Een lezer vroeg me:
Een kennis van me met behoorlijk wat Facebookvrienden vond onlangs een camera op straat. Hij heeft enkele foto’s daarvan op Facebook gezet (met afgeblokte gezichten) met een oproep om het bericht te delen en hem te contacteren als iemand weet wie dit zijn. Maar mag dat wel met de privacywet?
Volgens de wet behoor je een gevonden voorwerp aan te geven bij de gemeente – niet bij de politie dus. Ook moet je het melden bij de eigenaar van de ruimte waar je het vond, bijvoorbeeld de NS als het in de trein was of de klantenservice als je iets in een winkel vindt. Het is niet verplicht een voorwerp op te rapen (vindplicht) maar wel om een opgeraapt voorwerp aan te geven.
In de praktijk werkt dit lang niet altijd, zeker niet als het voorwerp uit het buitenland komt of op straat lag zonder verdere aanknopingspunten over de eigenaar. Terwijl veel mensen wel op sociale netwerken zitten, of mensen kennen die daarop zitten. Logisch dus om te denken dat zo’n oproep op Facebook meer kans op succes heeft.
Het publiceren van foto’s kan al snel een privacyschending opleveren. Als mensen herkenbaar zijn, hebben ze immers portretrecht. Het plaatsen van een balkje over het gezicht is een oplossing, maar bekenden zullen waarschijnlijk desondanks deze mensen herkennen. (Dat is ook het hele punt natuurlijk van die foto’s publiceren.) Of dat genoeg is om het portretrecht te weerleggen, betwijfel ik dus.
(Daarnaast zit er auteursrecht op die foto’s dus publiceren mag niet zonder toestemming maar gezien de context zou ik dat toch citeren noemen.)
De vraag is dan: is deze privacyschending te rechtvaardigen met een ander belang dat minstens zo zwaar weegt? Het is natuurlijk een nobel doel: het terugbezorgen van de camera. En dan moet je wel iets laten zien waarmee mensen weten dat het hún camera is. Je weet dat in de praktijk de politie hier weinig prioriteit aan geeft, dus welke opties heb je anders? Ik zou dan ook zeggen dat dit moet kunnen mits je natuurlijk alleen keurige foto’s uitzoekt en goed nadenkt per foto of men het vervelend zou vinden dat nou net die foto voor de hele wereld zichtbaar is.
Een tip die specifiek bij camera’s nog handig is, is om als eerste foto een afbeelding van naam, adres en telefoonnummer op te nemen. Zo weet je als eerlijke vinder meteen waar je terecht moet.
Arnoud
TIP: Wanneer het een moderne (en/of geavanceerde) camera is, bestaat er een redelijke kans dat er een gps module in zit. In het geval die module niet is uitgezet door de eigenaar, dan zal makkelijk vast te stellen zijn op welke locaties de foto’s in de camera gemaakt zijn.
Met een beetje geluk zitten er een paar foto’s in de camera die ofwel thuis gemaakt zijn, dan wel op locatie bij een bekende van de eigenaar. Langs deze weg zou je de camera dus persoonlijk bij de eigenaar (en een bekende) thuis af kunnen leveren.
Wanneer de eigenaar in een flat met 10 verdiepingen woont, wordt het uiteraard wel iets moeilijker. Evenzogoed, zou je echt de camera terug willen geven, dan kun je altijd nog lokaal een papiertje ophangen met een verzoek of degene die een camera kwijt is contact met je op wil nemen. Indien je verder geen details prijs geeft, zal je vrij makkelijk de echte eigenaar kunnen onderscheiden van de gelukszoekers die je ongetwijfeld ook aan de lijn zult krijgen.
Dus dat blikje wat ik vanmorgen in de afvalbak heb gegooid zou ik eigenlijk bij de gemeente moeten inleveren?
Naar de letter van de wet wel, maar een redelijke wetsuitleg brengt met zich mee dat het alleen geldt voor zaken waarvan je mag denken dat de eigenaar ze terug zou willen. Bij een leeg blikje is dat niet het geval. Bij een dure camera wel.
Een op straat weggegooid blikje kun je zien als een voorwerp zonder eigenaar.
En dan geldt dus: Je bent dan dus eigenaar eigenaar tot je het voorwerp zelf weer weggooitBij een leeg blikje inderdaad, maar hoe zit het dan met een vól blikje? Of een reep chocola die uit een jaszak is gevallen? Die wilde men niet kwijt, dus daar gaat artikel 5:18 niet op. Moet ik dan met die reep naar de gemeente?
Maak het dan nog lastiger: een open, maar vol blikje. 🙂
Of simpeler: Een stel gooit een oude bank weg maar in de bank bevindt zich een envelop met adres erop met EUR 10.000 van het stel. Als je het vindt, ben je dan de eigenaar van dat geld? 🙂
En mag de gemeente weigeren die reep of dat blikje aan te nemen? Er zijn plaatsen waar je voor afval per kilo betaald als de vuilniswagen het ophaalt, de afdeling gevonden voorwerpen van de gemeente is echter gratis.
Als het gaat om iets dat de eigenaar nog graag zou willen hebben, dan moeten ze het aannemen. Misschien is er een uitzondering voor “bij voorbaat uitgesloten dat men dit gaat terugzoeken”.* Maar ik kan die niet vinden. Als het afval is, dan is het per definitie iets dat de eigenaar kwijt wilde. Dat hoeven ze dus niet aan te nemen. Je zult dus ter plekke je vuilniszak heel precies moeten sorteren. Maar waarom zitten er allemaal dingen in de zak die je als eigenaar nog zou willen hebben?
In dat geval kan je natuurlijk ook een wat ‘anoniemer’ contactmiddel op zetten. Email, Twitter-account, zoiets.
Er is nog steeds te achterhalen wie je bent en waar je huis woont, maar er moet dan iets meer moeite voor worden gedaan.
Het lastige is wel dat je elke keer wanneer je de foto’s hebt overgezet naar je PC/cloud je de foto van het adres opnieuw moet maken of terugzetten, tenzij je je geheugenkaartje selectief schoonmaakt.
Misschien een beter idee om je Twitteraccountnaam als label voor het kaartje te gebruiken of een apart tekstbestandje met contactgegevens op het kaartje te zetten. Probleem daarbij is misschien dat niet iedereen op het idee komt om dat bestandje te behkijken.
Je gaat er aan voorbij dat de auteursrechthebbenden van desbetreffende blote selfies de acteurs in kwestie zijn en er zonder toestemming van hen er sprake is van auteursrechtinbreuk. En aangezien de staatssecretaris van Justitie geen acht weken nodig had om het arrest van het HvJEU inzake de thuiskopieheffing te bestuderen om te concluderen dat de download uit illegale bron nu buiten de thuiskopie-exceptie valt, valt dit vrij makkelijk onder de noemer opzettelijke auteursrechtinbreuk te brengen. Wat een strafbaar feit oplevert.