 is de maatstaf of zijn handelen zodanig onzorgvuldig was dat je hem dat als persoon kunt verwijten – en ja dat klinkt mij ook als een cirkelredenering in de oren, maar goed dit is wél de Hoge Raad. En ze vullen meteen aan dat ook hier dat “weten of behoren te begrijpen” een belangrijke aanwijzing is dat er zo’n persoonlijk verwijt kan worden gemaakt.
In juli dit jaar vonniste de rechtbank Den Haag dat een bestuurder privé aansprakelijk was voor inbreuk op merken en auteursrechten omdat hij zelf de inkoop deed en de klantenservice behandelde. In dat geval neem je toch een zeker risico, zal ik maar zeggen.
Maar in april vorig jaar vonniste de rechtbank juist dat een bestuurder niet aansprakelijk was voor de namaakhamsters verkocht door zijn bedrijf. Hij handelde alleen als bestuurder en dat deed hij niet zódanig onzorgvuldig dat hem dat persoonlijk te verwijten was. Hij kon de inbreukmakende hamsters niet terughalen wegens gebrek aan geld in het bedrijf, en dat is ‘gewoon’ een zakelijke beslissing die niet tot persoonlijke aansprakelijkheid zal leiden.
En om een of andere reden vind ik het hilarisch, inbreukmakende hamsters. Maar dat terzijde.
Arnoud
In geval 2 wat?
Sorry gewoon slordigheid. Dat was de aanzet voor wat de volgende alinea uiteindelijk werd.
Namaakhamsters, ik moest even denken aan ratten waarvan de staart was afgeknipt.. Goed dat ik even doorklikte.
Tja als je tegen jouw leverancier zegt “zet het logo van mijn concurrent er maar op” (het juli vonnis, de rollatorzaak), dan kun je op je klompen aanvoelen dat je onrechtmatig bezig bent. Of dit nu onder mogelijkheid 1 of mogelijkheid 2 voor aansprakelijkheid valt vind ik op dan niet meer interessant. In het april (hamster) vonnis is het heel aannemelijk dat de handelaar het naïeve slachtoffer is van inbreuk door zijn leverancier. (Het is niet realistisch om te verwachten dat een importeur/handelaar een volledig intellectueel eigendomsonderzoek laat doen voor ieder voorwerp waarin hij handelt.) Terecht dat in zo’n geval de bestuurder niet hoofdelijk aansprakelijk is.
Om over de vérgaande persoonlijke aansprakelijkheid (tot aanvulling van het hele boedeltekort, met rechtsvermoedens ten gunste van de curator) van art. 2:248 BW nog maar te zwijgen, als de schuldeisers die het met de lege bv uitvechten een faillissement uitlokken.